De massale sterfte van bijen is al enkele jaren een raadsel voor wetenschappers. Een nieuwe studie van de belangrijke bijenkenner Dr. Jeff Pettis, van het USDA Bee Research Laboratory in Beltsville, stelt nu dat de oorzaak van de sterfte grotendeels terug te brengen is tot een soort pesticide van het bedrijf Bayer. Zelfs in lage concentraties is het product dodelijk voor bijen.(klik hier om het originele artikel te lezen) Het verdwijnen van hele kolonies neemt steeds meer toe.
Het verdelgingsmiddel wordt sinds de jaren 90 gebruikt en nu wordt opgeroepen het product te verbieden. Bijen zijn niet alleen belangrijk voor het maken van honing, ze staan ook in voor de bestuiving van 70 procent van de gewassen die het grootste deel van het voedsel in de wereld voorzien.
Het middel in kwestie is imidacloprid. Het is onder diverse mooie namen, zoals Admire en Kohinor, in de handel. Wetenschappers stelden een groep bijen tijdens hun onderzoek bloot aan de stof en vervolgens bleken ze drie keer kwetsbaarder voor een bepaald type parasieten. Ze vrezen dat deze soort pesticiden, neonicotinoiden, verantwoordelijk is voor de massasterfte van bijen. Enkele jaren geleden heeft Pettis al gewaarschuwd voor mogelijke schadelijke gevolgen van de pesiticiden op bijen. Het Amerikaanse EPA keurde het gebruik echter wel goed, aangezien de gebruikte concentraties niet dodelijk zouden zijn voor bijen.
Dr. Julian Little reageerde in The Independent als woordvoerder van Bayer CropScience: “Het onderzoek van Jeff Pettis werd uitgevoerd in een laboratorium en niet in de open lucht. De gezondheid van bijen is erg belangrijk, maar de focus op pesticiden doet ons de echte oorzaken van parasieten en ziekten vergeten – dat is waar Bayer zich voor inspant.”
Professor Simon Potts, van de universiteit van Reading, weerlegt die woorden. “De impact van pesticiden op het sterven van bijen ligt meestal aan het verkeerde gebruik ervan op velden. De studie van Pettis is een waarschuwing. We moeten de indirecte gevolgen van pesticiden beter onderzoeken.”
De massale bijensterfte is een grote bedreiging voor onze voedselvoorziening. Zonder bijen geen groenten, geen noten, geen chocolade, geen koffie en geen fruit. Zeventig procent van alle planten op aarde zijn voor de voortplanting of evolutie afhankelijk van de bestuiving door de bij. De sterfte-explosie loopt gelijk met de invoering van imidacloprid, dat in de jaren negentig op de markt kwam. Het middel werkt continu, omdat het preventief op de zaden wordt aangebracht. Daardoor is de hele plant giftig. Bijen die in aanraking komen met de pollen en het stuifmeel, nemen het gif mee naar de korf. De bijen daar worden dan ziek en gaan dood.
In Nederland is het middel op dit moment niet verboden. De belangrijkste adviseur van het Ministerie van Landbouw, bijenonderzoeker dr. T. Blacquiere van Plant Research International (PRI, onderdeel van de Wageningse Universiteit), maakt zich weinig zorgen over de pesticiden. In ZEMBLA zei hij dat hij de invloed van pesticiden op bijen nooit heeft onderzocht. Volgens hem zijn er andere oorzaken van de bijensterfte: ‘Het komt door slechte imkers en door de varroamijt, een parasiet waar onze honingbij niet tegen is opgewassen.’
Imker K. van de Poel verloor tienduizenden bijen. De varroamijt is volgens hem niet de oorzaak, maar de pesticiden. Van de Poel: ‘Ik imker al vijftig jaar en ik ken een erkend expert bijenhouden, die het ook al jaren doet, ook zijn bijen zijn dood. Het is slecht vol te houden dat wij slechte imkers zijn.’
Het is een gevoelig onderwerp op politieke agenda; op aandrang van de PvdD besloot een kamermeerderheid eerder dit jaar de motie voor een Europees verbod op gevaarlijke soorten landbouwgif op de agenda van de EU te zetten.
Maar bij de stemming afgelopen vrijdag (15 maart) hebben de landen binnen de EU hebben geen overeenstemming bereikt over invoering van een tweejarig moratorium op het gebruik dit landbouwgif. De Europese Commissie had eerder opgeroepen om nog deze zomer tot een Europees verbod op het gebruik van neonicotinoïden te komen. Vrijdag bleek echter dat landen als Groot-Brittannië, Duitsland, Hongarije en Denemarken tegen een verbod zijn.
Iain Keith, de woordvoerder van het internationale online campagnenetwerk Avaaz, veroordeelt de weigering van landen als Groot-Brittannië en Duitsland.
“Deze landen zijn gezwicht onder druk van de lobby van de chemische industrie”, meldt hij. “De uitslag van de stemming is een klap in het gezicht van de wetenschap en de publieke opinie en houdt de massale bijensterfte in stand.”
En Esther Ouwehand van de dierenpartij reageert: “Binnen Europa hebben de private belangen van de chemische industrie weer voorrang gekregen op het publieke belang bij een gezonde landbouw en de biodiversiteit. Het is nu hoog tijd voor Nederland om zelf in actie te komen”.
De PvdD zal morgen (19 maart) een debat in de Tweede Kamer aanvragen om de middelen neonicotinoїden en fipronil zo snel mogelijk in eigen land verboden te krijgen. “Bestuiving door bijen en hommels is van essentieel belang voor de natuur en voor onze eigen voedselvoorziening”, aldus Ouwehand. Zij verzoekt de staatssecretaris van Economische Zaken om per direct in te grijpen en de middelen uit de Nederlandse schappen te halen.
Is dit straks verleden tijd?
Op VeluweTube staat een opname van de Zembla aflevering “Moord op de honingbij” dat door de Vara op 12 maart 2011 is uitgezonden. U kan het bekijken door hier te klikken.
