Marius van Dokkum bij zijn zelfportret – Foto: ©Louis Fraanje
Verhalende schilder maakt herkenbare kunst met humor
Op de Academie in Kampen zeiden ze: “Ga jij maar illustreren”. Dat was goed gezien.
Marius van Dokkum (Andijk 1957) kwam naar de Christelijke Akademie voor Beeldende Kunsten in Kampen om de technieken te leren: werken naar model, schilderen met olieverf, de kunst van de aquarel en de pastel, maar vooral om zijn verhalen te leren verbeelden.
Naar Ugchelen
Na de akademie vestigde hij zich in Ugchelen, waar hij tot op dit moment werkzaam is als schilder, illustrator, tekenaar en ontwerper.
Boer
Hij werkt voornamelijk in en om zijn boerderij alwaar hij ook geniet van zijn gezin, dieren en de prachtige groene omgeving. Zelf zegt hij, dat hij naast zijn vak ook half boer is met al zijn dieren rondom de boerderij.
Hij is een verteller en zoekt naar manieren om op een anekdotische manier zijn indrukken weer te geven.
Met humor, soms neigend naar grappen en grollen in de tradities van 17de eeuwers als Jan Steen en de gebroeders Adrian en Isack van Ostade, boertig – om het oude woord te gebruiken – met toch hier en daar een boodschap. Maatschappijkritiek en relativering, zoals Nederlandse kunstenaars de eeuwen door op het lijf is geschreven.
De schilder zelf over zijn werk
“Om te beginnen wil ik graag eerst iets over mijn schilderijen vertellen. De onderwerpen van mijn schilderijen zijn onder te verdelen in drie hoofdgroepen: Portretten, stillevens, en vrije onderwerpen. Vrij in de zin van: gefantaseerde onderwerpen, vaak met een humoristische ondertoon.”
Portretten
“In mijn meeste humoristische schilderijen komen mensen voor. Omdat ze altijd uit het hoofd worden geschilderd, ontkom je er vaak niet aan dat er enige gelijkenis is met bestaande of niet meer bestaande mensen. Vaak berust dat meer op toeval, dan dat het bewust is gedaan. Zo zijn er bijvoorbeeld portretten bij die op mijn ouders lijken.
Om de figuren vlot en trefzeker te kunnen weergeven, is het noodzakelijk om veel mensen te tekenen, en met name portrettekeningen. Dat doe ik wekelijks; in verpleeghuizen of in mijn eigen omgeving.
Een paar van die tekeningen, in verschillende technieken, hangen ook op de tentoonstelling. Ook schilder ik regelmatig portretten in olieverf, soms in opdracht, daar kunt u ook een paar van zien op deze tentoonstelling.”
Mannenhuishouding – ( Olieverf op paneel – 2006 ) – ©Marius van Dokkum
Stillevens
Eén van Van Dokkums grote voorbeelden is de fijnschilder Henk Helmantel (1945). Helmantel en Van Dokkum delen de fijne penseelstreek, het oog voor detail en het grote vakmanschap.
Beiden schilderen regelmatig (kerk)interieurs, stillevens en portretten. De (fruit)stillevens van Marius van Dokkum zijn zeer geliefd bij verzamelaars en geven blijk van zijn grote vakmanschap. Het Nederlands Dagblad heeft in de tentoonstelling een aantal van deze (fruit)stillevens opgenomen.
Van Dokkum: “Op een aantal van mijn schilderijen komen veel voorwerpen voor. Zo is bijvoorbeeld op “Mannen-huishouding” van alles te zien: een oude brommer, fruit, voorwerpen van plastic, glas, ijzer, papier en noem maar op. Om te oefenen in de stofuitdrukking van allerlei verschillende voorwerpen maak ik regelmatig stillevens. Deze worden allemaal naar de waarneming geschilderd, met andere woorden: niet van een foto.”
Peer in bubbelbad ( Olieverf op paneel – 2008 ) – ©Marius van Dokkum
Vrije onderwerpen
De meeste van mijn schilderijen hebben een humoristische uitstraling. Waarom humor? “In mijn schilderijen is het zelden humor om de humor. Het is meer een middel om te communiceren en soms om een boodschap over te brengen. Het zijn situaties die voor de meesten van ons herkenbaar zijn. Vaak worden gewone mensen uitgebeeld in hun eigen leefomgeving. Als toeschouwer komen we in aanraking met hun eigenaardigheden. Het zijn eigenlijk lachspiegels, waar je iets van jezelf in kunt herkennen, of anders gezegd: geschilderde cartoons.”
Louis Fraanje in gesprek met Marius van Dokkum – Foto: ©Fransien Fraanje
“De mensen op mijn schilderijen zijn uiterlijk niet volmaakt. Hier en daar komen ze wat karikaturaal over, maar nooit is het cynisch bedoeld. Ze zijn nogal gezet, of juist aan de magere kant, vaak zijn het ouderen. Waarom? Tegenwoordig wordt vaak alle nadruk gelegd op uiterlijkheden. Mooi, slank, jong en succesvol en veel geld zijn belangrijke waarden.
De mensen op mijn schilderijen zijn juist geen Holywood sterren.
Ze zijn mooi door wat ze uitstralen.
Ze zijn rijk door hoe ze met elkaar omgaan, zonder masker.
Het zijn mensen die ondanks hun eigenaardigheden, toch sympathiek overkomen.
Ik ben altijd op zoek naar een manier om deze mensen op een anekdotische manier neer te zetten en toch hier en daar een boodschap te vertellen.
Soms heeft het werk een dubbele bodem, een diepere laag met een boodschap. Er zit dan net iets meer in dan je op het eerste gezicht ziet. Kleuren en voorwerpen hebben soms ook een symbolische betekenis.”……….
Het is duidelijk dat van Dokkum graag laat zien hoe mensen met elkaar omgaan en hoe zij leven. De taferelen zijn vaak erg herkenbaar en maken de toeschouwer onherroepelijk aan het lachen. Die lach ziet Van Dokkum graag. Hij gelooft namelijk dat humor zijn werk toegankelijker maakt.
Maar achter die, op het eerste gezicht, humoristische situaties schuilt een diepere betekenis. De kunstenaar houdt de kijker namelijk ook een spiegel voor. Zonder te moraliseren legt van Dokkum de vinger op menselijke imperfecties, hun gedrag en de gevoelige en wat pijnlijke situaties die daaruit voortkomen. Deze diepere betekenis en het verhalende karakter van zijn schilderijen combineert Van Dokkum met een fijne penseelstreek, vele details en heldere kleuren.
En dan nog iets over de illustraties
Illustreren is altijd zijn vak gebleven. In de wintermaanden, als er te weinig daglicht is om te goed te kunnen schilderen, schrijft en illustreert Van Dokkum kinderboeken.
De kinderboekenreeks over Opa Jan is een bekend en geliefd voorbeeld. Om zijn tekenhand accuraat en soepel te houden, oefent Marius van Dokkum iedere dag.
Zelf zegt hij daarover: “In een kindertekening kun je heel veel fantasie kwijt. Dat maakt het voor mij ook bijzonder leuk om te doen. De grens tussen fantasie en werkelijkheid is bij kinderen niet zo groot. Hier worden een aantal illustraties uit bijvoorbeeld de boeken van Opa Jan en Papa Wapper tentoongesteld. Ze zijn allemaal gemaakt met aquarelverf, nadat ik eerst een potloodtekening heb gemaakt”.
De kunstenaar in zijn atelier te Ugchelen – Eigen opname
Tot slot
Ik wil graag benadrukken dat ik het werk van Marius bijzonder waardeer. Het is echt en puur menselijk “uit het leven gegrepen”. Van Dokkums werk wordt gekenmerkt door de vele details, er is zoveel op te zien terwijl ze herkenbare taferelen uit het dagelijks leven tonen. Vaak hebben zijn schilderijen iets humoristisch, ze toveren een glimlach op je gezicht.
Van Dokkum is van mening dat humor het werk toegankelijker kan maken.
Tekenen, schetsen en illustreren zijn niet de enige grote passies van Van Dokkum. Hij heeft meer in huis. Zijn oeuvre omvat ook portretten, gedetailleerde stillevens en weelderige landschappen.
Rijke mensen ( Olieverf op paneel – 2002 ) – ©Marius van Dokkum
Rijke mensen
Het schilderij dat mij persoonlijk het meeste aanspreekt is, “Rijke mensen”. Twee mensen; de ene rijk in materieel opzicht, de ander in geestelijk opzicht.
De schilder Marius van Dokkum staat midden in het leven en midden tussen de mensen, hij is een echte ambachtsman, die woekert met de talenten die hij gekregen heeft, geweldig!
Meer informatie : www.mariusvandokkum.nl
***********************************************************************************************************************************************
Expositie
(Inmiddels gesloten!)
53 stillevens, portretten, landschappen, tekeningen, boekillustraties en vrije onderwerpen van Marius van Dokkum
Wanneer?
Vanaf 26 maart tot 7 juni 2013 op werkdagen tijdens kantooruren
Waar?
Gebouw van het Nederlands Dagblad
Hermesweg 20
7371 ND Barneveld (bedrijventerrein Harselaar)
