Op 1 april proberen mensen elkaar er tussen te nemen, het is eigenlijk een soort traditie. Dat daar ook in de oorlogsjaren niet van werd afgeweken leest u in het navolgende verhaal, dat samengesteld was door mijn inmiddels overleden oom Joost Fraanje en de schrijver Jac. Gazenbeek. Bij veel ouderen op het platteland en paardenmensen was ome Joost Fraanje geen onbekende. Hij fotografeerde veel paarden en alles er omheen en hield ook lezingen etc. In dit speciale geval hebben hij en Jac. Gazenbeek samen deze bewerkte foto en het artikel in de Barneveldse Krant geplaatst.
Lirpa 1 – Eigen foto Gazenbeek / Fraanje (
Grote verwachtingen
Het stond in 1944 in de Barneveldse Krant. Een reportage over het bijzondere paard ‘Lirpa 1’. En niet alleen in deze krant, maar ook in een aantal landelijke bladen, die dit ‘grote’ nieuws hadden overgenomen.
In België werden al enkele jaren proeven genomen om te komen tot een nieuw, veredeld, paardenras. Volgens het artikel koesterde men grote verwachtingen. Het zou, althans volgens de in chocoladeletters gezette kop boven het verhaal een ‘omwenteling zijn in de paardenfokkerij’.
Kruising
Min of meer toevallig was er een kruising ontstaan tussen een Belgisch werkpaard en…… een nijlpaard.
De nakomeling was een veulen met een bijzonder lang lijf. Naarmate het opgroeide, bleek dat het dier verschillende voordelen had. Het had een geweldig uithoudingsvermogen, het was vier maal zo sterk als een gewoon paard en bovendien minstens zo snel. Een volwassen dier trok met gemak vier zwaar beladen en hoog opgetaste hooiwagens op ijzeren wielen. Zelfs na een tocht van bijna 100 kilometer vertoonde het dier geen sporen van vermoeidheid. Gezadeld bleek het bijzondere paard, met enkele mensen op de rug, een snelheid te kunnen bereiken van bijna 65 kilometer per uur.
Natuurlijk is men toen op iets grotere schaal gaan fokken en op het moment dat het artikel in de krant verscheen had men in België reeds verschillende van deze paarden in gebruik. Het voordeel daarvan lag voor de hand: 1 kruising kon het werk van minstens 3 normale paarden met gemak af.
Zo ging het verhaal nog even door, het somde alle voordelen op die er maar zijn konden. En… als klap op de vuurpijl werd aangekondigd dat de Barneveldse Hengstenassociatie het bijzondere paard naar Barneveld zou laten komen.
“Op zaterdagmiddag 1 april omstreeks kwart over 1 zou het paard ‘Lirpa 1’ , dat wel 5 meter lang was, in een speciale wagon van de Nederlandse Spoorwegen op het station van Barneveld arriveren”.
Een deel van het krantenartikel
Honderden mensen
Op die bewuste middag waren honderden paardenliefhebbers en boeren, vanuit heel Nederland, op het station van Barneveld aanwezig. Het zag zwart van de mensen. Er waren zelfs boeren die hun merrie hadden meegenomen om deze te laten dekken door deze bijzondere hengst. Daarbij moet men niet vergeten dat zowel het eigen- als het openbaar vervoer in die tijd niet bepaald zonder problemen ging. Sommige mensen waren dagen onderweg geweest om er toch maar bij te kunnen zijn.
Vrachtwagen
Inmiddels was het kwart over 1 geworden, … geen trein te bekennen…. , de klok draaide door en men begon te twijfelen. ‘Zou het dan toch???’ Maar nee, dat zou helemaal erg zijn en een serieuze krant als de Barneveldse bracht toch alleen maar betrouwbaar nieuws? Er waren ook een aantal toeschouwers die anderen probeerden wijs te maken dat als het paard niet met de trein mee zou komen, het met een hele grote vrachtwagen vervoerd zou worden. De inhoud van die vrachtwagen kon men dan bij de markthal onder de toren van de Grote kerk komen bewonderen.
Wat een mop
Uiteindelijk was men er, ondanks alles, van overtuigd dat men op een slinkse wijze in het ootje was genomen door de auteurs, mijn inmiddels overleden oom Joost Fraanje en de schrijver Jac. Gazenbeek. Ja, natuurlijk zo was het, als je Lirpa 1 omdraait krijg je 1 april, wat een mop. Ze zouden die twee wel eens ‘mores’ leren, maar de vogels waren toen natuurlijk allang gevlogen.
Tot slot
Nog altijd hoor ik bij mijn lezingen in de provincie, vooral van ouderen op het platteland, over deze ‘geweldig geslaagde’ mop uit de oorlogsjaren. Het moet echt een groot spektakel geweest zijn en dat in oorlogstijd. Ook de Duitsers zullen opgekeken hebben bij deze oploop. Mochten er mensen zijn die zich het voorval nog kunnen herinneren en/of die ook aanwezig zijn geweest, laat het weten aan ons. En misschien zijn er die nog foto’s hebben of een oude krant, daar willen wij dan graag een kopie van maken.
Als u ons verder kunt helpen stuur dan een e-mail naar: info@de-veluwenaar.nl
