In het Airborne Museum in Oosterbeek wordt de bevrijding levend gehouden.
Op veel plekken in de wereld is oorlogsgeweld: Egypte, Syrië en nog meer landen in het Midden-Oosten. Er wordt gebombardeerd, mensen worden vermoord en er zijn zelfs granaten met een chemische lading afgevuurd. Onschuldige burgers zijn daar de dupe van. Het is haast niet meer voor te stellen dat ons land ook veel oorlogsgeweld heeft meegemaakt.
Afgelopen dinsdag 17 september was het 69 jaar geleden dat de ‘Slag om Arnhem’ plaats vond. De Tweede Wereldoorlog liep op zijn eind. Ik was toen 11 jaar. We luisterden geregeld naar Radio Oranje. Mijn vader had al van het begin van de oorlog een radio goed verstopt in een schuurtje. ’s Avonds werd geluisterd naar de voortgang van onze bevrijders en doorverteld aan de buren. Het hebben van een radio was heel gevaarlijk, want als de Duitsers (wij zeggen dan altijd nog: ‘moffen’) een radio ontdekten werd het huis in brand gestoken.
In het Airborne museum, gevestigd in villa ‘Hartenstein’ in Oosterbeek, komt de ‘Slag om Arnhem’ tot leven.
De unieke ‘Airborne Experience’ brengt de bezoeker te midden van de veldslag, de landing van de
parachutisten in de omgeving van Oosterbeek en de terugtrekking over de Rijn, met beeld en geluid.
Operatie ‘Market Garden’ mislukt
Op 12 september 1944 trokken de geallieerden in Limburg de grens over en twee dagen later werd Maastricht bevrijd. Met de operatie ‘Market Garden’ wilden de geallieerden in één snelle veroveringstocht de grote rivieren passeren en nog voor de winter van 1945 het hele land te bevrijden. Vanaf 17 september zouden in enkele dagen tijd de bruggen over de grote rivieren veroverd moeten worden om de overtocht van materieel en troepen mogelijk te maken. Luchtlandingstroepen werden neergelaten bij Oosterbeek. Een detachement was al doorgedrongen tot in Arnhem.
Historische foto van generaal Urquhart bij de villa ‘Hartenstein’ (1944).
Toen stokte de opmars, vanwege onverwacht fel verzet van Duitse troepen die hier in grote getale aanwezig waren. De Duitsers vochten nog als gekken. Ze hadden niets meer te verliezen. Hun steden waren kapotgebombardeerd, veel van hun familieleden waren omgekomen. Dat gaf de Duitse legers een veerkracht, waar niemand meer op gerekend had. Van de negenduizend geallieerde manschappen die bij Oosterbeek waren gedropt, keerden slechts een paar duizend terug. De rest was gesneuveld, gewond of gevangengenomen. De operatie ‘Market Garden’ was mislukt. De oorlog zal in Noord-Nederland nog een half jaar langer duren en tienduizenden slachtoffers eisen.
Eén van de vele diorama: de Britse generaal Urquhart in het hoofdkwartier.
Zes weken later, in de nacht van 30 oktober 1944 werd door het verzet bij Oldenaller een Duitse officier gedood. Het dorp Putten werd omsingeld: 602 mannen van 17 tot 50 jaar werden weggevoerd en 94 huizen werden in brand gestoken. We zagen de rookwolken in de verte. Later hoorden we van de razzia in Putten. Slechts 62 mannen keerden terug.
De bombardementen op de Duitse steden gaan door. Op 14 februari 1945 werd de Duitse stad Dresden gebombardeerd: ongeveer 25.000 doden. Op 6 maart 1945 werd door het verzet de hoge Duitse generaal Rauter beschoten. Hij was zwaar gewond. De wraak was hevig. Bij Woeste Hoeve zijn als represaille 117 mannen doodgeschoten. De Duitsers hebben hier verschrikkelijk huisgehouden. Vele tienduizenden mensen zijn in het laatste half jaar omgekomen. Het was niet nodig geweest als de operatie ‘Market Garden’ was geslaagd.
In de villa ‘Hartenstein’ bij Oosterbeek is het Airborne museum gevestigd.
Airborne Museum, een bezoek meer dan waard
Tijdens de veldslag: operatie ‘Market Garden’ in september 1944, was de villa Hartenstein bij Oosterbeek het hoofdkwartier van de Britse generaal Urquhart. De villa is nu het museum, waar de ‘Slag om Arnhem’ tot leven komt. In een grote kelder onder het gazon bij de villa brengt de ‘Airborne Experience’ de bezoeker midden in de veldslag met beeld en geluid.
Een bezoek aan het Airborne Museum is de moeite waard. Vooral kinderen kijken hun ogen uit.
Navigatie: Oosterbeek, Utrechtseweg 232.
Entree: € 8.50, kinderen tot 12 jaar: € 4.00, Museum jaarkaart: gratis.
We mogen dankbaar zijn dat we bijna zeventig jaar in rust en vrede in ons land hebben kunnen wonen en genieten van de vrijheid die niet vanzelfsprekend is.
Vandaag zaterdag 22 september as. Springen de para’s weer op de Ginkelse Heide
Dit verhaal is ook gepubliceerd in de Barneveldse Krant 14-09–2013
