.
.
Benedeneind
We komen dan langs het Benedeneind in een streek zó merkwaardig en zó geheel énig in ons land, dat wij ons hart vasthouden, als te eniger tijd een begin gemaakt zal worden met de aanleg van het geprojecteerde kanaal door de Vallei. Landbouwbelangen schijnen om dit ontwateringskanaal te vragen en van de ene kant dienen wij dit te respecteren, maar wij spreken toch de hoop uit dat een representatief gedeelte dezer zuidelijke Vallei bewaard zal worden in haar oorspronkelijke staat. Of dat met de daling van het waterpeil mogelijk zal zijn? Wij vrezen ervoor!
Het vochtige veengebied tussen Veenendaal, Wageningen en Rhenen wordt gewoonlijk met de naam Meenth aangeduid en zowel uit botanisch als geologisch oogpunt is deze Meenth een prachtig studieterrein.
Eenvoudige mensen wonen er aan de Grift hier bij het boerderijtje “Kruip onder” – Foto: ©Jac. Gazenbeek
De Grift
De smalle Grift, thans helder en nog visrijk, stuwt zijn water voort langs riet- en bloemen omzoomde oevers.
Hier ligt nog het land, waar ooievaar en reiger komen vissen, meeuwen, snippen, eenden en grutto’s niet zeldzaam zijn, de kwartel, de karekiet en de rietgors leven. De grond trilt en beeft op vele plaatsen onder uw voetstap en bij elke schrede vertrapt ge tientallen bloeiende planten. Orchideeën, koekoeksbloemen, smeerwortels en kamillen staan er schouder aan schouder met de rode, wilde zuring, de gentianen, bloeiende zegge en bescheiden lobélia’s.
De zomer is hier een en al weelde van bloesem en geur, maar zéker even schoon is de Meenth in stille herfst of grauwe winter. De sfeer van verlatenheid is dan werkelijk aangrijpend in deze wijde vlakte met haar oude turfstekerijen en dichtgegroeide poelen.
Giethoorn
Prachtige brede sloten gaan van de Grift de wijde omlanden in en de boeren die er wat te doen hebben, gebruiken voor het verkeer de schuit, hetzelfde model ongeveer als de Giethoornse punter, maar men spreekt hier van “aak”. Aan genoemd Overijssels dorp wordt men hier trouwens herhaaldelijk herinnerd: de doorkijkjes naar stille boerenerven aan het water, de talloze hoge bruggen, die telkens toegang geven tot een boerderijtje, de palingfuiken die te drogen hangen, dit alles te samen vormt een apart geheel. Wij zwierven er onlangs rond en we wisten niet wat we fotograferen zouden, zoveel schilderachtige motieven liggen hier voor het grijpen.
In het Gelderse Giethoorn. Boeren met hun ‘aak’ bij een der schilderachtige boerenerven langs de Grift aan het Benedeneind te Veenendaal – Foto: ©Jac. Gazenbeek
klik om te vergroten
.
.
We genoten van vele zeldzame tafereeltjes: een voortgeboomde schuit, die uit een zijsloot naar voren schoof en op welker plecht, als een klein standbeeld, een witte foxhond roerloos stond – of het aardappel schillende boerenvrouwtje aan het Benedeneind, dat ons op een kop “suukela” nodigde en ons “en passant” allerlei vertelde omtrent haar leven en haar ervaringen.
En vèr van de huizen hebben we ons neergevlijd aan de oever van het stille maar schone watertje, dat Gods hemel zuiver weerkaatst en wij werden gevangen door de heerlijke stilte en rust, die men in deze tijd zo zelden kan vinden en genieten.
.
.
De talloze hoge bruggetjes die toegang geven tot de boerderijen doen ons herinneren aan het Overijsselse Giethoorn – Foto: ©Jac. Gazenbeek
Merkwaardig land
Veel zouden we nog kunnen vertellen over dit mooie en merkwaardige land, over dit Gelderse Giethoorn; over de eenvoudige mensen, de bedrijven, de historie, doch binnen het kader van één artikel is dit niet te doen.
Misschien zijn wij later nog eens in de gelegenheid op een en ander terug te komen en u ook nog wat meer te laten zien uit deze streken aan de hand van nieuwe foto’s.
Een van de vele voetbruggen over de Grift – Foto: ©Jac. Gazenbeek
Moge deze inleiding u animeren zelf eens op pad te gaan om dit kostelijke stuk landschapsschoon tussen Veluwe en Sticht te ontdekken. U kunt daarbij de weg volgen die wij gegaan zijn, maar evengoed zult u vanuit Wageningen bijvoorbeeld de Meenth kunnen bereiken. Als u de zijtak van de Grift volgt, die bij Wageningen haar einde heeft, komt u er vanzelf. Bij het boerderijtje “Kruip-onder” maakt u dan gebruik van het primitieve voetveer en u bent meteen, waar u wezen wilt. Het zwerven kan beginnen!
Schilderachtig landschap bij de Grift – Foto: ©Jac. Gazenbeek
Veenendaalse klederdracht
(klik om te vergroten)
.
.
Naschrift redactie:
Wij weten niet hoe of het u is vergaan bij het lezen van dit verhaal maar bij ons riep het enige weemoed op.
Er is weinig meer over van dit Gelderse Giethoorn waar Jac. Gazenbeek het over heeft. Jammer, dat men alle bruggen heeft gesloopt.
Een prachtig stukje landschapsschoon is hiermee verdwenen! Onbedachtzaamheid?
.
.
.
.
Tekst en foto’s: ©Jac.Gazenbeek | 1930
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in het blad Onze Aarde, vermoedelijk jaren dertig.
