.
.
Verzamelen op de Veluwe
De tentoonstelling ‘100.000 uur archeologie – Verzamelen op de Veluwe’ in het Historisch Museum Ede biedt een blik op de resultaten van meer dan een halve eeuw enthousiast onderzoeken en verzamelen van archeologische vondsten van amateur-archeoloog Eduard Zuurdeeg.
Deze tentoonstelling vertelt het archeologische verhaal over meer dan 50.000 jaar bewoningsgeschiedenis op de Veluwe met vondsten van de Neanderthaler tot de Middeleeuwen.
Collectie van Eduard Zuurdeeg
Eduard Zuurdeeg
De verzameling van Zuurdeeg is in 2010 vanwege de hoge kwaliteit aangekocht door het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) samen met de gemeente Ede.
Ze bevat topvondsten van internationaal en nationaal belang zoals het, waarschijnlijk, vroegste aardewerk aangetroffen ten noorden van de Rijn (La Hoguette aardewerk), een aantal klok- en potbekers en werktuigen van de laat paleolithische Hamburg-cultuur. De collectie bestaat verder uit zorgvuldig verzamelde scherfjes en stukjes vuursteen en is daarom ook wetenschappelijk interessant.
De gegevens zijn verzameld over vele jaren en vaak van plekken die inmiddels bebouwd en ontoegankelijk zijn. Daarmee wordt in kaart gebracht wat er ooit was en is de collectie dus van historisch belang voor deze omgeving.
Zuurdeeg ging vanaf z’n dertiende naar archeologische voorwerpen zoeken en toen hij in 1950 naar de Veluwe verhuisde werd dat zijn archeologische ‘jachtterrein’.
Door de jaren heen heeft hij veel werk verzet. De archeologie en het verzamelen waren inmiddels grote passies geworden die veel tijd en inzet vergden. Het totaal door Ed Zuurdeeg aan de collectie bestede uren komt volgens ruwe schatting op zo’n zestig jaar werk. Vier tot vijf dagen per week: vijftien uur binnen en twintig uur buiten.
Dat is meer dan 109.000 uur! In al die jaren zijn er door hem veel locaties in kaart gebracht. Dat varieerde van vuursteenvondsten in de stuifzanden tot grafheuvels en urnenvelden. Veelal waren het ook de bouwputten waar in de jaren van de wederopbouw vaak zonder veel omzien archeologie verloren ging.
Doordat veel vondsten door Zuurdeeg gemeld werden konden vindplaatsen ook opgegraven worden door professionele archeologen. De boerderijplattegronden en vondsten van de inheems Romeinse vindplaats in Veldhuizen zijn hier voorbeelden van. Het RMO draagt de fysieke en wetenschappelijke zorg voor de verzameling en naast de documentatie de toegankelijkheid van de collectie verleent men tevens een gebruiksrecht aan museale instellingen binnen de gemeente Ede. Op deze manier verdwijnen deze unieke vondsten niet in een donker hoekje in een depot maar zijn ze weer te zien in de regio waar ze vandaan komen. Bekijk het filmpje hieronder maar eens.
Archeoloog in een dag
De tentoonstelling in het Historisch museum Ede is ook interessant voor kinderen. Er is een speciaal ‘ArcheoTest Lab’ waar kinderen tal van opdrachten kunnen doen die met archeologie te maken hebben. Ze krijgen bij binnenkomst een opdrachtenkaart ‘Archeoloog in een dag’. Met de opdrachten kunnen ze punten verdienen.
Kinderen worden zo uitgedaagd zelf in de huid van een archeoloog te kruipen. Ze kunnen zelf vondsten opgraven en bepalen wat het belang van deze vondsten is. Een goed ingevulde kaart geeft een archeologiediploma als beloning en een aardigheidje uit de verrassingstrommel.
Lezingen en informatie
Er zijn ook lezingen in het museum. Woensdag 20 november vertelt Prof. dr. Leendert Louwe Kooijmans over het ontstaan en de prehistorische ontginning van de Veluwe. Woensdag 18 december vertelt Axel Müller over de steentijdopgraving in Kernhem. De lezingen sluiten aan bij de tentoonstelling die nog t/m 19 januari 2014 te zien is. Ook is er informatie over waar u de graven het beste kunt bezoeken. Urnenvelden zijn meestal niet zo gemakkelijk te ontdekken. Grafheuvels zijn nog wel op veel plaatsen goed herkenbaar. Denk aan de grafheuvels op de Goudsberg en langs de Wildwal in Lunteren, de grafheuvels in het Renkums beekdal en op de Drieberg in Ede. Langs deze heuvels lopen diverse toeristische wandel- en fietsroutes.
Samenwerking
De provincie Gelderland streeft ernaar deze zichtbare archeologische resten onder de aandacht te brengen en samen met Stichting Landschapsbeheer Gelderland en de Archeologiewacht Ede het beheer ervan te regelen. Vrijwilligers van de Archeologiewacht Ede gaan regelmatig aan de slag. Ze verwijderen jonge boompjes en struiken van prehistorische grafheuvels bij Lunteren. De Archeologiewacht doet acht tot tien keer per jaar onderhoud op de grafheuvels rond Lunteren. Zonder onderhoud groeien de grafheuvels helemaal dicht. Boompjes zagen, berkjes uittrekken en snoeihout verslepen. In een paar uur is er al resultaat en ligt een grafheuvel niet langer verscholen. Wortels van bomen, struiken en bramen verstoren bovendien de archeologische sporen.
De Archeologiewacht aan het werk
Werkzaamheden
De werkzaamheden bestaan het uit de grond trekken van struiken en braam, het zagen van jonge boompjes, het afharken en snoeihout tot takkenril vlechten. Het is echt handwerk dat machines niet kunnen doen.
Vrijwilligers, jong en oud, zijn van harte welkom in Lunteren. Ook kinderen onder de12 jaar, onder begeleiding van ouders. Trek om veiligheidsredenen schoenen met stevige neuzen aan. Gereedschap en handschoenen zijn aanwezig. Neem iets te drinken mee want werken in de buitenlucht maakt dorstig! Meld je, in verband met het organiseren van voldoende gereedschap, even aan bij Gerda Haagen via telefoonnummer 0613359318.
Succes en veel plezier bij de Lunterse Grafheuvels!
Bronnen:
Rijksmuseum van Oudheden
Jac. Gazenbeekstichting
Museum Oud Lunteren
Historisch Museum Ede
Gemeente Ede
