“Wildernis bestaat niet meer in Nederland. Hoe hard we ook zoeken naar ongerepte natuur, overal zijn de sporen van menselijk ingrijpen zichtbaar. In dit boek zwerven we rond door Planken Wambuis, een ruig gebied op de Veluwe waar de tekenen van menselijke aanwezigheid verder weg zijn dan elders. Wat kan de geschiedenis van zo’n gebied ons leren over de waarde van de natuur en de verantwoordelijkheden van de mens?
Daarover gaat Wild en bijster land”.
Bovenstaande tekst staat te lezen op de achterkant van een nieuw boek dat onlangs verscheen bij Natuurmonumenten. Onze verwachtingen waren hoog gespannen toen we de dikke pil van bijna 450 bladzijden in handen kregen. Een prachtig boekwerk, boordevol verhalen over de natuur en cultuur van het gebied, verhalen van en over de mensen in het gebied, die nu in ieder geval bewaart blijven voor het nageslacht.
De titel op de omslag “Planken Wambuis” loopt door naar de achterkant. Blijkbaar om letterlijk aan te geven dat een wambuis een jas is die je omslaat. Kunstzinnig, maar ook erg verwarrend. Als je het boek open slaat, is het wel even wennen: eerst krijgt de lezer een tiental pagina-vullende natuur- en landschapsfoto’s te zien. Die indeling zou nou niet direct mijn keuze zijn, maar goed, uiteindelijk, op pagina. 19, wordt de inhoud voorgeschoteld en die liegt er niet om.
Voorbeeld van de opmaak van het boek
Er hebben meerdere auteurs meegewerkt aan het tot stand komen van het boek. Die auteurs zijn beslist niet de “eerste de besten” maar hebben stuk voor stuk hun sporen ruim verdiend:
- Jeroen Bosch (landschapsarchitect bij Veenenbos en Bosch) laat zien wat scheibomen doen in het landschap van Planken Wambuis. Die 150 jaar oude grensmarkeringen hebben hun sporen achtergelaten maar zullen onherroepelijk verdwijnen.
- De filosofen Clemens Driessen, Jozef Keulaertz en Martin Drenthen kijken naar de rol van raven, naar soorten-behoud en naar de cultuur-historische waarde van verhalen voor het landschap.
- Rob Bijlsma (veldbioloog en groot kenner van de vogelpopulatie in het gebied) heeft onderzoek gedaan naar de ecologie van vogels op het zand van Planken Wambuis.
- Adinda Crans (regionaal projectmanager bij Natuurmonumenten) heeft Christian Weij (o.a. van pop-up restaurant Puur.E) geïnterviewd. Christian kookt op basis van ‘eetbaar landschap’.
- Cultuurhistoricus Michiel Purmer (senior beleidsmedewerker cultuurhistorie en landschap bij Natuurmonumenten) heeft vijf hoofdstukken geschreven over de cultuurhistorie van Planken Wambuis: de archeologie, de landbouw, de ontwikkeling van bos tot heide, het grootgrondbezit en het natuurgebied.
- En dan is er een uitgebreid vraaggesprek met Han ten Seldam (faunabeheerder bij Natuurmonumenten) waarin hij o.a. zegt: ‘Voor mij is afschot beheren’.
- De Wageningse ecobioloog Prof. dr. ir. Wim van der Putten heeft onderzoek gedaan naar de invloed van exoten op het bodemleven en komt met verrassende resultaten.
- Archeoloog Eduard Zuurdeeg (aan wie in een eerder artikel in de Veluwenaar aandacht is besteed) heeft vijftig jaar in de Gelderse grond gegraven. In dit boek vertelt hij over zijn vondsten en toont zijn schatten.
- De lezer wandelt in zes stukken, verspreid door het boek staan zes stukken waarin de lezer mee wandelt met met Machiel Bosch (natuurbeheerder bij Natuurmonumenten) en fotograaf en gesprekspartner Martien Frijns (uitgever bij AFd H).
Schril contrast
Helemaal achterin het boek wordt de lezer verrast met een schitterende dvd van de bekende natuurfilmer Luc Enting Iemand die ruim twintig jaar de natuur op Planken Wambuis in vele facetten gefilmd heeft. Uit zijn mooiste opnamen selecteerde de redactie deze fraaie dvd.
De bekende natuurfilmer Luc Enting op de Veluwe (Foto: Wim Kluvers)
De schitterende opnamen van deze dvd, staan in schril contrast met de vaak slecht afgedrukte en minder fraaie foto’s in het boek. Ook de keuze van het dikke papier is niet erg handig geweest. Het geeft het geheel een wat minder mooie uitstraling. Hierbij heeft men echt letterlijk ‘de plank’ een beetje misgeslagen. Jammer, want al met al is toch zeker een lijvig standaardwerk geworden en dat verdient beter!
Planken Wambuis, Wild en bijster land
. Rob Bijlsma, Luc Enting, Machiel Bosch, Wim van der Putten e.v.a.
. 448 pagina’s en illustraties kleur
. gebonden, rijk geïllustreerd geheel in kleur
. ISBN 9789072603968
. Prijs € 34,50
. U kunt het boek bestellen via: www.winkel.natuurmonumenten.nl
