Geboren aan de rand van het dorp Barneveld, zwerf ik van jongs af door de natuur. Later met mijn vrouw Tiny en al meer dan dertig jaar iedere zaterdagochtend met natuurliefhebber Evert van Hell. Naast onze tochten door de Veluwse bossen, struinen we ook graag door de Gelderse Vallei. Met name de streek tussen Voorthuizen, Nijkerk en Putten heeft onze speciale belangstelling.
Bonte verzameling
Tijdens onze wandelingen proberen de schoonheid van de natuur in beeld te brengen. Om dieren zo goed mogelijk te kunnen observeren en fotograferen is het belangrijk ongezien in het veld te zijn. Honderden uren hebben we dan ook doorgebracht in allerlei schuilhutten, die van oude planken en schotten zijn gemaakt, soms boven water, in een boom of in de grond. Door de jaren heen ontstond er een bonte verzameling van unieke natuuropnamen van reeën, hazen, roofvogels, weidevogels, maar ook van bloeiende planten en insecten.
De oude Boerderij Groot Hell – Foto: ©Gerrit de Graaff
De natuur rond een eeuwenoude boerderij
In de Gelderse Vallei liggen honderden prachtige boerderijen. Tijdens de vele tochten door de streek passeerden we vaak het erf van zo’n oude boerenhoeve, omringd door akkers, weilanden, bosjes, beekjes en houtwallen. Al heel lang geleden besloten we de natuur rond een ‘onbedorven’ boerderij in een fraaie omgeving vast te leggen. De achterliggende gedachte hiervan was om eens te laten zien hoeveel natuurschoon je kunt aantreffen rond één boerderij. Het was niet gemakkelijk zo’n boerderij te vinden. Als het kan zou het een boerderij moeten zijn waar nog rogge wordt verbouwd of een plaats waar nog met paarden wordt gewerkt. Na een tijdje zoeken vonden we in de gemeente Putten de prachtige boerderij Groot Hell met drie hooibergen en twee schaapskooien volop in bedrijf.
Het achtererf van boerderij Groot Hell in 1975 met drie grote hooibergen – Foto: ©Gerrit de Graaff
Deze boerderij voldeed geheel aan onze verwachtingen. In mijn dagboek van 1975 wordt op 8 maart ons eerste bezoek aan Groot Hell beschreven. We maakten kennis met de familie Rozendaal. Vanaf die tijd zijn we er vaak wekelijks heen geweest. De verzorging van het vee, het ploegen van de akkers, de hooibouw en de korenbouw werden in beeld gebracht. Langs de boomgaard bij de boerderij kronkelt een beekje met zeldzame planten. In de directe omgeving van de boerderij leven reeën, hazen, konijnen, weidevogels, uilen en roofvogels. Ook maakten we opnamen van de zwaluwen in het kippenhok en van de tortelduif die zijn nest had gemaakt onder de kap van de hooiberg. Vanuit een ondergrondse schuilhut kregen we een goed beeld van de vogels die in de winter bij de boerderij leven.
Vooraan met koe boer Rozendaal op het achtererf – Foto: ©Gerrit de Graaff
Uiteindelijk werd het vanzelf een levenswerk
Inmiddels komen we al meer dan dertig jaar op Groot Hell. Al die jaren gaan Evert en ik samen op pad, maar ieder van ons maakt zijn eigen ‘Portret van Groot Hell’. Het is zo langzamerhand een levenswerk geworden. Er zijn ongetwijfeld maar weinig boerderijen in ons land waar zoveel foto’s van zijn gemaakt als van deze boerderij en het verhaal is nog niet af, want steeds ontdekken we weer nieuwe dingen.
Het einde van een boerenbedrijf
In 1987 vertrok de familie Rozendaal van de boerderij en er volgde een erfhuis. Daarna is de familie Panhuis op Groot Hell gaan wonen. De beide schaapskooien zijn opgeknapt en van een nieuw rieten dak voorzien. In 2007 is de familie Panhuis verhuisd en kwam de boerderij leeg te staan. Tot mijn grote schrik werd de boerderij daarna te koop aangeboden. In januari 2009 is de boerderij dan eindelijk verkocht en werd het een gewoon burger woonhuis. Er komen geen koeien meer op de deel en geen varkens meer in de schuur. Vele generaties boerenfamilies hebben hun brood verdiend op de ruim 400 jaar oude boerderij Groot Hell. Daar is nu een einde aan gekomen. Gelukkig hebben we de tijd nog meegemaakt dat Groot Hell nog volop in bedrijf was.
Erfhuis op boerderij Groot Hell, in februari 1987 – Foto: ©Gerrit de Graaff
Digitale diapresentatie
De vele foto’s van de boerderij en de mensen die er hebben gewoond en gewerkt, worden steeds waardevoller. Daar heb ik nooit bij stil gestaan. ‘Portret van de oude boerderij Groot Hell’ kun je beschouwen als een levenswerk en als een herinnering aan het kleinschalige boerenbedrijf van weleer.
Het verhaal van de boerderij is digitaal gemaakt en aangevuld met uniek fotomateriaal.
Copyright foto’s: Gerrit de Graaff
—————————————————————————————————————————————————————
Noot van de redactie…
Gerrit de Graaff verzorgt samen met zijn vrouw Tiny, al meer dan 20 jaar lezingen door heel Nederland over de natuur, cultuur, bomen en botanische tuinen.
Als blijk van waardering voor zijn vele werkzaamheden met betrekking tot de natuur en cultuur in de regio ontving hij samen met zijn vrouw een onderscheiding.
U kunt daarover alles lezen in het artikel: Groene Pluim voor Gerrit en Tiny de Graaff uit Barneveld
