Priesnitzmonument en bouwval

Nadat het verhaal over het Hotel Laag Soeren gepubliceerd was, kwamen de herinneringen bij mij weer naar boven. Meer dan twintig jaar geleden, reed ik op een zaterdag, om precies te zijn 5 maart 1994, over de Harderwijkerweg nabij Laag Soeren. Ik wist dat daar het Priesnitzmonument, ook wel het Torentje van Jut genoemd, in het weiland stond en maakte er wat foto’s van.

85639731-breed

Als een witte obelisk in het landschap, staat bij Laag Soeren het Priesnitzmonument

Priesnitz en Jut

Jut van Breukelerwaard was een inwoner van Laag-Soeren, die halverwege de 19e eeuw leed aan reuma. Zijn genezing zocht hij in een Duits kuuroord. Toen de koudwaterbehandeling bleek te werken, wilde hij ook in Laag-Soeren een watergeneeskrachtig centrum oprichten. Dat centrum kon voor zijn kuren het Veluwse water gebruiken. In 1849 kocht hij het Huis Laag-Soeren met landerijen, waarop hij de geneeskrachtige badinrichting Bethesda liet bouwen. Het water werd betrokken uit de Soerense Sprengen. Ter ere van vier watergeneeskundigen, Vincent Priessnitz, Oertel, Flusse en Rausse, van wie men methoden in Laag-Soeren toepaste, richtte Jut Van Breukelerwaard omstreeks 1860 het Priesnitzmonument op.

DSC_3465 - kl-vk

Priesnitzmonument Laag Soeren

Torentje van Jut

Op het monument staan alle vier de namen van watergeneeskundigen. Priessnitz(merk op dat deze naam met dubbel-s wordt geschreven) staat aan de kant van de Priesnitzlaan. Daarom werd het monument Priesnitzmonument genoemd. Soms wordt het ook wel het Torentje Van Jut genoemd, om geen van de vier heren voor te trekken.

Het monument bestaat uit een stenen vierkant onderstel, met een inham aan elke zijde met daar boven een naam van een geneeskundige. Daarop is een een soort van torenspits geplaatst, vandaar misschien wel haast zeker de naam “Torentje van Jut”.

Het Priesnitzmonument is gelegen in de gemeente Rheden, het staat ook aan de Priesnitzlaan te Laag Soeren.

Mysterieus bouwwerk

U weet wel hoe zoiets werkt, je gaat helemaal op in je onderwerp, van voor- en achterkant, etc, je kijkt om je heen van welke kant je de mooiste opname kunt maken. Op dat specifieke moment viel mijn oog op het oude bouwvallige Hotel Laag Soeren, dat tussen de kale bomen door, in dit jaargetijde extra opviel.
Nieuwsgierig geworden, liep ik vanuit het weiland naar het stuk bos, waarin het mysterieuze bouwwerk stond. Hoe dichter ik er bij kwam, hoe nieuwgieriger ik werd, ondanks dat het tegelijkertijd ook iets angstaanjagends had. Voor op het gebouw stond met grote letters “Hotel Laag Soeren”, maar hier zou ik niet graag overnachten. Het gebouw als zodanig was nog redelijk in tact, alleen het dak van het hoofdgebouw was ingestort.

hotel-laag-soeren-1-op za-5 maart 1994 - kopie

Het bouwvallige Hotel Laag Soeren op zaterdag 5 maart 1994

Verschil

Wat een verschil met de mooie witte obelisk daar even verderop in het weiland. Ik maakte er toch maar een foto van, tenslotte… je weet maar nooit. Eigelijk ook wel een beetje met de achterliggende gedachte om toch iets meer over de geschiedenis ervan te weten zien te komen. Maar… om de een of andere reden is het er nooit van gekomen, totdat ik het verhaal “Bouwval blijkt gerenommeerd hotel” op ons weblog las.

Permanente koppeling naar dit artikel: https://www.de-veluwenaar.nl/2014/10/24/priesnitzmonument-en-bouwval/