Deze fraaie conifeer uit China was 75 jaar geleden alleen nog bekend als fossiel
De mooie coniferen bij de vijver in het gazon langs Tabaksland in de wijk Norschoten in Barneveld zijn watercypressen, maar meestal wordt de wetenschappelijke naam van deze conifeer gebruikt: metasequoia. Volgens Jan Kardol van de Plantsoenendienst van de gemeente Barneveld zijn deze bijzondere bomen omstreeks 1994 geplant.
Langs Tabaksland in de wijk Norschoten in Barneveld zijn in 1994 metasequoia’s geplant. Het is een snelgroeiende conifeer uit China met een gedeukte, roze-bruine stam. De boom wordt ook wel een ‘levend fossiel’ genoemd, omdat hij als fossiel bekend was voordat de levende bomen werden ontdekt
Waterlariks
Het is haast niet te geloven, maar deze boomsoort was 75 jaar geleden in de wereld alleen bekend van fossiel materiaal, gevonden in China, Japan, Spitsbergen en Noord-Amerika. Biologen dachten dat deze boomsoort allang was uitgestorven, totdat de botanicus T. Tan, van de universiteit van Nanking, in 1941 bij een tempeltje in het dorp Mo-tao-chi in Midden-China, drie merkwaardige naaldbomen zag staan. De plaatselijke bevolking noemde deze dikke bomen ’Shui-Hsa’, wat zoiets als waterlariks betekent.
De oudste metasequoia buiten China in het Arnold Arboretum in Boston (V.S.)
Eerste zaden
De jaren verstrijken. Vanwege de Tweede Wereldoorlog werd er verder geen aandacht aan deze coniferen geschonken. In 1946 beschreven de Chinese botanici Hu en Cheng de ‘nieuwe’ soort en kreeg de boom de wetenschappelijke naam: Metasequoia glyptostroboïdes. De eerste zaden kwamen in bezit van de Harvard University in de Verenigde Staten en kiemden in het Arnold Arboretum in Boston.
Cadeau voor koningin
De botanische tuinen van Utrecht ontvingen in juni 1948 een aantal zaden van de metasequoia uit Boston. Het zaad, afkomstig uit China, werd naar de universiteitstuin Het Cantonspark in Baarn gebracht, waar het korte tijd later ontkiemde. Verschillende zaailingen werden in de jaren daarna gedistribueerd onder de andere botanische tuinen en enkele boomkwekers in Nederland. Ook is één van de boompjes cadeau gedaan aan Koningin Juliana. Dit boompje kreeg een plaats in de paleistuin.
De metasequoia in het park van paleis Soestdijk
Geen zeldzaamheid meer
De metasequoia in het Cantonspark kreeg al gauw de karakteristieke vorm met de merkwaardige overlangse verdikkingen aan de basis van de roodbruine, schilferige stam. Sommige zaailingen hebben een grijsachtige stam, zoals de metasequoia’s bij de muziektent en het bejaardenhuis Nebo in Barneveld. Deze bomen zijn al wat ouder en bloeien op ’t ogenblik volop: mannelijke en vrouwelijke bloeiwijze op één boom.
De metasequoia is tegenwoordig geen zeldzaamheid meer en is bij iedere boomkweker te koop en wordt zelfs als straatboom toegepast. Het is een bladverliezende conifeer. De naalden aan de kortloten verkleuren binnenkort van geel tot roestbruin en vallen met de kortloten af. Het zijn eigenlijk blaadjes die afvallen en niet de naalden. Let daar binnenkort maar eens op.
De zaailingen zijn allemaal verschillend
Vorige week hebben we de metasequoia in de tuin van paleis Soestdijk opgezocht. De zaailing van het eerste uur staat in het gazon bij het kassencomplex in de paleistuin. Het is een fraai exemplaar met sierlijke mannelijke stuifmeelkatjes aan de takken, maar heeft echter niet de oranje gekleurde stam. Zijn evenoude soortgenoot in het Cantonspark in Baarn is dikker en heeft wel de mooie gekleurde stam. Je kunt deze fraaie metasequoia beschouwen als de dikste van Nederland. Jaren geleden hebben we de prachtige metasequoia in het Arnold Arboretum in Boston in Noord-Amerika opgezocht. Dit is het oudste exemplaar buiten China.
Op den duur nog mooier
De dikste metasequoia van Nederland in het Cantonspark in Baarn. (Foto: Tiny de Graaff)
Overal zie je tegenwoordig de snelgroeiende metasequoia’s in tuinen en parken. We kunnen de bewoners van Tabaksland in Barneveld feliciteren met de mooie metasequoia’s langs de straat. Deze bomen hebben allemaal dezelfde mooi gekleurde stammen. Ze zijn dus gestekt. De stammen worden op den duur nog mooier. Ze staan op een geschikte plek: langs de waterkant. Bekijk de tien bomen eens goed en vergelijk de stammen maar eens met de veel oudere metasequoia’s bij de muziektent en bij bejaardenhuis Nebo in Barneveld.
Foto’s: Gerrit de Graaff
Ook gepubliceerd in de Barneveldse Krant – 11-10-2014
