Als citroenvlinders en oranjetipjes gaan vliegen, is de lente pas echt begonnen
Ondanks de koude nachten gaat de natuur in dit voorjaar gewoon door. De bosanemonen en het speenkruid zijn vorige week pas gaan bloeien en hier en daar beginnen de paardenbloemen te komen. We beleefden een zachte winter en een heel koud voorjaar. Veel vorstgevoelige planten zijn niet bevroren en hebben al lekker de gang, maar bloeien toch nog laat, vanwege de vele koude nachten. Met een paar warme dagen in het verschiet gaat bijna alles tegelijk bloeien. Verleden jaar wilde ik eens wat aandacht besteden aan de prachtige voorjaarsvlinders: de citroenvlinder en het oranjetipje, maar ik was toen te laat. Alles was toen veel vroeger dan normaal. Totaal verschillend is de leefwijze van deze twee vlinders. De citroenvlinder overwintert als vlinder en leeft bijna een jaar. Het oranjetipje overwintert als pop en leeft een paar weken. Het gaat de laatste jaren goed met de beide vlinders.
Het oranjetipje vliegt enkele weken in het voorjaar, in de bloeitijd van de pinksterbloemen. Alleen het mannetje heeft oranje punten aan de vleugels. Het vrouwtje heeft witte vleugels. Beiden hebben groenachtig gemarmerde ondervleugels – Foto: ©Anko de Graaff
Citroenvlinder
De citroenvlinder is een vrij grote vlinder met een heldergele kleur. Het vrouwtjes is iets lichter van kleur. Ze legt eitjes op het jonge blad van sporkehout. De rupsen eten het jonge blad van deze struik en verpoppen zich. De citroenvlinder die begin juli uit de pop komt overwintert als vlinder en leeft tot begin juni van het jaar erop. Dus bijna een jaar. Voor vlinderbegrippen wordt de citroenvlinder heel oud. De oplettende lezer heeft op 8 maart 2015 de eerste citroenvlinders zien rondvliegen. Het was toen een dag met weinig wind en ’s middags werd het 16 graden. Daarna volgden een reeks koude dagen. Nee, het was geen best weer voor de overwinterende citroenvlinders. In de afgelopen week is het steeds een beetje beter vlinderweer geworden. Nu vliegen citroenvlinders overal in tuinen en parken.
De citroenvlinder overwintert als vlinder en wordt in het voorjaar het eerst gezien – Foto: ©Anko de Graaff
Oranjetipje
Verleden jaar deze tijd was het heel warm. Overal vlogen toen vlinders die als pop de winter hebben doorgebracht, zoals het koolwitje, het landkaartje, boomblauwtje en het bont zandoogje. Een opvallende verschijning op 2 april 2014 was het oranjetipje. De voorvleugelpunten van de mannetjes zijn fel oranje gekleurd. Bij de vrouwtjes is dat wit. Allebei hebben ze geelgroen gemarmerde achtervleugels. Oranjetipjes vliegen ieder jaar vanaf half april tot eind mei. Vaak zijn ze rond koningsdag, heel toepasselijk, het talrijkst. Het oranjetipje zet haar eitjes af op de pinksterbloem en het look-zonder-look. Het vrouwtje zoekt eerst of er al een eitje is afgezet op een bloemstengel. Als dat het geval is, wordt er niet nog een eitje op afgezet, dit om te voorkomen dat er niet genoeg voedsel is voor de rups. De eitjes worden vlak onder een bloemhoofdje afgezet (zie foto onder). Na een aantal dagen kruipt het rupsje uit het ei. Het eet eerst zijn eigen eischaal op, deze bevat belangrijke voedingsstoffen en begint dan aan de zaaddoosjes van de pinksterbloem. De rupsen zijn groen met kleine zwarte stippen. Als de rups na een aantal weken volgroeid is, verpopt hij zich aan een tak in een dicht struikje. De pop blijft daar hangen, vanaf juni en overwintert. Half april komt uit de pop een vers oranjetipje tevoorschijn. Let dit voorjaar eens op de oranjetipjes in weilanden waar veel pinksterbloemen bloeien. Vliegt ook in tuinen op zoek naar look-zonder-look.
Het oranjetipje heeft zojuist één eitje gelegd (zie wit pijltje) op de steel van een pinksterbloem – Foto: ©Anko de Graaff
De Bunt
De oranjetipjes worden op een aantal plaatsen in de Gelderse vallei waargenomen, zoals op het landgoed Klein Bylaer en het landgoed Hell. Het natuurgebied De Bunt is een onderdeel van het landgoed Slichtenhorst. Tijdens een wandeling kun je hier oranjetipjes ontdekken op de vochtige graslanden langs het pad door het moeras. Naast de oranjetipjes vliegen in het gebied: het bont zandoogje, boomblauwtje en het landkaartje.
In de vlucht lijkt het vrouwelijke oranjetipje een beetje op een koolwitje – Foto: ©Anko de Graaff
Een wandeling
Op het landgoed is de laatste tijd veel gewerkt. De paden zijn geschaafd en kunnen modderig zijn: stevige schoenen aantrekken. Het beginpunt voor een wandeling door het natuurgebied De Bunt is aan de Vossenweg bij Zwartebroek. Route: Van Terschuur naar Zwartebroek. In Zwartebroek rechtsaf en dan de eerste weg links is de Vossenweg. Na ongeveer anderhalve kilometer is, in een haakse bocht, een parkeerplaatsje. Voorbij het hek het eerste pad rechts en voorlopig de buitenkant van het gebied aanhouden. Geniet van een paar warme dagen. Fijne wandeling.
Ook gepubliceerd in de Barneveldse Krant 11-04- 2015
