Bevrijding van de gemeente Barneveld
Iedereen wilde op de foto met de bevrijders – Foto: ©Gemeentearchief Barneveld
Ooggetuigen vertellen hun verhaal
,,Het is een geweldig heftige strijd geweest, vooral bij Otterlo en rondom Voorthuizen”, memoreert Voorthuizenaar Gert Jan van Elten, zelf ooggetuige van destijds. ,,In Voorthuizen zijn veel huizen beschoten, vooral in de Kerkstraat. Bij Prinsenkamp is een twintigtal boerderijen kapot geschoten of in brand gestoken. Rondom Voorthuizen zijn heel veel slachtoffers gevallen, zowel van Duitse als Canadese kant. En vergeet ook vooral de Nederlandse slachtoffers niet. Wat veel mensen bijvoorbeeld niet weten is dat de Canadezen, hoewel ze natuurlijk onze bevrijders zijn geweest, ook regelmatig op Nederlanders schoten. Eigenlijk schoten ze, ter zelfbescherming, vaak op alles dat bewoog.”
Indrukwekkende verhalen van verschillende ooggetuigen heeft Stichting Liberation Voorthuizen. de afgelopen tijd op video verzameld voor het nageslacht. ,,Want om je echt een goed beeld te geven van wat er allemaal is gebeurd, moet je de verhalen van de mensen zelf horen. Dat maakt indruk. Door de gesprekken op te nemen, blijven ze daarnaast bewaard voor de toekomst.”
Canadese tanks in de Nieuwstraat ter hoogte van het oude postkantoor te Barneveld – Foto: ©Gemeentearchief Barneveld
Tankroute-ritten
In 2010 organiseerde Van Elten in de week rondom bevrijdingsdag – om deze barre aprildagen opnieuw tot de verbeelding te laten spreken – zogenoemde ‘tankroute-ritten’. ,,Langs de route die de Canadezen met hun tanks volgden had men op ruim twintig locaties waar flink gevochten is bewoners en ooggetuigen bereid gevonden daar iets over te vertellen aan bezoekers.
Plekken waar gevochten is
Met historische militaire voertuigen, die beschikbaar gesteld werden door de verenigingen War-Horses, Keep them Rolling en Green Sparks, konden belangstellenden verschillende routes rijden. Gevechtslocaties waren te herkennen aan vlaggen of borden die her en der neergezet waren. Er waren tolken aanwezig, zodat de Engelstalige bezoekers ook konden meeluisteren. Die bezoekers verwachten we, omdat rond Bevrijdingsdag in Voorthuizen veel Canadese oud-strijders uitgenodigd zijn voor de taptoe in Voorthuizen. Wellicht willen zij ook aan familieleden wel de plekken laten zien waar zij vroeger gevochten hebben.”
Canadese bevrijders in de Emmastraat te Barneveld – Foto: ©Gemeentearchief Barneveld
Verhaal komt tot leven
Al is er hier en daar inlevingsvermogen voor nodig, op sommige plekken zie je volgens Van Elten nog steeds, na 70 jaar, de kogelgaten in de muur. ,,Als je erop gewezen wordt en je kent het verhaal erachter, dan pas komt het tot leven. Feit is dat de bevrijding van Voorthuizen een belangrijke strategische zet is geweest om zo de linie van Arnhem tot Harderwijk af te sluiten en zo te voorkomen dat Duitsers uit de regio Oost-Veluwe tot achter de oude Waterlinie bij Amersfoort konden vluchten. Daarom waren de gevechten hier zo fel.”
De colonne Canadese bevrijders in de Emmastraat van boven af gezien – Foto: ©Gemeentearchief Barneveld
Ooggetuigen
Ooggetuigen vertelden hun verhaal, één van hen was toendertijd in 2010 Corrie Volkers, geboren Schouten (80) aan de Baron van Nagellstraat. ,,Destijds was ik een meisje van vijftien”, vertelt ze. ,,Ik kan me nog precies die maandagavond 16 april 1945 herinneren. Tegen de avond hadden de Duitsers een rookgordijn getrokken. Van ver was het geratel van de Canadese tanks al te horen. Ze waren toen ergens in de buurt van Harskamp. Met in totaal tien mensen en een kleine baby zaten wij verschanst in de schuilkelder achter de hooiberg. De Duitsers trokken zich toen al terug vanuit Barneveld richting Voorthuizen. Op een gegeven moment hoorden we stemmen. ‘Dat is Engels’, riep een mevrouw, een evacuee uit Oosterbeek die we toen in huis hadden. Zij kende die taal. Direct ging mijn vader naar buiten en nieuwsgierig als ik was rende ik erachteraan.
Met de bevrijders kwam er een einde aan vijf jaar onderdrukking – Foto: ©Gemeentearchief Barneveld
We hoorden schoten
Er stonden twee Canadese soldaten voor het huis, kwartiermakers. Meteen begon mijn vader enthousiast te roepen. De soldaten maanden hem om stil te zijn, want er waren nog Duitsers in de buurt. We hebben de soldaten vriendelijk begroet, limonade gegeven en mijn vader had nog een handgemaakte sigaar voor ze. De soldaten staken deze achter hun oor en zeiden vriendelijk gedag. Wij draaiden ons om, terug naar de schuilkelder. De Canadezen waren maar net de hoek om of we hoorden schoten. Snel renden we naar de kelder en bleven daar tot de volgende ochtend, we durfden niets meer. In de morgen zagen we één van de twee soldaten op straat liggen, de sigaar nog achter zijn oor geklemd.”
Blijven herdenken
Het is en blijft belangrijk dat we blijven herdenken, want VREDE is niet gewoon normaal, als we bedenken dat er op veel plaatsen in de wereld de OORLOG in volle hevigheid gaande is.
Met respect voor hen die hun leven hebben geven voor onze VREDE!
Bron:
Archief Barneveldse Krant 2010-04-03 De bevrijding van de Gem. Barneveld
Foto’s: Gemeentearchief Barneveld
Meer verhalen en informatie: Stichting Liberation Voorthuizen.
