28 juli 1900 – Geurt Jan Brons – 20 februari 2000
Geurt Jan Brons tijdens de overhandiging van het boekje, door voorzitter Louis Fraanje- Foto: ©Jan Pit/BDU
Twee wereldoorlogen maakte hij mee en bereikte de leeftijd der zeer sterken. Geurt Jan Brons uit Barneveld werd bijna honderd jaar en is gestorven op 20 februari 2000.
In memoriam
Omdat het vandaag precies honderdvijftien jaar geleden is dat hij werd geboren, publiceren wij het “In memoriam”, dat ik destijds schreef in ons blad De Veluwenaar.
En zo gaat vroeger voorbij…
Nooit vergeet ik meer de volgende woorden, die hij sprak in het Museum Nairac te Barneveld op zaterdag 5 oktober 1996 bij de overhandiging van ons boekje: “En zo gaat vroeger voorbij…”
“Als een kleed zal ’t al verouden…”
“Wat gaan deze woorden in vervulling als je zo oud hebt mogen worden, dan heb je vroeger voorbij zien gaan.
Als een kleed zal ’t al verouden, niets zal hier zijn stand behouden en dan nog in redelijke gezondheid te verkeren, dan past ons niets dan dankbaarheid, want ook hier is niets van onszelf bij, maar enkel genade!”, aldus Geurt Jan Brons
Getekend door de seizoenen
Een gelovig mens, die met al zijn levenswijsheid, toch de eenvoudige boer bleef. Het woord “boer” met ere uitgesproken en menig zelfvoldaan burger zou hier een voorbeeld aan kunnen nemen.
Nog zie ik hem zitten in zijn stoel bij het raam, de morgenzon scheen dan door zijn zilvergrijze haren. Z’n gezicht was getekend door de seizoenen. Weer en wind hadden door de jaren heen hun sporen achtergelaten… het sprak – letterlijk en figuurlijk – boekdelen.
Geurt Jan Brons, een gelovig mens, die toch de eenvoudige boer bleef – Foto: ©Louis Fraanje
Prachtig vertellen
Door de jaren heen was Geurt Jan Brons voor mij, meer dan alleen zomaar een goede kennis geworden. Hij was een echte vriend, eentje nog van de ouderwetse stempel. Iemand die enorm veel wist en prachtig kon vertellen, vooral uit die beginjaren van 1900. De eerste auto en de eerste trein die hij zag rijden, wat een belevenis.
De Eerste Wereldoorlog, waarbij Nederland neutraal bleef en in 1940 de Tweede Wereldoorlog, die hij wel heel bewust meemaakte. Wat een leed en verdriet hebben ze toen aan ‘den lijve’ ondervonden, dat is echt onbeschrijfelijk.
Met belangstelling luisterde ik hoe hij vertelde over de gewoonten en gebruiken van vroeger. Van de kleine wandelpaadjes de zogenaamde ‘kerkenpaadjes’ overal binnendoor, die ook bij de boeren over het erf liepen. Fietsen was een zeldzaamheid, meestal was het lopen.
Ploegende paarden – Foto: ©Louis Fraanje
Ook de paarden speelden een grote rol in zijn leven.
Zo vertelde hij me eens, hoe hij in z’n jonge jaren met een grote wagen hooi, getrokken door twee paarden, bijna was verongelukt.
Bij een onbewaakte spoorwegovergang schrokken de paarden van een aanstormende trein, toen nog een locomotief, en steigerden tot bijna op de rails. Brons sprong van de bok en rende naar voren, greep de paarden en trok ze met geweld op zij.
Hij voelde de wind van de voorbij suizende trein in zijn nek. Op het nippertje waren hij en de paarden aan de dood ontsnapt. Zijn hele verdere leven stond dit voorval in z’n geheugen gegrift en was hij God hier ook zeer dankbaar voor!
Afhankelijk
Tot enkele weken voordat hij stierf, liepen we regelmatig samen nog even een stukje langs de weilanden en keken we bij de kippen in het hok, hier voelde je nog de rust en ruimte van het platteland. Als ik dan een paar passen achter hem liep, ging er een gevoel van bewondering uit.
De enigszins krom gebogen figuur, daar voor mij, had in die bijna honderd jaar, ontzettend veel meegemaakt, maar… nooit sloeg hij zichzelf op de borst, altijd wist hij zich afhankelijk van zijn grote Meester daarboven. Dat is echt iets om jaloers op te worden.
Tot bijna aan zijn dood, liep Brons nog dagelijks een stukje langs de weilanden – Foto: ©Louis Fraanje
Eenvoudig
Als we over het dagelijkse leven spraken, en de gejaagdheid van de tegenwoordige wereld, dan zei hij altijd: “De mens wikt, maar… God beschikt!” Een levensles die niemand beter kon verwoorden dan hij. Nooit op een belerende toon of vanuit de hoogte, maar eenvoudig en met liefde voor zijn medemens. Een rasechte verteller, die iedere keer weer opnieuw blijk gaf, de wijsheid van vorige geslachten geërfd en bewaard te hebben om door te geven aan hen die zich daar voor open wilden stellen.
Tenslotte…
Voor Brons is het aardse leven voorbij, maar wij moeten verder. De vele verhalen, het rustgevende plekje aan de keukentafel bij mijn oude vriend aan de Valkseweg in Barneveld, blijven dankbare herinneringen die ik zeker zal missen, maar die mijn leven enorm hebben verrijkt
Eerder – in gewijzigde vorm – gepubliceerd in De Veluwenaar 8e jrg. – No.2 – april – 2000
***
En zo gaat vroeger voorbij…
Het boekje: “En zo gaat vroeger voorbij…”, waarvan de titel eigenlijk al aangeeft waar de verhalen over gaan. Oude ambachten en gebruiken die langzaam maar zeker verdwijnen of reeds lang verdwenen zijn. Geschreven door Jac. Gazenbeek en uitgegeven bij de stichting, is nog altijd verkrijgbaar.
Paperback. 128 pagina’s en illustraties
Het boekje is inmiddels uitverkocht, maar misschien verkrijgbaar bij: www.boekwinkeltjes.nl
