Verkeer, industrie en grote veebedrijven zorgen voor teveel stikstof in de lucht
Vier jaar geleden, om precies te zijn, op 11 augustus 2011 was ik enthousiast over de bloeiende heide bij Stroe. Het ging, na het jaar 2000, weer redelijk goed met de natuur en in het bijzonder met de heidevelden op de Veluwe. Maatregelen die jaren geleden zijn genomen om de stikstof in de lucht te verminderen, begonnen vruchten af te werpen. Door het injecteren van mest in de grond en door de uitlaten van auto’s te voorzien van een katalysator, was de lucht een stuk schoner geworden. Mooi was dat te zien op de Stroeërheide. Een jaar of twintig geleden was het een gele vlakte, vanwege het hardnekkige gras (pijpestrootje en smele) dat bijna niet uit te roeien was. Zelfs het afplaggen hielp nauwelijks, want een paar jaar later groeide het gras weer vrolijk door. Het afplaggen van de heide was een dure grap.
Afgelopen dinsdag 11 augustus 2015: De uitgestrekte Stroeërheide is prachtig. Fietsers genieten van het fraaie weer en proeven de sfeer van dit bijzondere landschap. Natuurbeschermers maken zich zorgen over de toenemende vergrassing van de heidevelden. Vergelijk deze recente foto maar eens met de oude foto, op dezelfde plek, hieronder – Foto: ©Gerrit de Graaff
Vanzelf
Tot grote verrassing van Staatsbosbeheer begon pijpestrootje en smele minder schik te krijgen op de heide. Zonder inspanningen en zonder kosten werden de heidevelden vanzelf steeds mooier. Wie had dat ooit kunnen denken. De Stroeërheide was op 11 augustus 2011 gehuld in een paarse gloed. De heide bloeide weer als vanouds. Zeldzame vlinders, zoals de heivlinder en de kleine vuurvlinder werden weer gezien op de heidevelden bij Stroe. Je rook de typische geur van de heidebloemen. Verschillende imkers hadden hun bijenkorven aan de rand van de heide gezet. Fietsers en wandelaars genoten van de eindeloze paarse heide. Niet alleen vlinders en bijen, ook reptielen, zoals hagedissen en verschillende soorten slangen, profiteerden van de bloeiende heide. Dat was in augustus 2011.
Stikstof
Steeds meer verkeer op de wegen – ©Archieffoto
Inmiddels zijn we vier jaar verder. Het verkeer over de Veluwe is in die tijd misschien wel verdubbeld. Duizenden vrachtwagens ronken dag en nacht over de A-1 naar Oost-Europa. Tijdens de onlangs gehouden nachtvlindertelling hebben we ons verbaasd over het monotone geluid van al dat zware verkeer midden in de nacht. De uitlaatgassen waaieren uit over de Veluwse natuurgebieden.
Dan zijn daar nog de industriegebieden die steeds groter worden. Vergeet daarbij niet de megastallen met veel koeien, varkens en kippen. Bij al die activiteiten komt veel stikstof vrij. Veel meer dan de natuur aankan. Wat nu?
De mest op de weiden wordt al geïnjecteerd en de auto’s hebben allemaal een katalysator. De veehouders mogen nog meer koeien fokken… De melkprijs gaat omlaag… Intussen komt dagelijks veel stikstof in de lucht en dat is schadelijk voor de natuur. Daarom heeft het Rijk het initiatief genomen om de stikstofproblemen aan te pakken. In de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) gaan overheden, natuurorganisaties, boeren en andere ondernemers samenwerken om het stikstofprobleem te verminderen. Er komt ruimte voor economische ontwikkelingen, sterkere natuur en minder stikstof. In deze moderne tijd is van alles mogelijk, behalve een stap terug doen, dat wil niemand… Het zal toch niet zo zijn dat we moeten gaan wennen aan het feit dat heidevelden vergrassen en op den duur vol groeien met berken en grove dennen.
Niettemin genieten wij en talloze fietsers en wandelaars van de uitgestrekte Stroeërheide. Best een prachtig gezicht: de gele smele met daartussen de pollen bloeiende heide. Vanwege de droogte bloeit de heide dit jaar trouwens niet zo uitbundig.
Dinsdag 10 augustus 2011 (vier jaar geleden): De Stroeërheide staat in bloei en fietsers genieten ervan. Na een lange periode van vergrassing hebben milieumaatregelen gewerkt. De heide kwam vanzelf weer terug en bloeide als van ouds. Vlinders, insecten en reptielen, zoals adders en hagedissen, profiteerden ervan – Foto: ©Gerrit de Graaff
Germanen
Sinds mensenheugenis is de heide bij Stroe er altijd al geweest. De Barneveldse burgemeester C.A. Nairac schrijft in 1878 in het boek Een Historisch Hoekje der Veluwe: ‘Een zeer aanzienlijk gedeelte dezer gemeente verkeert, wat de heidevelden betreft, in denzelfden toestand als ten tijde der Germanen, Saksen en Franken.’
Er wordt wel eens gezegd dat de Veluwe vroeger bestond uit een ‘ontzaglijk woud’, maar daar geloof ik zo langzamerhand niet veel meer van. De Stroeërheide had dan een veel dikkere humuslaag moeten hebben. Het is in ieder geval een fraai historisch landschap met het gele gras en bloeiende heide. Ga vandaag of morgen eens fietsen of wandelen op de heide bij Stroe en proef de sfeer van dit zeldzaam mooie landschap en even niet zuren over stikstof…
Ook gepubliceerd in: Barneveldse Krant – 15-08-2015
