“Jonge ijsvogels vliegen uit”
Op zondag 30 augustus 2015, omstreeks 07.45 uur, heb ik waargenomen dat de derde ronde jonge ijsvogels nabij Arnhem zijn uitvlogen. Zij hadden de weergoden niet mee. In eerste instantie was er nog niets aan de hand, doch kort nadien brak er een hoosbui los die vergezeld ging met donder en bliksem, waarbij de regen bij bakken uit de lucht viel. Het was van het weer: “halen & brengen”. Dan weer felle zonneschijn en vervolgens trok de lucht dicht met zware bewolking gevolgd door regen. Dat zijn weersomstandigheden die voor de eenvoudige natuur-hobby-fotograaf niet bevorderlijk zijn. Maar vanuit mijn redelijk waterdichte schuiltent was de natuurbeleving er niet minder om. Volledigheidshalve wil ik aangeven, dat ik gepost heb van ‘s morgens 07.15 uur tot ongeveer 11.45 uur.
Jonge ijsvogel is nog bang – Foto: ©Ton Heekelaar
Drie jonge ijsvogels
Ik heb met zekerheid drie jonge ijsvogels waargenomen, maar het kunnen er ook vier zijn geweest! Deze twijfel is bij mij ontstaan omdat de jongen niet tegelijk de nestholte hebben verlaten, maar vervolgens om de vijf- a tien minuten, en waren dan even later kriskras in het wilgen-struweel verdwenen.
Het andere jong zit vlak boven de foto-schuilhut op een tak – Foto: ©Ton Heekelaar
Onzeker vliegbeeld
Het ene jong vliegt wel eerst op de foto-aanvliegstok en het ander jong vliegt nagenoeg rechtstreeks mijn foto-schuilhut binnen! Het is verbazingwekkend om te zien hoe de eerste start van de jonge ijsvogels vanuit de nestholte een “fiemelig” en onzeker vliegbeeld laten zien.
Jonge ijsvogel op 2 meter afstand voor de telelens – Foto: ©Ton Heekelaar
Spreiding is het toverwoord
Maar…….. drie uur later zijn het al nagenoeg volleerde vliegers geworden. Vervolgens worden de jongen door vader en moeder ijsvogel (met een visje) naar diverse verspreid liggende locaties gelokt. Dus spreiding is het toverwoord tot overleven.
Hapklare brok
Met meer dan normale bewondering heb ik persoonlijk waargenomen, dat… wanneer een jong op ”mijn” foto-aanvliegstok neerstreek – met name moeder ijsvogel – als het ware haar jong torpedeerde (letterlijk en figuurlijk) om die open locatie terstond te verlaten. Anders lopen deze nog niet “wereld-wijze” jongen een risico tot een “hapklare brok” (lees: prooi) geofferd te worden in de vlijmscherpe klauwen van een hongerige sperwer en/of havik.
Een – zojuist uitgevlogen – jonge ijsvogel – Foto: ©Ton Heekelaar
Drie keer een broedsel grootgebracht
Het ijsvogelpaartje nabij Arnhem heeft met 100% zekerheid dit seizoen 2015 drie (3x) een ronde jongen -met succes- in drie verschillende nestholten rondom de plas groot gebracht. • De 3 à 4 jongen van deze 3e broedronde zijn na 26-dagen uitgevlogen. Vader ijsvogel heeft structureel en zonder uitzondering “mijn” foto-aanvliegstok gemeden door rechtstreeks de nestholte binnen te vliegen.
Op een ver verwijderde tak zat de ijsvogel-man op wacht – Foto: ©Ton Heekelaar
Laatste week
De laatste week heeft nagenoeg uitsluitend moeder ijsvogel het voeren van de jongen verzorgd en was zo aardig (voor deze natuur-hobby-fotograaf) structureel eerst op de foto-aanvliegstok neer te strijken. Indien de kust veilig werd geacht waagde zij met een overheerlijk visje in haar snavel de nestholte binnen te vliegen om vervolgens de circa 60cm lange nest-holte-gang naar haar jongen af te leggen. Visje aan een hongerig jong af te leveren en achterwaarts -als een acrobaat- de nestholte weer te verlaten.
Grondeling is de naam van het visje, wat het ijsvogelvrouwtje in haar snavel heeft – Foto: ©Ton Heekelaar
Anders dan voorgaande jaren
Vader ijsvogel hield zich de laatste week uitsluitend verscholen in het wilgenstruweel en daarnaast hield hij de wacht op indringers etc. Dit, in tegenstelling tot voorgaande jaren, wanneer ik de eerste dan wel tweede ronde ijsvogels fotografeerde. Toen heb ik vader en moeder ijsvogel hun jongen wel zien voeren met kleine snoekjes, dan wel incidenteel met een keverlarve. Dus tijdens deze derde ronde in het geheel niet. Kennelijk zijn dan de jonge snoekjes te groot en de libellen larven verveld en vervolgens de wijde wereld in gevlogen voor een paringsritueel.
Het ijsvogeljong, met op de achtergrond vader ijsvogel – Foto: ©Ton Heekelaar
Voorn, baars en grondelingen
Waargenomen en via foto vastgelegd dat moeder ijsvogel haar jongen diverse keren heeft gevoerd met een grondel/grundel(grondeling). Dat is een visje van stromend water. Ligt voor de hand met de aangrenzende langs stromende IJssel. Tijdens deze derde ronde werd er hoofdzakelijk gevoerd met voorn, baars en grondelingen.
IJsvogel-vrouwtje met dikke grondeling – Foto: ©Ton Heekelaar
Geen meststreep
Nestholte van ijsvogels, leeg achtergelaten op 30 augustus 2015 Foto: ©Ton Heekelaar
Opvallend dat in tegenstelling tot mijn jarenlange ijsvogelexpedities ter plaatse -tijdens deze derde broedronde – geen meststreep uit de nestholte zichtbaar was.
Langdurige observaties
De hiervoor genoemde feiten en omstandigheden zijn gebaseerd op diverse langdurige observaties met verrekijker (dus zonder fotocamera) en bij elkaar veertien keer langdurig gepost (’s-morgens en/of namiddag/’s-avonds) met fotocamera + telelens vanuit mijn schuilhut.
Tot slot
Deze fantastische ijsvogelexpeditie 2015, waarbij ik dan uiteindelijk de verwachte beelden van de uitgevlogen jonge ijsvogels heb kunnen vastleggen, was niet mogelijk geweest zonder de welwillende medewerking van de grondeigenaar/pachter. Waarvoor ik hierbij – vanaf deze plaats – mijn oprechte- en hartelijke dank wil uitspreken.
