Vroegtijdig einde
Op 15 september jl. was het precies 20 jaar geleden dat de bekende illustrator, tekenaar en kunstschilder Rien Poortvliet op 63-jarige leeftijd stierf. Daarmee kwam een vroegtijdig einde aan het leven van de tekenende verteller die niet alleen de natuur, de boerderij en de jacht dicht bij de mensen bracht, maar ook een gedetailleerd inkijkje gaf in het leven van de kabouter.
Rien in zijn atelier – Foto: ©Hans Vermeulen
Bestaan als kunstenaar
Marinus Harm (Rien) Poortvliet werd op 7 augustus 1932 te Schiedam geboren en stierf op 15 september 1995 in Soest. Als stukadoorszoon uit Schiedam leek Poortvliet niet bestemd voor een bestaan als kunstenaar. Zijn ouders waren streng gereformeerd en moesten niets hebben van het idee dat hun oudste zoon naar een kunstacademie zou gaan.
Het tekentalent van Poortvliet manifesteerde zich in zijn jeugd. Na de mulo ging de jonge Poortvliet werken bij een reclamebureau. Nadat hij de dienstplicht bij de marine had vervuld, klom hij op tot senior-manager op het reclamebureau van Unilever.
Poortvliet had meer plezier in zijn nevenactiviteiten voor diverse uitgeverijen. Hij illustreerde boeken van onder anderen Jaap ter Haar, Leonard Roggeveen en Godfried Bomans. Hij was hartstochtelijk jager en begon zo ook natuuronderwerpen te tekenen.
Jachtervaringen
Eind jaren zestig was Poortvliet zo ver dat hij zijn baan meende te kunnen opzeggen om zich als zelfstandig illustrator te vestigen. Hij had niet genoeg werk en om toch brood op de plank te krijgen, stelde hij een boek samen met zelfgemaakte tekeningen en aquarellen aan de hand van zijn jachtervaringen. Later maakte hij ook een dergelijk werk over het leven van Jezus van Nazareth. Poortvliet zag zichzelf als tekenend verteller. Zijn tekeningen deden het verhaal. Hooguit schreef hij ter uitleg een kort bijschrift.
Hij werd jarenlang uitgegeven door Kok ten Have (Kampen) en Van Holkema en Warendorf te Bussum, waar zijn Leven en werken van de Kabouter (coauteur Wil Huygen) 61 drukken beleefde. Met de kabouterserie verwierf Poortvliet internationale bekendheid.
Deze serie is een geheel eigen leven gaan leiden en werd ook verfilmd als tekenfilm in 1985. Zijn boeken werden vertaald in het Frans, Duits, Engels, Zweeds, Fins, Italiaans en andere talen.
Uitgesproken standpunten
Het grote publiek vond de tekeningen van Poortvliet prachtig. Hij deed het ook goed op de televisie met zijn puntbaardje, zijn ribfluwelen broeken en zijn geruite jasjes. Gedurende enkele jaren was Poortvliet panellid bij het spelprogramma Zo Vader, Zo Zoon.
Niet iedereen deelde de uitgesproken standpunten van Poortvliet. Tegenstanders van de jacht konden bijvoorbeeld niet begrijpen dat iemand die zoveel van de natuur hield, een pleitbezorger voor de jacht kon zijn.
Vluchtende vos met wild zwijn – Illustratie: ©Rien Poortvliet
Erkenning
Poortvliet vond erkenning in het feit dat in 1992 in Middelharnis het Rien Poortvlietmuseum werd geopend: “Gelukkig ver weg van de moderne kunstbende in Amsterdam” zoals Poortvliet in een interview zei. Op 18 december 2006 sloot het museum voor publiek.
Het nieuwe Rien Poortvlietmuseum in Tiengemeten werd gehuisvest in de Marguaritahoeve, een 19e-eeuwse boerderij, waarvan het woongedeelte werd omgebouwd tot expositieruimte. Natuurmonumenten droeg zorg voor verbouwing en inrichting van het museum. Bezoekers krijgen er grotendeels dezelfde collectie te zien als destijds in Middelharnis.
Poortvliet overleed op 63-jarige leeftijd aan botkanker. Hij was getrouwd met Corrie Bouman. Zij hadden twee zonen.
Lijst van zijn boeken
Jachttekeningen (1972) ISBN 90-269-4801-8
…de Vossen hebben holen (1973) ISBN 90-269-4949-9
Hij was een van ons (1974) ( leven van Jezus) ISBN 90-269-4947-2
Te Hooi en te gras (1975) ( het boerenleven) ISBN 90-269-6296-7
Leven en werken van de Kabouter (1976, samen met tekstschrijver Wil Huygen) ISBN 90-269-4958-8
Het brieschend paard (1978) (over paarden) ISBN 90-269-4968-5
Van de hak op de tak (1980) (autobiografisch) ISBN 90-269-4306-7
De oproep der Kabouters (1981, samen met tekstschrijver Wil Huygen) ISBN 90-269-4799-2
De ark van Noach of Ere wie ere toekomt(1985)ISBN 90-242-3206-6
Langs het tuinpad van mijn vaderen (1987) ( het vermoedelijke leven van zijn voorgeslacht vanaf ongeveer 1600) ISBN 90-242-4800-0
Het boek van Klaas Vaak en het ABC van de slaap (1988, samen met tekstschrijver Wil Huygen) ISBN 90-242-4499-4
De tresoor van Jacob Jansz. Poortvliet (1991) (over het vermoedelijke leven van een gewone man voor de 80-jarige oorlog in 1566) ISBN 90-242-7171-1
Braaf (1992) (over honden) ISBN 90-242-6903-2
Aanloop (1993) (over de jacht op wild door de eeuwen heen) ISBN 90-242-6937-7
Kabouter kinderversjes (1994) (over het naar bed brengen van kabouters) ISBN 90-242-8332-9
Kabouter Spreekwoordenboek (postuum in 1996) ISBN 90-242-7882-1
Het Kabouterkookboek (postuum in 2003) ISBN 90-242-8977-7
Tussen gaap & slaap (postuum in 2003, herziene heruitgave van Het boek van Klaas Vaak en het ABC van de slaap) ISBN 90-435-0753-9
De wereld van de kabouter (postuum in 2010, samen met tekstschrijver Wil Huygen) ISBN 978-90-5977-190-1
Literatuur
De wereld van Rien Poortvliet (gedenkboek, bibliografie) (2002) ISBN 90-242-8929-7
Meer: Herinneringen aan Rien Poortvliet – 3 delen
______________________________________________________________________________________________________________________
Bekijk ook het filmpje:
