Het is weer paddenstoelentijd
“Het is alweer voorbij, die mooie zomer”, dat liedje weerklinkt nog na in mijn oren, als we door het herfstbos zwerven. En nu de ochtenddauw nog maar net is opgetrokken, ruik je de geur van rottend blad en de weelderig verschenen paddenstoelen om je heen. Eigenlijk heeft ieder jaargetijde zo zijn eigen charme. Ons oog wordt getrokken naar een mosgroene boomstronk met allemaal glimmende bruine hoedjes. Van een afstand lijken het net allemaal kaboutertjes, die met z’n allen aan het overleggen zijn.
Allemaal glimmende bruine hoedjes, die net boven het mos uitkomen – Foto: ©Fransien Fraanje
Welke soort?
Wat een schoonheid, en wat een genot om zoiets tegen te komen in het bos. Dan ga je wel eventjes met plezier door de knieën, om het eens van heel dichtbij te kunnen bekijken en te fotograferen. De eerste vraag die dan bij je opkomt is, wat zijn het? Welke soort? Want hoewel wij best het een en ander weten van en over paddenstoelen, herken je niet altijd direct de soort. Dus… zoeken we dat later thuis wel uit, nu gaat het erom, dat ze zo mooi mogelijk in beeld komen.
Conclusie
Het lijken net allemaal kaboutertjes – Foto: ©Fransien Fraanje
Thuisgekomen en in de boeken snuffelen, en er toch niet direct uit kunnen komen. Zou het deze soms zijn, of die, of… nee het moet een zwammetje zijn die zich juist op deze plek lekker voelt. Zo zitten Louis en ik vaak samen te snuffelen in de boeken om uit proberen te zoeken wat het is.
Ja, een paddenstoelenkenner, ziet het natuurlijk direct, maar wij zijn natuurliefhebbers en geen experts op het gebied van deze – laag bij de grond levende – bosbewoners.
Uiteindelijk, als we navraag doen bij onze natuurvrienden, zijn we dan tot de conclusie gekomen, dat het een vrij algemene soort moet zijn, met de zeer toepasselijke naam, het Gewone glimmerinktzwammetje – (oprinus micaceus).
De vliegenzwam is misschien wel de opvallendste paddenstoel in het bos – Foto: ©Fransien Fraanje
Rood met witte stippen
De vliegenzwam (Amanita muscaria) is volgens ons wel de bekendste paddenstoel van allemaal. Dat is ook helemaal niet zo vreemd, met zo’n vuurrood dak en witte stippen, moet je wel opvallen. Ook wij kunnen meestal niet zomaar voorbij gaan aan deze schitterende paddenstoel, vooral als er enkele in verschillende stadia bij elkaar staan.
Het witte bolletje wat uit de grond omhoog komt, waarbij op een gegeven moment het witte vliesje uit elkaar scheurt en de rode hoed zichtbaar wordt. Zich dan verder omhoog werkt en later helemaal wijd uit elkaar gaat staan, waarbij de lamelletjes aan de onderkant zich uitspreiden, om vervolgens de sporen los te laten. Volgens paddenstoelenkenners, kan een vliegenzwam twee miljard sporen voortbrengen.
De verschillende stadia van de vliegenzwamen – Foto: ©Fransien Fraanje
Hallucinaties
Van het rode vlies op de hoed (het gedeelte van de zwam dat de stof muscarine zou bevatten) zou een vliegendodend middel kunnen worden gemaakt. Dat zou dan ook een mogelijke verklaring kunnen zijn van de naam vliegenzwam.
Sommigen hebben een verband gezien met hallucinaties van door de lucht vliegen bij inname, maar dit is etymologisch onjuist. Naast muscarine bevat de vliegenzwam nog een aantal andere toxische verbindingen, waarvan sommige hallucinogeen zouden zijn. De giftigheid van deze paddenstoel wordt in de volksmond vaak overdreven – van aanraken zijn geen nadelige gevolgen te verwachten. Toch kan het opeten van een hele paddenstoel voor bijvoorbeeld een kleine hond in enkele uren fataal zijn.
In Nederland valt de vliegenzwam onder de werking van de Opiumwet ondanks het feit dat er geen risicobeoordeling heeft plaatsgevonden ten aanzien van paddenstoelen die van nature muscimol en iboteenzuur bevatten.
Parasolletje op een slank steeltje
Dit mooie parasolletje op een slank steeltje, stond ergens anders op een bemoste boomstronk te pronken. Daaronder zagen we enkele oranjegekleurde kleverige koraalzwammetjes. Ik probeerde ze beiden zo mooi mogelijk in beeld te krijgen. Het is en blijft altijd een hele klus en kunst, om paddenstoelen en zwammen goed op de gevoelige plaat vast te leggen.
Ik probeerde ze beiden zo mooi mogelijk in beeld te krijgen – Foto: ©Fransien Fraanje
Welke soort?
Maar… met alleen de paddenstoelen te fotograferen ben je er nog niet, want je wilt natuurlijk graag weten welke soort het is. Bij deze bleek dat ook alweer niet eenvoudig te zijn. Na veel zoeken en vergelijken, kregen we via vrienden het volgende te horen:
Dit is een van de op naaldhout voorkomende Mycena’s, die van foto niet verder op naam is te brengen. Daarnaast zijn op de tweede foto vruchtlichamen van het aan naaldhout gebonden Kleverig koraalzwammetje (Calocera viscosa) en is rechts in het midden een niet van foto op naam te brengen mosklokje (Galerina) te zien.
Zwerven door het herfstbos is dus niet alleen een leuke, maar vooral ook een leerzame bezigheid. Daarnaast is het een onuitputtelijke bron van inspiratie voor natuurliefhebbers, fotografen en kunstenaars, mede ook door de mystieke sfeer dier er omheen hangt. Mede daarom blijft die natuur zo interessant voor ons, en is het iedere dag weer anders!
Lees ook: Geheimzinnige wezens die paddenstoelen – Deel 2 – Slot
