Het Solse Gat een plek met verhalen
Zo staan we bij het Solse Gat en laten onze herinneringen de vrije loop. Deze diepe kuil is in de laatste ijstijd ontstaan door een draaikolk van gletsjerwater. De kuil is verder uitgediept door het graven van leem. Veluwse sagen vertellen een heel ander verhaal. Op deze plek zou ooit een klooster hebben gestaan. De monniken hadden hun ziel aan de duivel verkocht, en hiervoor werden ze uiteraard van Hoger Hand gestraft. In een wilde Kerstnacht werd het klooster getroffen door een vreselijk onweer en is het goddeloze klooster verdwenen in de aarde. Het enige wat overbleef… was de toegangsweg naar het klooster.
Verkleed als Veluwse boer, verhalen vertellen in het Solse Gat, september 1995 – Foto: ©Roel Visser
Verhalenverteller
Dwars door al deze oude verhalen weerklinkt steeds weer de moraal “Het slechte wordt gestraft en het goede beloond”. Mede daarom vertelde ik ze graag, ze lopen als een ‘rode draad’ door de Veluwse geschiedenis. De bekende Peter Brusse, ging jaren geleden eens mee met zo’n wandeling en schreef in het blad Elsevier van september 1995, een prachtige reportage. Enkele regels hieruit: “Louis Fraanje is verhalenverteller, ouderwets verteller van sagen en legenden. Hij vertelt ze als het wijze stamhoofd in Afrika!” aldus Brusse. Op diezelfde vertelavond, waarbij ook vertelster Jenneke Vuijk haar aandeel leverde, waren meer dan honderd belangstellenden, die ademloos op de grond zaten te luisteren.
Bijzondere sfeer
Louis in gesprek met de jonge boswachter – Foto: ©Clarissa van Deventer
Met de ‘dansende’ bomen behoort het Speulder- en Sprielderbos tot de oudste en mooiste bossen van Nederland. Hier kun je ronddwalen alsof het een echt oerbos is, want de natuur mag hier haar gang gaan.
Glanzende sparren, knoestige, groenbemoste beuken en eiken, varens en halfvergane stammen zorgen voor een bijzondere sfeer.
Zo stond ik daar wat te filosoferen met de journalist over vroeger, toen in de verte een jeep aan kwam rijden. “Daar zullen we boswachter Harry Hees of Lennard Jasper hebben”, zei ik.
Helaas, het liep anders, de bestuurder was een jonge kerel die ik niet kende, er volgde een aardig gesprekje over het bosbeheer etc. Na afloop vroeg ik hem om zijn beide collega’s bij Staatsbosbeheer de groeten van mij te doen, waarop hij bevestigend antwoordde.
Het donkere douglasbos
Ja, zo werd het onderhand tijd om de terugtocht te aanvaarden, om mijn mede-wandelaar nog het een en ander van dit prachtige bos te laten zien. In het gebied zijn nog twee andere soorten bos te vinden. Het lichte bos, met grove dennen, berken en eiken. En het donkere bos, waar vooral douglas- en fijnsparren en Amerikaanse eiken groeien. Een deel van deze bossen wordt ook gebruikt voor houtproductie. Elk bostype trekt weer andere bewoners aan. Vooral nu bij dit vochtige weer ruik je de citroengeur nog sterker van deze enorme en machtige douglassparren.
Het donkere bos met douglas en fijnspar geurt heerlijk – Foto: ©Louis Fraanje
Prachtige beukentak
Hier in dit oude boombos voel je de natuur op z’n best, het trekt als het ware door in je nerven. Geweldig wat je allemaal in een paar uur wandelen aan indrukken krijgt voorgeschoteld. Daarnaast is het steeds weer een waar genoegen om hier te zijn, gewoon rondkijken en genieten van de sfeer. Dan zien we tussen de kale stammen door een prachtige beukentak die haar kleurrijke herfstbladeren nog heeft. Zo van een afstandje lijkt het wel lente, met deze zachte temperatuur en het tafereel daarginds is dat nog helemaal zo gek nog niet. Maar het is inmiddels eind november, hoe anders kan het om deze tijd van het jaar in het bos zijn, nog maar even niet aan denken.
Hint
Van mijn goede vriend Ton Heekelaar, u allen wel bekend, kreeg ik nog een aardige ‘hint’, om deze in overweging te nemen tijdens deze miniexcursie! “Stel wij verdwalen: hoe weten wij dan waar bijvoorbeeld het westen is gelegen?” Antwoord: “Heel eenvoudig: gewoon aan de met mos begroeide zijde van de bomen. Dan hebben wij een handvat om ons toch te oriënteren om weer het bos uit te komen!”
Tussen de kale stammen door een prachtige beukentak – Foto: ©Louis Fraanje
Het Boshuis Drie
Via de Prins Hendrikweg lopen we terug naar het “Boshuis Drie”. Dit restaurant komen wij al jaren, niet alleen om de ouderwets gezellige sfeer, maar meer nog omdat de appeltaart er zo lekker smaakt. Het gebouw heeft een geschiedenis die terugvoert tot het jaar 800. De eerste missionarissen stichtten er toen een kapelletje dat in de volksmond bekend is gebleven als “Het Heilig Huuske”. Een zekere handigheid konden deze Ierse en Engelse missionarissen niet worden ontzegd, want in hun ijver om zieltjes te winnen werden de pas bekeerde Germanen met spookverhalen bij hun vroegere heilige plaatsen weggehouden.
De witgepleisterde gevel van de kleine aanbouw, of eigenlijk andersom, want de boerderij is er later aangebouwd, is nog een overblijfsel van dit vroeg-christelijke bedehuisje. De boerderij zelf dateert uit 1765 al is de plek natuurlijk veel ouder. De plaats Drie werd voor het eerst vermeld in 855 onder de naam Thri. De hoge beuken die iets verderop hebben gestaan, dienden vroeger als een baken voor de schepen op de Zuiderzee.
Een schitterende opname van het Boshuis in Drie uit 1924 – Ansichtkaart
Knisperende houtvuur
We laten ons de koffie met appeltaart goed smaken, en kletsen wat met de mensen van het restaurant. We nemen ook nog even plaats in het kapelletje dat nu de ‘jachtkamer’ is. Een heerlijke ruimte waar je de sterke verhalen van vroeger hoort fluisteren(knisperen) in het knappende houtvuur van de open haard. Zo tegen het middaguur keren we met een rugzak vol verhalen en foto’s, weer huiswaarts. Ondanks de regen, was het een geweldige morgen, daar waren we gelukkig beiden wel van overtuigd. En… ook voor de lezer misschien een goede reden om hier eens een flinke boswandeling te maken!
*******************************************************************************************************************************
***
“Herfstimpressie van het Speulderbos”, van ©Tiny Zonnevlinder.
Een prachtig en sfeervol filmpje gepubliceerd op 4 november 2015
