Bronst en vreugdedans op de Worth-Rhederheide
Tijdens de hertenbronst van 1985 zat ik – samen met de toenmalige voorzitter van de Vereniging tot behoud van het Veluws hert, (nu Vereniging Het Edelhert) de heer D.A.C.(Dick) van den Hoorn (†) – ‘s morgensvroeg betreffende wildfotografie achter een schermpje van dennentakken aan de kop van de Rhederheide genaamd: “De Tactische zit”. Het was hoogbronst toen wij plotseling omstreeks kwart over acht, recht voor ons een hoop gekraak hoorden. Dus… spanning ten top toen bleek dat het bekende Staats- of Imboschhert één bronstige hinde voor zich uit dreef en pal voor ons op ongeveer zeventig meter gingen staan poseren.
Staats- of Imboschhert en één bronstige hinde pal voor onze neus – Foto: ©Ton Heekelaar
Vreugdedans en taart
Kort hierna verdwenen ze weer zoals ze waren gekomen. Wij zijn toen nog een geruime tijd blijven posten, doch geen kop of staart meer waargenomen. Alvorens Van den Hoorn en ik onze fotospullen hadden ingepakt hebben we samen een vreugdedansje gemaakt.
“Hartelijk Gefeliciteerd Ton!”
Dat hield in dat voor aanvang van de bronst Dick van den Hoorn had toegezegd: dat… als hij het Staats- of Imboschhert zou fotograferen, hij op taart zou trakteren. Kort nadien kwam hij met een overheerlijke roomtaart van de bakker uit Eerbeek bij de jachtopzichterswoning in de Imbosch aan zetten. Waar wij met z’n allen heerlijk van hebben gesmuld. En… vandaag dus ook!
Schilderij
Onze foto’s waren nagenoeg identiek en toen ik in januari 2004 de 60-jarige leeftijd had bereikt heeft mijn vrouw -samen met de overige gezinsleden- mij op 24-september 2004 verrast met een schilderij van dit voornoemde tafereel. Daar was ik uiteraard bijzonder verheugd mee. Derhalve hebben we dat gevierd met een gezellig avondje in een gerenommeerd restaurant.
Het schilderij is in 2004 vervaardigd door hobbyschilder H. Kleijer uit Putten, zijnde de vader van jachtopzichter/bosbaas Henri Kleijer van het landgoed Middachten.
Schilderij met het bronsttafereel – H. Kleijer
De Koning zit
Vervolgens gaan we over naar deel 2 van het Staats- of Imboschhert op zondagmorgen 27-september 1987. Tijdens mijn vrije weekend had ik ’s-morgens in schemerdonker betreffende wildfotografie gepost achter een eenvoudig schermpje genaamd: “De Koning zit” aan de kop van de Rhederheide.
Hoopvol gestemd
Ik speculeerde er op, dat een onverlaat “ruim veld” zou nemen! Dus, zich buiten wegen en paden begeeft om even over de heuvelrand te kijken naar het bronstgebeuren in het dal. Dat betekent in de regel verstoring van het wild in het open veld, met gevolg dat het roodwild dan vluchtig op zoek gaat naar een veilig dagverblijf. Daar ik dat fenomeen met name tijdens het weekend vaker had ervaren, was ik nu hoopvol gestemd.
In stelling
Precies zoals ik had verwacht zag ik onder uit het dal schuin voor mij en stuk of zes stuks kaalwild aan komen. In de regel hangt tijdens de bronst het plaatshert er als een touwtje achteraan. Ja hoor, ik zag nu ook duidelijk de kronen van een groot gewei aan het eind van de rij kaalwild uit het dal komen. De leidhinde zekerde nogmaals naar achteren waar zij de onverlaat had waargenomen om vervolgens resoluut de looproute in mijn richting te vervolgen. Ik kroop helemaal in stelling achter mijn camera en statief en wachtte met spanning af op de dingen die gingen komen. De hinde trok nu op ongeveer veertig meter voor mij langs en ik had de discipline om geen foto van haar te maken.
Het kapitale Staats- of Imboschhert genaamd passeert de brede vliegden – Foto: ©Ton Heekelaar
Discipline beloond
Stel je voor dat het super alerte dier de klik van de sluiter van mijn camera zou vernemen. Dan springt deze onherroepelijk af en neemt het hele roedel, inclusief het hert met zich mee. Met gevolg: jammer, maar de voorstellig is voorbij en rest alleen nog het inpakken van de hele fotohandel. Maar… mijn discipline werd beloond en zag dat stapvoets het overige kaalwild als ware blindelings de leidhinde volgde. Nu werd het pas echt spannend toen het kapitale Staats- of Imboschhert de brede vliegden passeerde.
Natuurbeleving met een cijfer 10
Ik maakte een klein geluidje en direct stapte het hert – zoals verwacht – op de rem en keek gelijk in mijn richting. Nu was het alleen nog een kwestie van goed scherpstellen en het dier mooi in de zoeker kaderen om vervolgens de sluiter zijn werk te laten doen. Dit ritueel herhaalde ik diverse keren waarop het hert besloot -zonder verstoring- toch maar door te lopen om het overige kaalwild niet uit het oog te verliezen. Dit is natuurbeleving in de vrije wildbaan met een cijfer 10.
____________________________________________________________________________________________________
In memoriam D.A.C. Dick van den Hoorn
Dick van den Hoorn tijdens de ledendag i.v.m. het 60-jarig bestaan van de Vereniging en presentatie van zijn laatste boek Dama Dama in 2006 – Foto: ©Het Edelhert
Op vrijdag 27 december 2013 is Dick van den Hoorn, nestor van Vereniging Het Edelhert, in zijn woonplaats Hoog Soeren overleden. Dick was lange tijd de ziel en het gezicht van de toendertijd genaamde Vereniging tot Behoud van het Veluwes Hert: hij was bijna 50 jaar lid en daarbij lange tijd voorzitter, bestuurder, hoofdredacteur en adviseur en erelid van verdienste.
Dick is 92 jaar geworden.
Als professioneel redacteur had hij oog voor hertennieuws en wist dat treffend in het tijdschrift Het Edelhert te verwoorden. Boeken van zijn hand zijn o.a. Edelherten in het Staatswildreservaat en hun aandeel in de hertentrek op de Veluwe, Koning in Ballingschap, Het Edelhert in Nederland en recent Dama Dama.
Hollandse dammen
De gewezen hoofdredacteur van het tijdschrift Het Edelhert, schreef ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan van de vereniging het boek “Dama dama, het damhert in Nederland”. De hertenexpert gaat uitvoerig in op de geschiedenis van de Hollandse ”dammen”, terwijl hij ook ruim aandacht besteedt aan het uiterlijk en het gedrag van het nieuwsgierige ”zoogdier”.
Onomstotelijk bewijs
Zijn eigen wapenfeit -Van den Hoorn signaleerde de vondst van een prehistorische geweistang in Overijssel- blijft in de jubileumuitgave niet onvermeld, temeer omdat daarmee onomstotelijk het bewijs werd geleverd dat het damhert voor deze contreien geen uitheemse diersoort was. Via de Rode Lijst van bedreigde diersoorten en de huidige Flora- en faunawet kreeg de verschoppeling zelfs een beschermde status en is zijn voortbestaan in de vrije natuur gewaarborgd.
