1927 – Martien Haffmans – 2004 – Deel 1

Zwerven over de Zuidwest Veluwe

Reeën…

“Kijk eens, een hert”, riep een jongen van een jaar of 18 verleden zomer tijdens een avondexcursie van de VVV. We keken de zijlaan in en waren juist nog vlug genoeg om een sierlijke reegeit te zien vluchten. Reeën worden dikwijls en één adem genoemd met herten.

Toch is het verschil, vooral in grootte, zeer in het oog lopend. De geweien zijn wat gewicht en afmetingen betreft niet te vergelijken. Een gewei van de reebok kan zo’n 30 cm hoog worden. Bedenkt u eens dat een hertengewei 8 à 9 kilo kan wegen en een lengte van meer dan een meter kan bereiken.

Met deze wetenschap is vergissen niet meer mogelijk, zeer zeker niet bij de mannelijke dieren, die immers geweidrager zijn. De reeën komen, behalve op de Veluwe, in veel meer delen van ons land voor. We denken aan de Achterhoek, Drenthe, Twente, Gaasterland, Brabant en Limburg enz.

Prachtige reebok

Met een beetje geduld en wat geluk kan men de roodbruine geiten op een voorzomeravond uit de dekking zien treden. De bokken zijn wat voorzichtiger en komen in de regel later. In de bronsttijd, eind juli, verliezen ze hun grote oplettendheid wel eens, en kan het gebeuren dat je plots een prachtige bok uit het bos ziet rennen. Ze drijven (opjagen) in deze periode achter de geiten en dat gaat vaak dwars door bos en heide.

Reekalfjes

De lichtgevlekte reekalfjes, die als tweeling worden geboren, behoren tot de wonderlijk mooie verschijningen van de vrije natuur. Wie eenmaal een reekalf zag liggen, weggedrukt in de hoge heide, vergeet dat niet gauw. Niet aanraken en spoedig met rust laten is het parool.

Edelherten

Edelherten komen alleen op de Veluwe voor. Binnen de uitgestrekte rasters van het Nationale Park de Hoge Veluwe, maar ook daarbuiten. Denk aan Imbosch, Ugchelen enz. Dit zijn de zogenaamde open revieren en het wild wisselt, in het bijzonder in de bronsttijd, soms over afstanden van vele kilometers. Het is noodzakelijk dat er voor deze dieren rustgebieden afgezonderd worden, waar ze niet steeds opgejaagd en verdreven worden.

Achter de bermen

De bossen worden al drukker. De auto brengt de Veluwe dichter bij de grote steden en veel mensen leren genieten van wat er achter de bermen te beleven valt. We zullen de nodige reserve en voorzichtigheid moeten betrachten. De natuurgebieden geven eindeloze voldoening, maar niet zonder enige moeite. Rustig wandelen of nog beter stil ergens gaan zitten geven de grootste kans op een leuke ervaring. De morgenstond heeft, vooral wat dit betreft, goud in de mond!

Tekst: ©Martien Haffmans, maart 1967

____________________________________________________________________________________________________

 

Je raakt er nooit op uitgekeken

Bovenstaand verhaal is een ode aan de op 13 januari 2004 zo plotseling overleden natuurmens Martien Haffmans. In een interview, met Rob Wijnsma in de Veluwenaar no: 4 van oktober 1993, zegt Martien Haffmans: “Juist door Gazenbeek ben ik in de natuur geïnteresseerd geraakt.

In 1942, ik was toen 15 jaar, kreeg ik voor mijn verjaardag zijn boek “Fluisteringen van het verleden”. Schitterend was dat. Hij was de eerste die zo over de Veluwe schreef, dat je er wel op uit moest gaan”.

Jac. Gazenbeek

Aangestoken door Jac. Gazenbeeks verhalen raakte hij later met de schrijver bevriend. “Gazenbeek diepte alles uit, als er iets was waarover nog niemand had geschreven, dan zocht hij het uit.

Ik ging weleens met hem mee, bijvoorbeeld naar de Schans bij Renswoude. Als we dan zo fietsten, staken overal de boeren en buitenmensen de hand naar hem op, “Heuh, Gazenbeek”, klonk het dan. Iedereen kende hem.

Natuurmens

“Vossen vind ik het mooist om te fotograferen. Die spanning hè, wanneer je voor het hol zit; komen ze eruit of niet”. Natuurmens Martien Haffmans raakt enthousiast, “Gisteren had ik een fluiter voor de lens. Zo’n knalgeel vogeltje, dat geen moment stil kan zitten. Zo verschrikkelijk mooi was dat. Je raakt er nooit op uitgekeken!”

Jagen met de camera

Van jongs af aan was Martien Haffmans gefascineerd door de natuur. Spelenderwijs leerde hij als kind over vogels en dieren in de omgeving van Ede. Later trok hij er met zijn camera op uit om ze vast te leggen. Met eindeloos geduld stilzittend op zijn éénpotige krukje, uit de wind, tot het moment dat het wild dicht genoeg was genaderd voor een haarscherpe foto. ‘Jagen met je camera’, zoals hij het noemde.

Martien Haffmans was niet alleen een enthousiast fotograaf, maar ook een begenadigd verteller. Veel inwoners van Ede en omgeving, zullen zich zijn dia-avonden herinneren, waarin hij met talloze aanstekelijke verhalen zijn liefde voor de natuur in woord en in beeld overbracht. Helaas is Martien Haffmans niet meer onder ons, maar zijn verhalen en foto’s zullen altijd blijven!

Hij werd geboren op 13 september 1927 en stierf op 13 januari 2004

Tekst: ©JGS/Louis Fraanje en Rob Wijnsma

____________________________________________________________________________________________________

Eén van zijn beste vrienden, de inmiddels ook al overleden, Nico Rippen schreef een “In memoriam”.

Martien Haffmans: “Wat is het hier paradijselijk mooi!”

Martien Haffmans is op 13 januari jl. overleden. Hij werd 76 jaar oud. Van jongsaf woonde en werkte hij in Ede op de Veluwe. Martien kende heel veel mensen, en dat niet alleen vanwege zijn Reformwinkel in de Grotestraat te Ede.

In het veld

Zijn grote liefde voor de natuur hield hij niet voor zichzelf en zo maakte hij vele vrienden, ook bij de Jac. Gazenbeek stichting. Hij hield van gezelligheid, en genoot van het ophalen van herinneringen aan de vele belevenissen “in het veld”. Die belevenissen zijn gelukkig ook vastgelegd in zijn grote verzameling dia’s en foto’s.

Paradijselijk mooi

Vogels hadden zijn voorliefde, maar ook de schoonheid van het landschap en de luchten ontlokte hem menigmaal de opmerking: “Wat is het hier paradijselijk mooi!” Met velen heeft hij zijn ervaringen gedeeld tijdens zijn dialezingen in en rondom Ede en ook wel daarbuiten. Zijn commentaar bij de dialezingen was niet alleen aanstekelijk enthousiast, maar ook vol van humor. Martien was een vrolijke vriend.

Tekst: ©JGS/Natuurvriend Nico Rippen(†)    – Ook voorgelezen tijdens de rouwplechtigheid.

Lees ook: 1928 – Martien Haffmans – 2004 – Deel 2 – Slot