Bijzondere naam
Tussen Terschuur en Hoevelaken, aan de rechterzijde van deze weg, op het adres Hoevelakenseweg 244 stond jaren geleden een bekoorlijk huisje met een rieten dak en evenzo mooie met zandloper-motief beschilderde luikjes. In een gedenksteen op de voorgevel van het huis stond de bijzondere naam “P.K. Pretoria” te lezen. Toen ik het huisje ooit op een winterse dag in de jaren ’80 van de vorige eeuw, op de foto zette, dacht ik bij mezelf, daar wil ik wel eens meer van weten, maar bij navraag kon niemand mij verder helpen.
Het bekoorlijke huisje “P.K. Pretoria” aan de Hoevelakenseweg 244 – Foto: ©Louis Fraanje
Barend (Beerd) Brons en Paul Kruger
Volgens het Gemeentearchief in Barneveld is het huisje in 1903 gebouwd door ene Barend Brons. In aflevering 88 van zijn “Barneveldse Wandelingen” die in de Barneveldse Krant verschenen zijn, gaf Barend Wandelaar een verklaring voor deze naam op het huis:
“Toen Beerd Brons zo rond 1900 dit huisje bouwde, kwam op een dag een deftig heerschap op een fiets aanrijden. Hij stapte af, zette zijn lorgnet op en keek nauwkeurig naar de ijverig werkende Beerd Brons. Die zei niets, maar dacht wel: Wat een nieuwsgierige stadse stoethaspel. Het heerschap bleef kijken… dat begon Brons te vervelen. Hij zei: “Doe ik het niet goed of heb ik wat van je an?”
De gedenksteen in de voorgevel van het huisje – Foto: ©Louis Fraanje
“Geen van beiden”, zei de heer, “maar je lijkt wonderbaarlijk veel op Paul Kruger“. Deze president van de Republiek Zuid-Afrika(1825-1904) was destijds in ons land bijzonder populair wegens de door hem geleide onafhankelijkheidsstrijd tegen de Britten. Zie foto rechts >>
De heer vervolgde: “Als je ter herinnering aan die Voortrekker en Staatsman een steen in de voorgevel plaatst, zal ik die gevel in zijn geheel bekostigen”. Dat was aan geen dovemansoren gezegd! Daar kreeg die Beerd Brons zomaar zijn halve huis cadeau! Welnu, en zo is het gekomen,” besluit de Schoolmeester. Nu, na 80 jaar, staat de herinnering „P.K. Pretoria” nog onverminderd duidelijk in de voorgevel van dit vriendelijke huis met het warme rieten dak en die schitterende omgeving.
Paul Kruger(1825-1904)
Inderdaad, als we dit lezen en herlezen en we zien rondom de wijde velden en akkers en het kafferschuurtje dan zien we in grenzeloos perspektief de dappere boeren met hun ossewagens als een karavaan door het onmetelijke Zuid-Afrikaanse land trekken, kopje op en kopje af.. .dan heeft de Journalist toch gelijk met zijn zeggen: de wolven huilen, de honden blaffen, maar de karavaan trekt voort.. .niet wij wandelaars zijn die karavaan, maar het volle rijke leven in al zijn schakeringen, o.a. ook het politieke leven van zo menig klein land waar hongerige wolven welhaast bij elke klokslag van de tijd rondom zwerven.
En zo geschiedde kennelijk.
Barend Wandelaar besloot zijn artikel uit 1980 met de wens: “Moge “P.K. Pretoria” nog tot in lengte van dagen de gevel van Hoevelakenseweg 244 sieren…”. Inmiddels weten we dat het huis helaas niet bestand is gebleken tegen de vernieuwingsdrift!
___________________________________________________________________________________________
Barend Wandelaar alias Henk van de Glind
Van 1979 tot 1998 heeft Henk van de Glind 1000 wandelingen gemaakt onder de naam “Barend Wandelaar” door de gemeente Barneveld. Deze zijn gepubliceerd in de Barneveldse Krant.
Met zijn wandelingen heeft Van de Glind een waardevolle bijdrage geleverd aan de eigentijdse geschiedschrijving of zoals Barend Wandelaar het ooit zei: “Ik denk dat al die wandelingen voor de generaties na ons een mooi beeld geven van hoe de mensen in deze tijd leefden, wat ze meemaakten en hoe ze daar tegenaan keken. Over honderd jaar ben ik misschien wel beroemd”.
Kortom een schat aan historische gegevens uit de gemeente Barneveld. De gehele serie is op cd-rom verschenen.
Deze kunt u bestellen bij: cd-roms – Oud Barneveld
___________________________________________________________________________________________
OPROEP!
Het huisje aan de Hoevelakenseweg 244 nog in bewoonde staat – Foto: ©Louis Fraanje
OPROEP…
Wie kan ons nog meer gegevens verschaffen over het huisje “P.K. Pretoria” en de toenmalige bewoner Barend (Beerd) Brons en eventuele latere bewoners ervan? Wanneer is het afgebroken en heeft u misschien nog foto’s?
U kunt uw opmerkingen sturen naar:
| Redactie de Veluwenaar – emailadres: |  |
