Mooie opname van de nieuwe eierhal, gemaakt vanaf de kerktoren – Foto: ©Archief JGS
Barneveldse eieren
Op woensdag 29 mei 1930 vond in Barneveld de opening plaats van de nieuwe eierhal. Jhr.Mr. Ruijs de Beerenbrouck, minister van Staat en minister van Binnenlandse Zaken en Landbouw verrichtte officieel de opening van deze nieuwe hal.
Hieronder het woordelijk verslag uit “De Barnevelder” (nu Barneveldse Krant) van woensdag 4 juni 1930, waarbij ook de Veluwse zanger Jan van Riemsdijk aanwezig was.
Opening der nieuwe eierhal
Woensdagmorgen der vorige week heeft Jhr.Mr. Ch.J.M. (Charles) Ruijs de Beerenbrouck, minister van Staat en minister van Binnenlandse Zaken en Landbouw de nieuwe eierhal officieel geopend. Aan de uitnoodiging van den burgemeester, den heer J. Westrik, om bij deze opening tegenwoordig te zijn hadden velen gevolg gegeven. Voor deze gelegenheid had de firma Hartkamp de hal keurig met groen en bloemen versierd, terwijl zich hierbij wonderwel aansloot een prachtige bloemenmand door de gezamenlijke aannemers van het gebouw het gemeentebestuur aangeboden.
De opening van de nieuwe eierhal te Barneveld op 29 mei 1930 – Foto: ©Jac. Gazenbeekstichting/Archief Jan Luytjes(†)
Concurrentie
Nadat de minister tegen kwart over negen was gearriveerd en door onzen burgemeester naar zijn zetel was geleid, zette het op ‘t balcon plaatsgenomen Muziekgezelschap Kunst Verdedelt het oude Wilhelmus in, dat door allen staande werd aangehoord. Daarop nam burgemeester J. Westrik het woord om allen, en wel in de eerste plaats de minister welkom te heeten. Spreker noemde het een geluk dat, naast het sombere beeld dat landbouw en veeteelt vertoonen, althans de pluimveeteelt nog velen een kans op een redelijk bestaan biedt. En om die pluimveeteelt zoveel mogelijk ter wille te zijn heeft ons gemeentebestuur zich gaarne groote offers willen getroosten om voor een nieuwe eierhal te doen zorgen, toen de oude allang te klein was geworden.
De nieuwe eierhal in Barneveld – Foto: ©Archief Jac. Gazenbeekstichting
54 miljoen eieren
En welk een omvang de eiermarkt alhier heeft aangenomen, zal men begrijpen als men weet dat het aantal aangevoerde eitjes in 1929 niet minder dan 54 miljoen bedroeg, die afkomstig zijn uit een gebied met een middellijn van niet meer dan 7 kilometer, welk getal dit jaar alweer aanmerkelijk zal worden overtreden.
Eieren voor export
Dat deze millioenen grootendeels voor export zijn bestemd spreekt wel vanzelf, waarom spreker de Regeering dan ook dringend verzoekt door wettelijke voorschriften de Nederlandse eieren te willen beschermen, en ons daardoor de concurrentie der mede op Engeland leverende landen mogelijk te maken, terwijl het ook van het grootste belang is dat de belangrijke uitvoer naar Duitsland niet te zwaar door hooge invoerrechten worden gedrukt.
Woord van dank
Tenslotte bracht de spreker dank aan de Gemeente-Architect, den heer G. Lijesen, die dit mooie gebouw heeft ontworpen, en den gemeente-opzichter den heer J.W. Leusink, die met het dagelijks toezicht is belast geweest. Voorts sprak hij namens het gemeentebestuur woorden van dank tot de aannemers, de heeren Kuijt en Van Zomeren en Gebr. Kuijt (metselaars) en H.J. Burgerhart (timmerman), die alles tot groote tevredenheid der gemeente hebben uitgevoerd.
Het vooraanzicht van de nieuwe eierhal in Barneveld – Foto: ©JGS/Archief Jan Luytjes(†)
Barnevelds ei als pronkstuk
Als tweede spreker betrad de minister van B.Z. en L. den katheder, die zeide aan de tot hem gerichte uitnoodiging om de eierhal te openen, gaarne te willen voldoen. Vervolgens wees Zijne Excelentie er op dat de eierhandel de laatste jaren sterk is toegenomen, terwijl de pluimveeteelt voor de volkswelvaart van groote beteekenis is geworden en ongetwijfeld neemt het Barneveldse bruine ei, dat vooral in Engeland zo zeer gewild is, in de kippenproducten een bijzondere plaats in. Het Barneveldsche hoen dat deze bruine eieren legt mag dan ook met recht een pronkstuk uit onze nationale pluimveehouderij worden genoemd. Geen wonder dus dat de Barneveldsche markt een aantrekkingspunt is voor landgenoot en vreemdeling die een indruk wenscht te krijgen van wat ons land met betrekking tot de eierproductie beteekent.
Jhr.mr. CH.J.M. Ruys de Beerenbrouck(midden) omringd door Barneveldse boerinnen in klederdracht, na afloop van de opening der nieuwe eierhal. Rechts acht de minister staat oud-burgemeester Baron A.W.J.J. van Nagell – Foto: ©JGS/Archief Jan Luytjes(†)
Kostbare reputatie
Daarop vergeleek de minister den eieraanvoer alhier in 1913 met dien van 1929. In eerstgenoemd jaar werd de thans te klein geworden hal in gebruik genomen, terwijl de oppervlakte der nieuwe hal die van de eerste met 300 vierkante meter overtreft, waarbij nog komt dat in de hal van 1930 geen enkele pilaar wordt aangetroffen. Wellicht echter zal de eierhandel in de toekomst aan eenige moeilijkheden niet ontkomen doordat ook de omringende landen de beteekenis der pluimveeteelt hebben ingezien en deze teelt dus zooveel mogelijk hebben bevorderd. Z. Ex. twijfelde er echter niet aan of onze nijvere pluimveehouders, die een kostbare reputatie op hun concurrenten vóórhebben, zullen die moeilijkheden te boven komen en er voor waken dat het eenmaal veroverde terrein behouden blijft. In de vaste hoop, dat de Barneveldsche eiermarkt in deze nieuwe hal nog steeds in beteekenis zal toenemen en een nog bloeiender toekomst tegemoet zal gaan, verklaarde de minister de nieuwe eierhal geopend. (Applaus en fanfares van Kunst Veredelt).
Jan van Riemsdijk overhandigd de minister een doos met Barneveldse eieren – Foto: ©JGS/Archief Jan Luytjes(†)
Jan van Riemsdijk
Daarop betraden een zestal Barneveldsche jonge dames, gekleed als boerinnetjes met jak en schort en getooid met de ouderwetse plooimuts en allen een met eieren gevulde hengelmand dragende de eierhal, nog gevolgd door een Veluwsch boertje, waarin velen zeker aanstonds den dichter-zanger Jan van Riemsdijk zullen hebben herkend, die den minister een expresselijk voor dit doel vervaardigd en op deze plechtigheid toepasselijk liedeke toezong.
Vervolgens bood de dichter-zanger, namens ons gemeentebestuur, den minister een doos met 25 prachtige donkerbruine eieren aan, welke attentie door Z. Exc. blijkbaar zeer werd geapprecieerd.
Reclameboekje
Daarop reikten de Barneveldsche boerinnetjes aan de genoodigden het nieuwe reclameboekje uit. Dit boekje voorzien van tal van fraaie kiekjes, meestal op Barneveldsche hoenderbedrijven betrekking hebbend, is uitermate geschikt den roem van ons reeds wereldbekende Barnevelder ras zoo mogelijk nog te verhoogen. Het thans uitgereikte boekje bevat nog slechts den Hollandsche tekst doch zoo spoedig mogelijk zal hiervan een vertaling in het Fransch, Duitsch, Engelsch en Italiaansch worden toegevoegd.
.
Vrije markt
Als derde spreker voerde het woord onze oud-burgemeester, de heer A.W.J.J. van Nagell , tevens voorzitter der vereeniging van Vrije Markten in Nederland. Spreker vergeleek het marktwezen alhier van ruim een halve eeuw geleden met dat van thans. Toen echter Engeland het besluit nam dat de daar geimporteerde eieren moesten worden gestempeld, verkeerden de vrije markten tegenover de eierveilingen in een enigszins benarden toestand. Immers de veilingen waren georganiseerd, wat met de vrije markten niet het geval was. Aanstonds is echter toen een Vereeniging van Vrije Markten opgericht, waartoe de 31 gemeenten zijn toegetreden zoodat zij, naar spreker hoopte, voortaan ook wat in de melk te brokken heeft.
Toch heeft deze vereeniging blijkbaar bij het Departement een nog niet al te beste naam en staan de veilingen daar beter aangeschreven. Van harte hoopte spreker echter dat ook de vrije markten zullen kunnen blijven bestaan en dat de vereeniging die haar belangen voorstaat, steeds een open deur bij het ministerie zal vinden. Spreker eindigde met den wensch, dat deze vereeniging steeds zal mogen rekenen op den steun van het Ministerie van Binnenlandsche Zaken en Landbouw. (Applaus).
Met dank aan: Archief Gemeente Barneveld, dhr. Dick Veldhuizen en Dhr. Jan Luytjes(†) voor het fotomateriaal.
Eerder gepubliceerd in De Veluwenaar 12e jaargang no. 3 – juli 2004
