Aandacht voor Jac. Gazenbeek (1894-1975)
Mede omdat wij dit jaar ons 25 jarig bestaan hopen te vieren, leek het ons goed om in dit jubileumjaar ook extra aandacht te besteden aan de naamgever van de stichting, de schrijver, natuurvriend en folklorist Jac. Gazenbeek(1894-1975).
Daarom publiceren wij regelmatig artikelen
van en over hemzelf en mensen die hem gekend hebben,
op ons weblog “De Veluwenaar”.
Het betreffende artikel is in – iets gewijzigde vorm – eerder verschenen
in ons kwartaalblad “De Veluwenaar” 9e jaargang no.3 – juli – 2001
____________________________________________________________________________________________________
Hun eenvoud is ons voorbeeld!
De laatste tijd word ik steeds vaker geconfronteerd met het verleden. In het verlengde hiervan speelt het bronzen beeldje van het ‘Lunters Vrouwtje’ middenin ons dorp Lunteren een grote rol. Het ‘Lunters Vrouwtje’, dat een waardige en blijvende herinnering levend houdt aan ons sobere, maar stijlvolle verleden.
De leefwijze van deze eenvoudige Veluwenaren overstijgt de egoïstische (welvaarts)maatschappij van tegenwoordig. Een symbool uit het verleden met een duidelijk signaal naar het heden.
Marie ten Ham het “Lunters Vrouwtje” in Veluwse klederdracht – Foto: ©Louis Fraanje
Verknocht aan de Veluwe
Onwillekeurig moet ik dan weer terugdenken aan ons oudste bestuurslid Maria Adriana (Marie) ten Ham- van den Berg. Zij overleed op 5 juni 2001, in februari van datzelfde jaar bereikte zij de leeftijd der zeer sterken en werd 90 jaar. Ten eerste ook omdat Marie de schrijver Jac. Gazenbeek heel goed gekend heeft, (hij was haar overbuurman op de Boslaan in Lunteren) en ten tweede, omdat zij vanaf het allereerste begin in 1991 – tien jaar lang – betrokken was bij onze stichting. Hoe klein we ook zijn begonnen, langzamerhand begon men te beseffen dat de Jac. Gazenbeekstichting iets te zeggen had en nog altijd heeft!
’t Hoekje
De naam “Marie van Jan van ’t Hoekje”, is zeker onder de wat oudere Lunterse mensen een begrip. Dit kwam omdat Marie een dochter was van Jan van den Berg en omdat haar ouderlijk huis op de hoek van de Goorsteeg en de Lunterseweg stond. Het witte boerderijtje “’t Hoekje” staat er anno 2016 nog altijd.
Het ouderlijk huis staat er nog altijd – Foto: ©Louis Fraanje
Natuur
Over de natuur hoefde je haar niets te vertellen, daar wist ze eigenlijk alles van. Vooral over de vogels kon ze je uren bezighouden. Met verwondering genoot ze van de haar omringende natuur. Jarenlang woonde ze schuin tegenover de Veluwse schrijver Jac. Gazenbeek, kwam er over de vloer en ging ook met hem op pad. Wilde orchideeën bekijken op de Slaperdijk bij Renswoude en de mooie gagelstruiken.
Dankbaar
Marie ten Ham- van den Berg (1911-2001) – Foto: ©JGS
Ze groeide op midden tussen de boeren op het platteland en kreeg de natuur met de paplepel ingegoten. Bij de buren hoorde ze de oude verhalen, die ze dan weer doorvertelde aan Gazenbeek.
Kostbare momenten, ze zei weleens tegen mij: “Er zijn momenten in mijn leven, die zijn goud waard!” ’s Morgens in alle vroegte op pad om reeën en herten te speuren en de zon zien opgaan.
“Elke dag ben ik God dankbaar, dat ik zo mag genieten van Zijn Schepping”’was menigmaal haar opmerking. Zo was ze ook actief lid van de plaatselijke Natuurbeschermingswacht, de Vrienden van Het Lunters Buurtbos en vele jaren bestuurslid en later erelid van onze stichting.
Met volle teugen genoot ze, zittend in haar rolstoel, toen ze in 1999 de opening van het Gazenbeek Centrum mee kon maken. Vele jaren achtereen deed ze ook voordrachten in en over Veluwse klederdrachten. Ze wist er alles over te vertellen en dan ook nog in het Veluws dialect.
Het “Lunters Vrouwtje” als een rots in de branding – Foto: ©Louis Fraanje
Lunters Vrouwtje
Het mooie bronzen standbeeldje van het “Lunters Vrouwtje” aan de Dorpsstraat in Lunteren, gemaakt door beeldhouwster Elly van den Broek, is door haar in augustus van het jaar 1982 onthuld.
Samen met de toenmalige voorzitter van de Vereniging Oud Lunteren, de heer P. Hoekstra en talrijke aanwezigen werd hier het eerste echte Lunterse beeld onthuld.
(Binnenkort meer over de onthulling in een volgend verhaal).
Sociaal bewogen
Ook was ze sociaal bewogen en altijd bereid in te springen op plaatsen waar mensen in nood verkeerden.
Vooral voor veel Ambonese families afkomstig uit het voormalige Nederlands Oost Indië heeft ze veel betekend.
Naar Indonesië
Toen haar man (oud leraar aan de Rijks Middelbare Tuinbouwschool in Nijmegen) na zijn pensionering wat ruimer in de vrije tijd kwam te zitten, greep het echtpaar met beide handen de kans waar, om een bezoek aan Indonesië te brengen. Ze hebben er tal van gezinnen bezocht die ze in Lunteren hadden leren kennen.
Herinnering
Vooral in de laatste jaren van haar leven ging het met haar gezondheid steeds meer bergafwaarts. Als ik bij haar was in het verzorgingshuis “De Honskamp” in Lunteren en de pijn weer opspeelde, verzuchte ze weleens: ”Och, wat moet ik toch als oud mens op deze aarde?” dan verlangde ze sterk naar haar Schepper. Marie ten Ham, de altijd zorgzame vriendin, moeder en oma is niet meer, maar het ‘Lunters Vrouwtje’ zal mij altijd aan haar blijven herinneren. Het is voor mij een boegbeeld, misschien ingehaald door de tijd van euro’s en internet en dwars tegen de stroom in van mode en trends. Het “Lunters Vrouwtje” staat daar als een rots in de branding!
