Liefde voor Jac. Gazenbeek

Aandacht voor Jac. Gazenbeek (1894-1975)

Mede omdat wij dit jaar ons 25 jarig bestaan vieren, leek het ons goed om in dit jubileumjaar ook extra aandacht te besteden aan de naamgever van de stichting, de schrijver, natuurvriend en folklorist
Jac. Gazenbeek(1894-1975).

Daarnaast hopen wij regelmatig artikelen uit die periode te publiceren.

Het betreffende artikel is geschreven door Kees Bloem uit Apeldoorn en eerder verschenen in “De Veluwenaar” 10e jaargang – no.3 – juli 2002
____________________________________________________________________________________________________

Liefde voor Jac. Gazenbeek, resulteerde in 65 kilometer lange wandelweg

In het kader van het 20 jarig bestaan van de ‘Jac. Gazenbeekweg’ werd mij gevraagd om iets te schrijven over mijn belangstelling voor de natuurkenner en folklorist Jac. Gazenbeek (1894-1975), één van Veluwe’s grootste zonen. Hij was een groot verteller en een begaafd schrijver en alhoewel ik uiteraard bij lange na niet de vaardige hand van Gazenbeek heb, wil ik het toch graag doen, omdat ik een groot bewonderaar van hem was en nog steeds ben.

Inspiratie

Jac. Gazenbeek wist te inspireren, al ben ik zelf ook ‘buiten’ geboren, hij was het die mijn ogen opende. Hij zette me aan om zwerftochten te maken door de mooiste plekjes van onze streek en vertelde daarbij de achtergronden en de geschiedenis, daar ben ik hem erg dankbaar voor.

Liefde voor de Veluwe

Jac. Gazenbeek had de Veluwe lief, dat blijkt uit al zijn boeken. Het liefste was hij, denk ik, op het landgoed Planken Wambuis bij Ede. Een door hem vaak beschreven fietstochtje vanuit Lunteren, verliep over de Ginkel naar de oeroude uitspanning ‘Planken Wambuis’ aan de oude Arnhemseweg.

Kruup Onder

Als men zijn beschrijvingen zo las, wekte dat de onweerstaanbare lust bij me op om daar zelf ook eens te gaan kijken in dit mooie gebied dat thans in veilige handen van “Natuurmonumenten” is. Eerst naar de Puthei, de put is inmiddels vernieuwd, maar de heide vergrast. Langs de hoeve Nieuw-Reemst naar een plek wat echt z’n lievelingsplek was, de ‘Kruup-Onder’, (vond hij hier niet eens een blauwe stenen kraal uit de Frankische tijd?).

Buitenmensen

Verder naar Mossel om even een praatje te maken met boer Prangsma. (Hoe onvergetelijk mooi heb ik eens, begin mei, de kastanjebomen daar zien bloeien.) En dan via Otterlo of Ede weer terug naar Lunteren. Gazenbeek leefde gelukkig nog in een tijd, waarin hij nog over al deze intieme plekjes van de Veluwe en de bloeiende heidevelden schrijven kon. De zure-regen-afbraak is hem bespaard gebleven. Hij heeft in al zijn boeken nog kunnen vastleggen, hoe mooi het was en daarbij tevens de nu al verdwenen volksverhalen kunnen optekenen, omdat hij zich ophield met de (ook al verdwenen) buitenmensen, die nog een beetje in die verhalen geloofden.

Kempkesfles

Zo ben ik op een warme zomerdag, naar aanleiding van zijn beschrijving van de Kempkesfles, op pad gegaan om die plek nog eens te bezoeken. Ik was er in m’n kinderjaren eens met m’n vader geweest, die daar toen jachtopziener was. Nú ben ik er geweest met behulp van een stafkaart die al meer dan tien jaar oud is en het bleek, dat het Harskamper Zand nog echt ‘leeft’.

Juist op het moment dat ik met m’n metgezellin het zoeken wilde opgeven, zag ik vanaf een hoog duin, dat in de verte een paar lichtgroene berken tussen de donkere dennen stonden. En ja, daar lag de onverklaarbare oase temidden van de uitgestrekte zandverstuivingen. Een schitterende waterplas omringd door dicht geboomte. Wat een genot om zoiets moois nog eens bewust te mogen zien. Bedankt Jac. Gazenbeek!

Hessenwegen

Hij bleef voor mij de leidsman, ook na z’n dood. Zijn boeken en verhalen brachten me steeds weer op nieuwe ideeën. Het waren ook zijn verhalen over de oude Veluwse Hessenwegen, die me steeds weer boeiden.

Frammersbach

In zijn standaardwerk ‘De Veluwe’ schreef hij over het voermansdorp
Frammersbach in de Spessart in Duitsland, waar in het begin van de 17e eeuw meer dan duizend paarden en enkele honderden wagens klaarstonden, voor het vrachtvervoer in alle richtingen van Europa.

Herinneringen

Dit fascineerde mij bijzonder. Ik ben daar inmiddels dan ook enkele malen geweest en alhoewel alles in vier eeuwen natuurlijk veel veranderd is, (er is nu geen paard meer te bekennen!) waren er toch nog allerlei andere herinneringen aan die vroegere voermanstijd.

Ik heb wel eens gedacht, wat die andere Jac. (Jac.P. Thijsse) was voor Nederland, dat was Jac. Gazenbeek voor de Veluwe. Men kan van beiden zeggen, dat het een heerlijke belevenis is om hen op hun zwerftochten te vergezellen.

 

Eerbewijs

Mijn bewondering voor Jac. Gazenbeek resulteerde uiteindelijk daarin, dat ik een lange-afstand-wandelroute (65 km) langs de westkant van de Veluwe uitgezet heb tussen Arnhem en Harderwijk, langs plaatsen die Gazenbeek eens beschreef.

Zijn weduwe, mevrouw. Louisa Gazenbeek- Reeskamp gaf graag haar toestemming om deze wandelweg, als eerbewijs aan haar overleden man, de naam “Jac. Gazenbeekweg” te geven.

 

 

 

 

 

 

 

 

Herrinneringsoorkonde

Zelfs was zij op 20 februari 1982 zo vriendelijk om in Restaurant “De Fazant” te Ermelo (nu Restaurant Bonaparte) aan de eerste vijftig wandelaars de herinneringsoorkonde aan deze wandelweg uit te reiken, ze deed dit met veel genoegen!

Rijker leven

Bedankt Jac. Gazenbeek, dat ik je uit je boeken heb mogen leren kennen, m’n leven is hierdoor beslist rijker geworden. Er rest mij nog slechts één wens, ik hoop, dat na de school, de laan en de wandelweg, welke naar hem genoemd werden, nu ook door de Jac. Gazenbeekstichting de naam van deze Veluwenaar voor altijd in ere moge blijven!

Tekst: ©Kees Bloem / JGS

Eerder gepubliceerd in De Veluwenaar 10e jaargang nr.3 juli 2002

 

Lees ook het verhaal van Kees Bloem: Drama bij de “Woeste Hoeve”