De vogelen des hemels en de dieren des velds
Deze zin, doet mij meteen denken aan mijn inmiddels overleden beste vriend Henk Vreekamp, die mij daar altijd mee associeerde, omdat ik een groot deel mijn leven al door de natuur zwerf. Vooral het mooie natuur- en cultuurlandschap van het Rauwe Veld, waar ik u al menig keer over vertelde, is één van mijn lievelingsgebieden. Afwisselend boerenland, dat omsloten wordt door een verstedelijkt gebied als Ede, Bennekom en Veenendaal en op moet passen dat het hierdoor niet ten onder gaat!
Hoewel het gebied al lang niet meer hetzelfde is als vroeger, met zijn prachtige bruggetjes over het water, het blijft toch nog altijd een schitterend gebied. Als ik vanaf de Dragonderweg kom en de brug bij de oude Grift oversteek en dan rechts over het water van het Gelders Benedeneind kijk, waan ik mij een ogenblik in de kop van Overijssel bij Giethoorn.
Gezicht op de oude Grift bij het Gelders Benedeneind – Foto:© Louis Fraanje
Schilderachtige motieven
De schrijver Jac. Gazenbeek schreef in 1930, het volgende: “Prachtige brede sloten gaan van de Grift de wijde omlanden in en de boeren die er wat te doen hebben, gebruiken voor het verkeer de schuit, hetzelfde model ongeveer als de Giethoornse punter, maar men spreekt hier van “aak”. Aan genoemd Overijssels dorp wordt men hier trouwens herhaaldelijk herinnerd: de doorkijkjes naar stille boerenerven aan het water, de talloze hoge bruggen, die telkens toegang geven tot een boerderijtje, de palingfuiken die te drogen hangen, dit alles te samen vormt een apart geheel. Wij zwierven er onlangs rond en we wisten niet wat we fotograferen zouden, zoveel schilderachtige motieven liggen hier voor het grijpen.” Lees ook: Tussen Veluwe en Sticht
De oude Grift slingert zich door het landschap bij de Hooilanden – Foto:© Louis Fraanje
Door en door Hollands
Als ik op de andere brug sta, waar het water van de Grift(tegenwoordig spreekt men over Valleikanaal), de Zuidelijke Meentsteeg en Werftweg doorsnijdt, kijk ik noordwaarts over de Hooilanden. Hier ontvouwd zich voor mij een schitterend panorama, dat met zijn bonte koeien in de wei, zo ‘door en door’ Hollands is, dat je bijna niet kunt geloven, dat zoiets nog bestaat. Vooral vandaag, deze blauwe lucht met witte wolken, zijn een weldaad voor een zwerver zoals ik.
De grote koe en de kleine spreeuw, wat een verschil – Foto:© Louis Fraanje
Samenspel
Tussen het rood-bonte vee zie ik kieviten en spreeuwen tussen het gras, op zoek naar eten. Deze vogels weten deksels goed, dat door het geloop van de koeien, de insecten omhoog komen en zij ze dan voor het oppikken hebben. Het is wel heel erg grappig, als ik op een gegeven ogenblik een koe heel sluiks naar een spreeuw zie kijken. Wat een verschil!
Hele koppels jonge en volwassen kieviten zijn inmiddels neergestreken in het weiland en lopen tussen de grote poten van de koeien en terwijl ze genieten van hun maaltijd, letten ze ondertussen heel goed op dat ze niet platgetrapt worden. Een fantastisch samenspel tussen deze grote en kleine dieren, koeien, kieviten en spreeuwen, scharrelen zo samen hun kostje bij elkaar.
Een nieuwsgierige kievit komt wel erg dichtbij – Foto:© Louis Fraanje
Verrommeling
Het gaat onze weidevogels zoals o.a. de kievit momenteel helaas niet voor de wind. Door een intensieve landbouw en een ‘verrommeling’ van het landschap verliezen de Nederlandse weilanden hun aantrekkelijkheid voor weidevogels. Verrommeling door bijvoorbeeld wegenbouw, verstedelijking en natuurontwikkeling binnen het weidelandschap zorgen voor het verdwijnen van uitgestrekte vergezichten, waardoor weidevogels hun vijanden minder effectief kunnen verjagen. De intensivering van de landbouw heeft bijvoorbeeld effect via vroeger maaien zodat weidevogels niet op tijd hun eieren kunnen uitbroeden en hun jongen kunnen laten opgroeien.
Prachtig vergezicht bij de Werftweg in het Binnenveld – Foto:© Louis Fraanje
Op de rand
Dit weidse landschap van het Binnenveld, dat op de rand van het Veluwemassief ligt, heeft een apart plekje in mijn hart gekregen, het roept herinneringen op aan vroeger. Leunend op een oude heiningpaal, turend in de verte naar de horizon, waar ik de Grebbeberg zie liggen en waar onderaan de Rijn op weg is naar de Noordzee. Dan lig ik achterover in het gras en droom ik weg op verre wegen en kan op dat moment, de wereld mij – als het ware – gestolen worden.
Kieviten en spreeuwen bij- en door elkaar in een grote zwerm – Foto:© Louis Fraanje
Vogeltrek
Wat mij ook ieder najaar weer boeit, dat is de vogeltrek, een fenomeen dat zijn weerga niet kent, want op een gegeven moment dan is het zover en vertrekken duizenden en nog eens duizenden vogels naar het zuiden. De kievit vertrekt soms uiteindelijk als de eerste sneeuw is gevallen en hij moeilijk meer zijn voedsel kan vinden. Bij spreeuwen is het soms moeilijker te volgen, want een groot deel van deze vogelsoort verzameld zich al eind augustus tot begin september in grote zwermen van duizenden spreeuwen bij elkaar voor de trek. Daarentegen zien we gedurig ook een aantal die gewoon hier blijft en overwintert in ons land.
Een wonder der natuur, die vogeltrek, waar veel geleerden zich mee bezig hebben gehouden, maar waar ook wij ieder najaar weer met verwondering naar staan te kijken. Ondertussen zijn de kieviten en spreeuwen tegelijkertijd de lucht ingegaan en het is een kabaal van jewelste, maar het klinkt mij als muziek in de oren.
Bekijk ook het filmpje:
