Vandaag 3 november is de naamdag van Sint Hubertus
Hert Hubertus voor het gelijknamige Jachthuis op NP De Hoge Veluwe in 2015 – Foto: ©Louis Fraanje
Misschien is het dan ook niet verkeerd, om daar eens even bij stil te staan. Want het hert “Hubertus” heeft die naam niet voor niets gekregen. Dat is zo gekomen, omdat hij zich regelmatig bij het Jachthuis Sint-Hubertus vertoonde.
Vorig jaar in november kregen wij de kans om hem dan ook daadwerkelijk op een schitterende manier in de lens te vangen, vlak voor het jachthuis.
Lees: Het legendarische hert “Hubertus” – Deel 23
Wat waren we er trots op, dat we hem eindelijk eens op een hele mooie manier op deze plek konden fotograferen, want het blijft een eigengereide ‘vrijbuiter’, vergeleken bij de andere herten in het park.
Legende van Sint-Hubertus
Over Sint Hubertus, de Apostel van de Ardennen, is veel verteld. Naast zijn legende zijn er verhalen over zijn afkomst. In zijn leven wordt hij van edelman eerst kluizenaar, vervolgens bisschop en tenslotte een heilige.
Volgens de legende bekeerde Hubertus zich tot het christendom na het zien van een hert met een schitterend stralend kruis tussen de geweistangen. Dat zag Hubertus toen hij in het jaar 683 het hert op Goede Vrijdag – de sterfdag van Christus – najoeg met zijn kruisboog in de bossen van de Ardennen. Vlak voordat hij aanlegde voor het genadeschot met een pijl uit zijn boog, draaide het hert zich om en toonde Hubertus zijn gewei met daartussen het stralende kruis.
Het visioen van Sint Hubertus uit 1892 – Schilderij: Wilhelm Carl Räuber(1849-1926) Eigendom: Bayer.Staatsgemäldesammlungen
Jachtpassie
Hubertus hoort een stem zeggen: ‘Hubertus, waarom verlies je je tijd in dergelijke bezigheden? Als je je niet tot de Heer bekeert, zul je naar de hel gaan.’ Hubertus knielt neer en vraag wat hij moet doen. ‘Ga naar mijn dienaar Lambertus en doe wat hij u zegt,’ is het antwoord. Bij het zien van het kruis en het horen de stem, herinnert hij zich ook dat een hert een deel van Gods schepping is, die onderhouden en bewaard moest worden. De stem zei hem naar Lambertus van Maastricht te gaan.
De oorzaak voor zijn jachtpassie – zo verhaalt de legende – is dat zijn geliefde vrouw Floribane jong was gestorven.
Hubertus (of Huibrecht) was een zoon van de hertog van Aquitanië en leidde een werelds leven. Sint Hubertus staat nu bekend als patroonheilige van de jacht.
Afbeelding in de muur van het Jachthuis Sint Hubertus – Foto: ©NP De Hoge Veluwe
Hubertus’ leven als geestelijke
Hubertus ging in de leer bij de heilige Lambertus van Maastricht, op dat moment de bisschop van die stad. Uiteindelijk volgde hij deze op.
Maastricht en Tongeren waren in die tijd onveilig, daarom verplaatste hij zowel de bisschoppelijke zetel als het gebeente van de heilige Lambertus naar Luik (rond 718). Hij verkondigde het geloof in Brabant en de Ardennen, vandaar dat in het zuiden van Nederland en in heel België vele kerken naar hem zijn vernoemd.
In sommige streken lijkt het soms wel alsof er maar twee heiligen zijn: Hubertus en Lambertus. Nadat Hubertus in 727 overleed, volgde zijn zoon Floribertus hem op (in die tijd konden gehuwden nog geestelijke worden, al scheidden ze in dat geval wel vaak van tafel en bed: de vrouw werd meestal zuster).
In de vita van Sint-Hubertus wordt zijn overlijden gepreciseerd op de plaats genaamd “Fura”, gelegen op 30 mijl (ongeveer 45 km) van Luik. Het valt dan ook te betwijfelen dat dit de Vlaams-Brabantse gemeente Tervuren kan zijn, zoals daar nochtans in de traditie wordt beweerd.
Wellicht dient Fura in de Voerstreek te worden gezocht. Misschien was Hubertus een zoon was van een graaf van Lohegau. De Lohegau is de naam van het bosrijke gebied (lo) tussen Maastricht en Luik. De graven bewoonden o.a. ‘Villa Fura’, een burcht te ‘s-Gravenvoeren, gelegen in het Steenbos.
De glas-in-loodramen in de hal van het Jachthuis, naar ontwerp van A. Hennig – Foto: ©Peter Eleveld/ NP De Hoge Veluwe
Na zijn overlijden
Op 30 september 825 werd zijn stoffelijk overschot van Luik naar de abdij van Andage overgebracht.
Hierdoor werd Andage al spoedig een bedevaartsoord en de plaatsnaam veranderde na enige tijd in Saint-Hubert.
De basiliek die bij de abdij werd opgericht, werd naar Hubertus van Luik vernoemd: de Basiliek van Sint-Hubertus.
Jachthuis Sint Hubertus op NP De Hoge Veluwe van boven gezien – Foto: ©Jan van Uffelen
De geweivorming is van bovenaf heel duidelijk te herkennen – Foto: ©Jan van Uffelen
Enkele aanvullingen:
- Het drankje Jägermeister heeft als logo het beeld van het hert met een kruis tussen het gewei.
- Het Jachthuis Sint-Hubertus op de Hoge Veluwe is genoemd naar de heilige Hubertus. De plattegrond van het slot heeft de vorm van een hertengewei.
- In Den Haag bevindt zich het Sint Hubertuspark.
- In Neerpelt bevindt zich het Sint-Hubertuscollege. .
- De dorpjes Sint-Huibrechts-Lille en Sint-Huibrechts-Hern zijn genoemd naar Sint-Hubertus.
- Na Sint-Sebastiaan is Sint-Hubertus de meest voorkomende patroonheilige van schuttersgilden.
- De stormvloed van 1287 werd op Terschelling ook wel de Sint-Hubertusvloed genoemd.
- In Enschede bevindt zich Huize Heilige Hubertus, vernoemd naar Sint-Hubertus.
Bron: Wikipedia
Lees ook: Het legendarische hert “Hubertus” – Deel 55
____________________________________________________________________________________________________
Uiterst actueel
Overal in den lande worden bijeenkomsten georganiseerd ter ere van Sint Hubertus, de patroonheilige van de jacht. Hubertus van Luik was een jager die er op Goede Vrijdag op uittrok om een hert te bemachtigen. Echter jagen op Goede Vrijdag was en is nog steeds verboden. Het hert wat Hubertus die dag in het vizier kreeg keerde zich om met een lichtend kruis tussen het gewei en keek hem indringend aan. Dit leidde tenslotte tot inkeer van Hubertus.
Deze legende is een uiterst actueel en sprekend onderwerp wanneer men de strekking van het verhaal analyseert. De jacht kan en mag alleen maar plaatsvinden als fatsoenlijk en volgens de (spel)regels gehandeld wordt. Hubertus week hiervan af wat kwalijk was. De tot inkeer gekomen Hubertus staat nu echter symbool voor de weidelijke (fatsoenlijke) jacht. Alle jagers in Nederland dienen zich te houden aan zogenaamde weidelijkheidregels. Enkele regels en opvattingen zijn bijvoorbeeld; wild dient (na het schot) zo min mogelijk pijn te leiden, de schootsafstand bedraagt maximaal 30-35 meter (bij grotere afstanden is de trefzekerheid aanzienlijk kleiner), in kwetsbare periodes en onder zware weersomstandigheden mag niet gejaagd worden, et cetera.
Een jager staat in een bijzondere traditie van respectvol handelen jegens wild waardoor deze regels als vanzelfsprekend zijn. Na een zorgzaam jaar van o.a. biotoopverbetering, tellingen en schadebestrijding oogst hij een deel van de volwassen populatie. Als u eens een stukje wild wilt proeven kunt u hiervoor binnen het seizoen bij vele restaurants terecht. Geïnteresseerd in de jacht en haar tradities check www.knjv.nl
Tekst: Johan Blom
