Leffert Oldenkamp – Archieffoto
Om het hoofd te bieden aan extreem hoge waterstanden, moet de Grebbedijk worden versterkt. Maar… of dat echt nodig is?
Op 5 maart 1855 werd dooiwater in de Rijn opgestuwd door ijsvorming bij Wageningen en ontstond een gat van 155 meter in de Grebbedijk, waardoor lage delen van de Vallei onder water kwamen te staan. De waterstand in de Rijn bij Lobith was toen laag.
Grebbedijk versterkt
In januari 1995 bereikte de waterstand bij Lobith een hoogte van 16,6 meter boven NAP. In de jaren na die dreiging werd de Grebbedijk versterkt om hogere standen te kunnen weerstaan.
Inmiddels heeft Waterschap Vallei en Veluwe van de regering een extra taak gekregen om de overstromingsrisico’s van de Grebbedijk verder te beperken.
Noodzaak ingreep?
Over de voor 2023 geplande versterking is ondertussen uitvoerig voorlichting gegeven.De bevolking draagt enthousiast ideeën aan voor franje. Met ‘franje’ bedoel ik dat bewoners iets extra’s kunnen voorstellen, een fietspaadje, een plasje, roeibaan werd ook genoemd, maar dat wordt te veel….
Allemaal zaakjes die het leuk maken, maar die de wezenlijke uitvoering niet raken. De mensen worden met een snoepje ingepalmd. Over de ‘noodzaak’ van de zware ingreep valt evenwel nauwelijks te overleggen.
Watersnood 1855 op paneel van Johan D.C. Veltens: Doorbraak Grebbedijk
Angstboodschap overheerst
De angstboodschap overheerst, waardoor rationele overwegingen geen vat krijgen op de discussie. De toekomstige dreiging voor de Grebbedijk komt van water uit Duitsland. Bij ons worden waterstanden van 18 meter boven NAP bij Lobith gevreesd.
De peilschalen op de Grebbedijk bij Wageningen – Foto: ©Leffert Oldenkamp
Ruimte voor de Rivier
De Duitse autoriteiten schatten de kans op een dergelijke niveau minder hoog in. Net als in Nederland is in Duitsland veel gedaan om pieken in de afvoer te vermijden (Ruimte voor de Rivier). Daarom worden de dijken daar geschikt gemaakt voor minder dan de 18 meter bij Lobith. Watertoevoer van de in Nederland gevreesde omvang zoekt dan eventueel al zijn weg in Duitsland voordat het Lobith heeft bereikt.
Je kunt het op je klompen aanvoelen… – Illustratie: ©Aa en Maas
Geldverslindende versterking
Al met al blijft de noodzaak voor de zware, geldverslindende versterking van de Grebbedijk in het vage. Bovendien zou bij een overstroming de gevreesde schade aan landschap en gebouwen wel eens mee kunnen vallen. Een evacuatie van de bevolking valt tijdig te voorzien en daarvoor kan dus wel wat angst worden weggenomen.
Twijfels
In De Groene Amsterdammer van 17 november 2016 werd een onderzoek gepubliceerd over buitenlandse avonturen van·de Nederlandse Waterschappen, ook van ‘Vallei en Veluwe’.
Volgens De Groene zijn er twijfels of onze waterautoriteiten daar zinvol bezig zijn. Dichtbij huis roept de ophef over versterking van de Grebbedijk eveneens twijfels op.
Tekst: ©Leffert Oldenkamp, bosbouwkundige
