Het venster bleef eeuwenlang verborgen achter een muur
EPE Met indrukwekkend ceremonieel werd maandagmiddag de hagioscoop in de Grote of Sint Martinuskerk in gebruik genomen. Het betreft een venster, aangebracht in de periode 1375-2400, dat eeuwenlang achter een muur verborgen bleef. Het venster kwam weer onder de aandacht bij restauraties, maar kreeg vooral aandacht door de wandeling die dominee Henk Vreekamp op deze plek begon om er het eerste hoofdstuk mee te vullen van zijn boek ,,Als Freya zich laat zien. De code van het christendom.” Precies een jaar nadat Vreekamp om het leven kwam, onthulden zijn naar hem genoemde kleinzoon en koster Jan Bibo het venster. Bibo vervulde bij het bloot leggen van het venster in 2012 een rol.
Koster Jan Bibo en de kleinzoon van Henk Vreekamp onthullen het venster – Foto: ©Dick van der Veen
Herstel
Het herstel van een venster ín de Grote Kerk biedt nieuw perspectief óp de kerk als instituut. De hagioscoop, gevormd van Griekse hagios, vergroot de afleesbaarheid als apart gestelde ruimte. Zoals dr.Henk Vreekamp dat zag. Hij, de erudiet die zich ingroef in de integratie van heidendom, jodendom en christendom, begint in zijn boek ‘Als Freya zich laat zien. De code van het christendom’ een virtuele wandeling bij de dorpskerk met de godin van de liefde. Staat stil bij de noordelijke muur onder het middenraam van het koor van de kerk, waar Freya een opvallend patroon in de stenen ontdekt.
Zowel in 1962 als in 2012 komt bij restauraties de dichtgemetselde vensteropening in beeld. Met als resultante een nis die de plaats van het als hagioscoop aangeduide lage venster markeert. Een opening in de muur waardoor men het altaar/relieken kon zien. Dat is althans de meest waarschijnlijke visie, afkomstig van P. Glazema. Het is een onderdeel van de middeleeuwse kerk. Hagioscopen presenteren zich vanaf de twaalfde tot en met de zestiende eeuw. Die in Epe dateert volgens drs.ing. Jan van Zellem, de man die uitgebreide studie van het kerkgebouw maakte, uit de periode 1375-1400. Glazema geeft aan dat aan de binnenkant een kastje, voorzien van een deurtje, aanwezig was. Daarin bevond zich het sacrament. Hij duidt het als een open sacramentshuisje dat zou dienen om de gelovigen op tijden dat de kerk was gesloten, gelegenheid te bieden het Heilige Sacrament te aanbidden.
Het venster in de Grote kerk dat veel belangstelling trekt van binnen en buiten de kerkgemeenschap – Foto: ©Dick van der Veen
Initiatief
Marjo Vreekamp, echtgenote van de predikant die van 1968 tot 2016 in Epe predikte, nam het initiatief voor het zichtbaar maken van het venster. Zij kan zich als geen ander verplaatsen in het gedachtegoed van de dominee die door veel Epenaren in het hart is gesloten. Hij bezat de gave om met iedereen in de samenleving te communiceren, had zowel mondeling als schriftelijk een uitzonderlijke uitdrukkingsvaardigheid. De stichting Monumentaal 8-9-10, die geld inzamelde voor herstel van het dak van de kerk, fungeerde als coördinator om de Hagioscoop in ere te herstellen.
De kerkrentmeesters van de Grote Kerk hebben als eigenaar en verantwoordelijken zorg gedragen voor de vergunningen om de aanpassingen aan dit rijksmonument te kunnen realiseren. Epenaren die mee willen doen om via de Stichting Monumentaal het venster tot iets gemeenschappelijks te maken, kunnen bijdragen via bankrekening NL77 RABO 0315 9617 16 van Stichting Monumentaal 8-9-10. De kerkrentmeesters stellen het volgende banknummer ter beschikking om middelen te verkrijgen: NL 78 FVLB 0699 8415 85 ten name van CvK Hervormde Gemeente Epe Grote Kerk t.g.v. De Hagioscoop.
Ook gepubliceerd: Veluweland 27-02-2017
____________________________________________________________________________________________________
Lees ook: De Dominee en de Verhalenverteller
