Als boerenbedrijf blijft ‘Groot Hell’ voortleven in een unieke serie digitale foto’s
In de jaren zeventig hadden de boeren in de streek bijna allemaal de koeien op de deel. Soms aan beide kanten van de deel met een hoop kuilgras in het midden en hooi op de zolder. Heel gezellig en knus, alles binnen en lekker warm, vooral als het buiten koud was. Je hoorde het gerammel van kettingen van de koeien. Ongemerkt drong de lucht van het kuilgras door tot in de woonkamer en zelfs de slaapkamer. Het was allemaal heel normaal. Ook het zondagse pak ‘rook’ naar kuilgras. In de kerk kon je ruiken welke kerkgangers van de boerderij kwamen. Later werd het gras vóórgedroogd en stonk het niet meer zo erg. Iedere boer had in die tijd wel een hok met legkippen. Een handelaar kwam wekelijks de eieren ophalen.
De ruim 400 jaar oude boerderij ‘Groot Hell’ ligt in de Gelderse Vallei en dan met name in de ‘gouden driehoek’ Nijkerk-Putten-Voorthuizen, een fraai gebied met boerderijen, weiden en akkers, afgewisseld met heidevelden, bosjes, beekjes, houtwallen en zandwegen. Nog steeds een heerlijk oord voor mens en dier – Foto: ©Gerrit de Graaff
Natuurschoon
Vanaf mijn jeugd zwerf ik met de camera door de natuur. Later meer dan vijfentwintig jaar, iedere zaterdagochtend, met natuurliefhebber Evert van Hell. Naast onze tochten door de boswachterij Kootwijk struinden we ook graag door de Gelderse Vallei. Met name de fraaie streek tussen Voorthuizen, Nijkerk en Putten had onze belangstelling. Al heel lang geleden besloten we de natuur rond een ‘onbedorven’ boerderij fotografisch vast te leggen. De achterliggende gedachte hiervan was om eens te laten zien hoeveel natuurschoon je kunt aantreffen rond één boerderij. Na een tijdje zoeken vonden we, in de omgeving van Putten, de prachtige boerderij ‘Groot Hell’ met drie hooibergen en twee schaapskooien, volop in bedrijf. Langs de boerderij stroomt een beekje met zeldzame planten: goudveil.
Aan de tractor zit een kuilgrassnijder. Moeiteloos kon de boer een blok kuilgras van de hoop afsnijden en op de deel zetten – Foto: ©Gerrit de Graaff
Wekelijks bezoek
In mijn dagboek van 1975 wordt op 8 maart ons eerste bezoek aan de boerderij ‘Groot Hell’ beschreven. Vanaf die tijd zijn we er bijna wekelijks even naar toe geweest. De verzorging van het vee, het ploegen van de akkers, de hooibouw en de korenbouw werden in beeld gebracht. In de directe omgeving van de boerderij leven reeën, hazen, konijnen, grutto’s kieviten, zwaluwen, uilen en roofvogels. De boerderij ‘Groot Hell’ was in die tijd een modern boerenbedrijf met drie tractoren en een combine om zelf de rogge te maaien.
Het hooi wordt aan balen geperst. Het gebeurt met een machine die kleine balen maakt. De baaltjes zijn gemakkelijk te hanteren – Foto: ©Gerrit de Graaff
Levenswerk
Inmiddels zijn we vijfendertig jaar op ‘Groot Hell’ geweest. De digitale presentatie ‘Portret van de boerderij Groot Hell’ is zo langzamerhand een levenswerk geworden. Nee, het is echt geen verhaal over een hobbyboer die nog een beetje ouderwets bezig is geweest. Het is een fraaie weergave, zoals in 1970 gewerkt werd op een moderne boerderij. In 1987 kon boer Rozendaal en zijn vrouw het werk op de boerderij niet meer aan. Ook al omdat de oude knecht, Henk Timmer, ermee stopte.
De familie Rozendaal ging in een vrijstaand burgerwoonhuis in Nijkerk wonen. Er volgde een erfhuis, waar honderden mensen op af kwamen. Daarna is de familie Panhuis op ‘Groot Hell’ gaan wonen. De beide schaapskooien werden opgeknapt en van een nieuw rieten dak voorzien. Later is de familie Panhuis verhuisd naar de boerderij Rensselaar en kwam de boerderij leeg te staan.
De combine wordt in gereedheid gebracht. Het is een en al bedrijvigheid op het erf van de oude boerderij ‘Groot Hell’ – Foto: ©Gerrit de Graaff
Verkocht
Tot mijn grote schrik werd de boerderij in 2007 te koop aangeboden. Ruim 400 jaar lang hebben generaties boerenfamilies hun brood verdiend op de boerderij ‘Groot Hell’. Daar is nu een einde aan gekomen. In januari 2009 is de boerderij dan eindelijk verkocht. Burgermensen hebben de oude boerenhoeve gekocht. Ze wilden appartementen in de schaapskooien maken. Gelukkig staat de oude boerderij op de Rijksmonumentenlijst. We hebben de tijd nog meegemaakt dat de boerderij ‘Groot Hell’ nog volop in bedrijf was.
De digitale presentatie “Portret van boerderij Groot Hell” is uniek. Het lijkt wel alsof het gisteren gemaakt is…
Ook gepubliceerd in: Barneveldse Krant – 11-03-2017 – Aflevering 552
Lees ook: Portret van de oude boerderij ‘Groot Hell’
____________________________________________________________________________________________________
Vandaag: Groot Hell >>…
