Drie Staande Motieven die mij aan het denken hebben gezet…
Louis Fraanje
De keren dat we hier voorbij zijn gereden, zijn inmiddels ontelbaar en toch… de afgelopen week werd ik gewoon, als door een onzichtbare hand, naar dit bijzondere kunstwerk toegetrokken, de ‘Drie Staande Motieven’ van de kunstenaar Henry Moore in Het Nationale Park De Hoge Veluwe.
Het zeer opvallende kunstwerk staat middenin het park, direct na het Museum Kröller Müller, links van de weg op een heuvel aan het begin van de Wildbaan, het kan niet missen.
Telkens als we er aan voorbij rijden, doet het mij denken aan Golgotha en zie ik in mijn verbeelding de drie kruizen staan, waarvan de middelste het kruis verbeeldt, waar Jezus aan heeft gehangen.
Ongetwijfeld zal het ook wel te maken hebben met het feit, dat het nu de Stille Lijdensweek voor Pasen is. Genoeg redenen dus om er eens even bij stil te staan en naar boven te lopen, om het van dichtbij te bekijken. Ik wil er wel gelijk bij zeggen, dat ik van te voren niet had gedacht, dat deze ontmoeting zoveel bij mij teweeg zou brengen!
De Drie Staande Motieven van Henry Moore op de Hoge Veluwe – Foto: ©Louis Fraanje
Vergankelijkheid
Na een tijdje rondgelopen te hebben, viel mij op, dat de heuvel al aardig uitgesleten was, door het beklimmen van de vele bezoekers die hier – door de jaren heen – ook een kijkje kwamen nemen. Zelfs de wortels van de boom op de heuvel zijn inmiddels bloot komen te liggen. Iets wat mij direct confronteerde met de ‘vergankelijkheid’ van het leven en dat niets hier op deze aarde blijvend is en alles uiteindelijk vergaat, ook wij nietige mensenkinderen. Zo werd ik even ‘stilgezet’ en liet het mij heel duidelijk even tot bezinning komen, een ’emotioneel’ moment.
Markante aanvulling
Het bronzen kunstwerk is hier in 1956 geplaatst. De kunstenaar, Henry Moore(1898-1986), heeft deze plek zelf uitgekozen. De ‘Drie Staande Motieven’ lijken op organisch gegroeide en door wind en water uitgesleten vormen. Zij zijn een markante aanvulling op dit door de wind gevormde landschap en kondigen het verderop gelegen Rijksmuseum Kröller-Müller aan. Henry Moore heeft ook het betonnen voetstuk ontworpen dat past bij de oude fundamenten van het museum, die er vlakbij liggen.
Ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van de Edese Kunstkring was de commissie bijeen in het Nationaal Park De Hoge Veluwe ter voorbereiding op de Kersttentoonstelling. Op de foto v.l.n.r.: Wera Wittemberg, Mart v.d. Brink, Thijs Mauve, H.B.A. Neervoort (voorzitter), Jac Gazenbeek, ir. W.J. Dercksen, Wim Mulder. Otterlo, Houtkampweg 11/1967 – Foto: Archief Gemeente Ede – No. GA21403
Jac. Gazenbeek(1894-1975)
Oude foto
Via het Archief van de Gemeente Ede, kreeg ik onlangs een foto in handen, waarop onder andere de schrijver Jac. Gazenbeek stond(zie boven)
Jarenlang was de schrijver betrokken bij de organisatie van de Kersttentoonstellingen, die ieder jaar plaatsvonden door en voor bekende regionale schilders.
Jac. Gazenbeek vond het belangrijk dat schilders uit de omgeving de kans kregen om hun werk te tonen en op die manier hun schilderijen konden verkopen. Hij wist uit eigen ervaring, hoe belangrijk het was voor een kunstenaar om van eigen werk te kunnen leven.
De Kersttentoonstellingen – die gehouden werden in Cultureel Centrum de Reehorst in Ede, waren een groot succes en een jaarlijks terugkerend evenement.
Aangrijpend
Als je dan bedenkt, dat alle zeven personen die op de foto staan, er niet meer zijn, dan krijgt zo’n kunstwerk – inhoudelijk – nog meer betekenis voor je. Tegelijkertijd vraag ik mij dan af, hoe zouden deze mensen het kunstwerk ervaren hebben, zouden zij ook dezelfde gedachte als ik nu op dit moment gehad hebben? Helaas kan dat natuurlijk niet meer, omdat ze reeds gestorven zijn, maar ik moet mij heel erg vergissen, of Gazenbeek zal daar ongetwijfeld ook aan gedacht hebben. Van huis uit wist hij van deze geschiedenis uit de bijbel, want zijn vader las er elke dag uit voor. Wat dat betreft, hadden en hebben we daar allebei wel iets mee, een ‘kostbare’ herinnering, die de schrijver ook heel mooi en aangrijpend heeft beschreven in het gedicht, dat hij opdroeg aan zijn vader en dat ook bij mij persoonlijk zo ontzettend veel herkenning, herinnering en emotie oproept!
Aan de overkant zit op een verdorde boomtak een boompieper te zingen – Foto: ©Louis Fraanje
Tenslotte…
Dan… ineens, begint er aan de overkant een vogeltje te zingen en wordt ik – letterlijk en figuurlijk – teruggefloten naar de werkelijkheid van alledag. Het is een boompieper, die daar op een verdorde tak van een oude vliegden, heel uitbundig zijn liedje zingt. Dat zo’n klein vogeltje, zo’n geweldig geluid kan voortbrengen, dat is toch schitterend!
Dat zoveel ‘vaststaande’ feiten, soms zoveel ‘los’ kunnen maken bij een mens, geweldig! Al met al dus een hele bijzondere en emotionele ontmoeting met het heden en het verleden, zowel met het kunstwerk en het vogeltje, als met de oude foto die ik in handen kreeg. Een aparte samenloop van omstandigheden, die mij – letterlijk en figuurlijk – staande hebben gehouden, aan het denken hebben gezet en niet meer los hebben gelaten.
Mooier geschenk met Pasen had ik mij niet kunnen bedenken!
***
Lees ook eens het prachtige gedicht van Jac. Gazenbeek: Vader
