Begin mei verschijnt steevast het oranjetipje langs de stuwwallen van de Rijnvallei, dus ook in de tuinen op en tegen de hellingen.
Leffert Oldenkamp
De vlinder behoort tot de familie van de ‘witjes’. Vanaf half april komt de mannetjesvlinder, met zijn oranje vlekje op de voorvleugelpunt, rond het minder kleurrijke vrouwtje fladderen. Dat vrouwtje mist die oranje vlek. Vanaf half mei worden de eitjes gelegd en begint een nieuwe cyclus van ei-rups-pop-vlinder.
Speciale waardplanten
Het oranjetipje is voor zijn ontwikkeling afhankelijk van speciale waardplanten. Dat zijn pinksterbloem en look-zonder-look. De pinksterbloem komt nog regelmatig – soms massaal – voor op dijktaluds en in niet al te ruige graslanden. Look-zonder-look ontwikkelt zich elk jaar massaal op open plekken en langs randen van de vele bosjes op de berghelling.
Speciale maatregelen
De vlinder heeft baat bij wat onrust in de vegetatie. Zodra de omstandigheden gunstig worden voor een dichte grasmat, dicht struikgewas of gesloten bossen, zal het oranjetipje elders zijn heil zoeken. Omdat daar dan zijn waardplanten opkomen. Dat roept de vraag op of bij het beheer van uiterwaarden of berghelling rekening moet worden gehouden met specifieke maatregelen voor het voortbestaan van het oranjetipje.
Het oranjetipje heeft baat bij wat onrust in de vegetatie – Foto: ©Koop Wind
Nieuwe kansen
Dat blijkt niet noodzakelijk. Bij het reguliere beheer (bijvoorbeeld versterking van een dijk, oogst van hout, uitzicht maken) of door spontane gebeurtenissen (storm, vossenhol, iepenziekte) ontstaan er voortdurend situaties waarin de waardplanten nieuwe kansen krijgen om te kiemen. Alleen als je het oranjetipje steeds op dezelfde plek wilt tegenkomen, wordt het moeilijk. Dan moet je gaan tuinieren. In feite is dit de spagaat waar je in komt als je te extreem soorten wilt beschermen.
Bij spontane natuurontwikkeling worden de omstandigheden voor de pioniersoorten (bijvoorbeeld pinksterbloem en look-zonder-look) op de plek waar ze nu groeien, steeds ongunstiger. Maar op een ander moment en op een andere plek ontstaan voor die pioniersoorten vanzelf nieuwe kansen.
Vooralsnog zijn de omstandigheden voor het oranjetipje op veel plekken nog uitermate gunstig.
Tekst: ©Leffert Oldenkamp, bosbouwkundige
___________________________________________________________________________________________
Bekijk ook het prachtige filmpje van de Vlinderstichting:
