Jan van Uffelen
Barneveldse natuurliefhebber Jan van Uffelen volgt de natuur dichtbij huis…
Afgelopen woensdag 19 juli jl. zat ik met het warme weer heerlijk op mijn stoel bij ons vennetje en zag daar van alles gebeuren. Natuurlijk had ik mijn foto- annex filmtoestel in de aanslag. Onder fotografen is er het bekende gezegde: het beste fototoestel is degene die je bij je hebt.
Daarnaast, voel ik mij een gelukkig mens, als ik dit allemaal om mij heen zie gebeuren en dan zomaar in mijn achtertuin. Zo af en toe laat ik wat van mij horen en zien.
De grote keizerlibelle het vrouwtje – Foto: ©Jan van Uffelen
Libelle’s en waterjuffers
Die bewuste middag heb ik weer een poosje bij de ven het waterleven en dood bekeken. Daarvan wat foto’s en videobeelden geschoten en gemengd met beelden van een paar dagen daarvoor. Libelle’s en waterjuffers waren volop bezig boven en op het water.
De grote keizerlibelle van dichtbij – Foto: ©Jan van Uffelen
Grote keizerlibel
Het gaat om een grote keizerlibelle die zit te ploeteren op een blaadje. Dit is de grootste vertegenwoordiger van de glazenmakersfamilie. Het borststuk is vrijwel egaal groen zonder schouderstrepen. De tekening op het voorhoofd bestaat uit een zwart vijfhoekje en een zwarte streep, met daartussen een blauwe lijn.
En een platbuik-libelle, een mannetje. De platbuik is een pionierssoort en meestal te vinden bij kleine wateren met weinig vegetatie. De volwassen mannetjes van de platbuik zijn blauw van kleur terwijl de vrouwtjes een bruingele kleur hebben.
Een platbuik-libelle mannetje – Foto: ©Jan van Uffelen
Dagelijks gebeuren
Daarna waterjuffers die strekoefeningen doen en een schaatsenrijder die zijn prooi leegzuigt. Die vangt de vlieg, doorboort hem en zuigt hem dan in circa 20 minuten leeg. Uiteindelijk wordt de schaatsenrijder zelf besprongen door een collega. Eten en gegeten worden, is een dagelijks terugkerend gebeuren in de natuur.
Parende waterjuffers op het lelieblad – Foto: ©Jan van Uffelen
Oppervlaktespanning
Wat mij altijd heel erg boeit als ik bij het water zit, is de oppervlaktespanning van het water. Je ziet dat rondom blaadjes en takjes die op het water liggen en het is ook de reden dat waterdruppels bol zijn. Door die spanning kunnen de schaatsenrijder en andere kleine insecten lopen op het water.
Bij de laatste foto van de schaatsenrijder zie je dat bij het takje naast hem het water tot aan het takje omhoog is gekropen. Volgens mij een combinatie van oppervlaktespanning en de capillaire werking van water.
De schaatsenrijder met zijn prooi – Foto: ©Jan van Uffelen
Voor natuurliefhebbers die dergelijke verschijnselen willen begrijpen, is het onderstaande van wat Wikipedia er over zegt interessant:
Oppervlaktespanning is het natuurkundig verschijnsel dat het oppervlak van een vloeistof aan een vloeistof-gas-overgang zich gedraagt als een veerkrachtige laag. VanderWaals-krachten tussen moleculen in de vloeistoffase veroorzaken deze oppervlaktespanning. Losse druppels worden zo veel mogelijk bolvormig. De oppervlaktespanning van water wordt verder verhoogd doordat watermoleculen onderling waterstofbruggen vormen. Schaatsenrijders (een insectensoort) en lichte voorwerpen zinken niet dankzij de oppervlaktespanning van het water.
Bepaalde insecten maken gebruik van deze spanning om over het wateroppervlak te lopen. Indien afwasmiddel in het water wordt gemengd, verdrinkt dit insect. Verlaging van de oppervlaktespanning maakt het ook mogelijk een zeepbel te blazen die enige tijd kan blijven bestaan.
Tekst en foto’s: ©Jan van Uffelen
Wordt vervolgd…
_______________________________________________________________________________________________
Bekijk ook het filmpje:
