Groepen brandganzen lopen te grazen in de polder bij het Putter Stoomgemaal
In de vochtige gebieden van Nederland komen steeds meer ganzen: grauwe ganzen, brandganzen, canadese ganzen, nijlganzen en zelfs indische ganzen. Een jaar of twintig geleden waren in het voorjaar en in de zomer geen ganzen te zien. Die tijd is voorbij. Polders en uiterwaarden langs de rivieren zijn erg in trek bij de vele soorten ganzen.
Elke dag in deze tijd van het jaar wemelt het van de ganzen in de polder Arkemheen bij Nijkerk. Ieder jaar komen er weer nieuwe ganzen bij. Dat is allemaal iets van de laatste tijd. Het aantal ganzen gaat met sprongen omhoog. Ons land biedt alles waar ganzen behoefte aan hebben: meren en rivieren om ’s nachts veilig op het water te kunnen rusten en een overvloed aan voedsel: mals gras in uiterwaarden en weilanden.
Brandganzen in de polder bij het Putterstoomgemaal met op de achtergrond de dijk langs het Nuldernauw. De ganzen lopen allemaal te grazen. Ineens wordt een alarmgeluid gehoord: de koppen gaan allemaal tegelijk omhoog. Op dat moment is de foto gemaakt. Er komen de laatste jaren veel ganzen in ons land. Er is wijsheid nodig om hier goed mee om te gaan – Foto: ©Gerrit de Graaff
Trekvogel uit Groenland
Brandganzen komen oorspronkelijk uit Groenland, Spitsbergen en Noord-Rusland. In de winter trekken ze naar het zuiden. Er werden enkele broedgevallen vastgesteld in Zweden en in de landen langs de Oostzee. In 1984 werd in Nederland een nest van een brandgans gevonden. Een jaar later werden nog een paar broedgevallen vastgesteld. De eerste vogels waren losgelaten of ontsnapte exemplaren uit vogelparken. Langs de Grote Rivieren en in het IJsselmeergebied werden steeds meer nesten van brandganzen gevonden.
In 1994 telde Nederland: 70 broedgevallen en in het jaar 2000 werd het aantal broedgevallen geschat op meer dan 1000. Nu zijn we weer ruim 18 jaar verder. Reken maar uit. Jaarlijks komen in ons land duizenden brandganzen overwinteren. Misschien wel vanwege de zachte winters blijven veel brandganzen hier hangen en komen tot broeden. Langs de Randmeren hebben we in het voorjaar meerdere brandganzen met jongen gezien (foto). Het is wel een prachtig gezicht zo’n mooi getekende brandgans met kuikens.
De mooi getekende brandganzen, oorspronkelijk afkomstig uit Groenland en Noord-Rusland, zijn ook wintergasten in ons land – Foto: ©Gerrit de Graaff
Ganzen waren er niet
Sinds mijn jeugd ben ik al een liefhebber van vogels. Mijn eerste vogelboek kreeg ik op 28 maart 1948. Sinds die tijd is er ongelooflijk veel veranderd. Ganzen waren er niet. Hoe gek het ook klinkt: er was niet zoveel mals gras in de Gelderse Vallei. De weiden waren schraal, maar er waren ook veel drassige stukken land. Kieviten, grutto’s, tureluurs, watersnippen, leeuweriken en graspiepers nestelden in de bloemrijke weiden tussen de boerderijen.
Vanuit mijn ouderlijk huis aan de Vliegersvelderlaan kon ik de weg oversteken en de weiden op de Vaarst in lopen naar de Esvelderbeek die in de winter vaak buiten zijn oevers stond. Grote stukken hakhoutbos en weiden stonden onder water. Oudere Barnevelders weten dat nog en daar hoor ik ook een beetje bij. De brandganzen waren volgens het Prisma Vogelboek van 1958: Onregelmatige, soms vrij zeldzame wintergasten, ook werden in die tijd brandganzen gezien in het Lauwerszeegebied in Friesland.
Een brandgans met jongen is een heel vertrouwd beeld geworden in de polder Arkemheen en ook langs de Randmeren bij Nijkerk – Foto: ©Gerrit de Graaff
Wapperende linten
Grote groepen ganzen grazen en bevuilen tegenwoordig de weiden, tot ongenoegen van de boeren. Je ziet het straks in het voorjaar aan de vlaggen en wapperende linten in de weiden, waarmee de boeren de ganzen proberen te verjagen. Ganzen leven in familieverband en de partners blijven hun hele leven bij elkaar. De jonge ganzen blijven de eerste winter bij de ouders en zijn pas in het derde jaar volwassen om een gezin te stichten.
Er worden van allerlei maatregelen genomen om hun aantal te verminderen. Vroeger werden ganzen geschoten. Gelukkig is het afschieten verleden tijd. Het afschieten van ganzen geeft namelijk veel onrust in de weidegebieden. Laat de vogels met rust en vergoed de boeren de geleden schade. Ganzen zijn prachtige vogels. Moet je eens kijken hoe mooi ze vliegen. Vorige week zaterdagmiddag was de lucht boven de polder vol met vogels: duizenden kieviten en duizenden brandganzen. Je kunt zien dat de vogels het fijn vinden in de polder.
Er zijn tegenwoordig veel kolganzen, maar het aantal brandganzen schijnt de kolganzen in ons land te overtreffen – Foto: ©Gerrit de Graaff
Ga eens een keer kijken
Ga op een mooie middag eens kijken naar de ganzen in de weiden bij het Putter Stoomgemaal, navigatie: Arlersteeg 30 Putten. Hier zijn meestal heel veel brandganzen te zien. Neem de verrekijker mee. Goeie reis naar de polder.
Ook gepubliceerd in Barneveldse Krant – 13 -01- 2018 – Aflevering 596
______________________________________________________________________________________________________________________
Bekijk het Putter Stoomgemaal vanuit de lucht:
