Wekenlang kun je nog genieten van de zang van de zanglijster, vooral ’s avonds
De maand juni is de mooiste tijd van het jaar. Alles groeit en bloeit en overal zingen de vogels: in tuinen en parken, in boomgaarden en in bossen. Toch krijg ik de indruk dat verschillende soorten vogels de bossen beginnen te mijden. Ze voelen zich veiliger in de tuinen bij de huizen, ondanks het gevaar van katten. Bovendien hebben ze bij de woonhuizen voedsel in overvloed.
Zo heb ik door de jaren heen ontdekt dat de vrij schuwe zanglijsters vanuit de bossen in de streek naar de bewoonde wereld zijn getrokken. Het is prachtig als zo’n geweldige zanger bij huis gaat nestelen. Niet alleen de zanglijster, ook andere bosvogels, zoals winterkoninkjes, heggemussen, boomkruipers, roodborstjes, groenlingen, houtduiven en merels, nestelen graag in tuinen bij de huizen. Van sommige vogels worden de nesten niet eens opgemerkt. Als in de herfst het blad van de bomen valt, worden de nesten pas zichtbaar.
De zanglijster, onmiskenbaar met de gespikkelde borst, even groot als een merel. Vroeger een schuwe bosvogel, maar nu steeds meer een mooie tuinvogel die niet direct wegvliegt als je naar buiten loopt. De zanglijster kan soms hevig bezig zijn met het kapot slaan van het huisje van een slak op een steen – Foto: ©Gerrit de Graaff
Heldere zang
Toen ik onlangs een zanglijster zag met nestmateriaal in de snavel, heb ik even gewacht om te zien waar ze (het vrouwtje bouwt het nest) het heen brengt: gelukkig in onze tuin. Wekenlang klinkt daarna de heldere zang van de grauwe lijster die niet voor niets zanglijster wordt genoemd. Sommige mensen met grote tuinen weten misschien niet eens of ze een zanglijster op bezoek hebben. Ongetwijfeld doet de vogelzang weldadig aan, als ze op een mooie avond tot laat op het terras zitten. Als een vogel tot in de schemering hoog in een boom roept: ‘pietje, pietje, frederiek, frederiek, frie-kik, frie-kik’, dan is het een zanglijstermannetje.
Het nest van de zanglijster krijg je zelden te zien. Het is aangesmeerd van binnen. De merel doet dat niet – Foto: ©Gerrit de Graaff
Het nest van de zanglijster
Inmiddels zijn de zanglijsters aan het tweede broedsel begonnen. Eerst wordt grof materiaal op een tak tegen de stam gelegd. Dit vormt de fundering van het nest. Soms wordt er uren achtereen aan het nest gewerkt en dan weer een dag niet. Later begint de nestkom zichtbaar te worden. Uit de dakgoot wordt nat materiaal verzameld. Als de nestkom eenmaal de juiste diepte heeft komt de fase van het bekleden. Zanglijsters maken een harde voering in het nest. Hiervoor gebruiken ze nat vermolmd hout. Door steeds in het nest rond te draaien en met de borst het materiaal glad te strijken, ontstaat een mooie gladde voering. De voering droogt op tot een harde kom.
Ik vind het een groot wonder dat iedere zanglijster, zonder het te oefenen, in heel Europa, exact hetzelfde nest maakt. Een zanglijster zou ook, net als een spreeuw, in een boomholte kunnen nestelen. Nee, het wordt een nest met een aangesmeerde nestkom. Een merelnest is niet mooi glad van binnen. Bovendien zijn er soms stukken plastic in verwerkt. Wie in de winter een oud nest in een boom ziet zitten, kan nog zien of het nest van een zanglijster of een merel is geweest.
De jonge lijstertjes worden gevoerd met regenwormen. De zanglijster(mannetje) is iets donkerder van kleur en voert hier groene rupsen – Foto: ©Gerrit de Graaff
Regenwormen of groene rupsen
Het is interessant om de gang van zaken van een zanglijsternest in de tuin eens een keer te volgen. Je weet dan voor altijd hoe het gaat bij de zanglijsters. Als het nest klaar is kijk ik er elke dag even in. Na een paar dagen ligt ineens een mooi hemelsblauw eitje met een paar zwarte spikkels in het komvormige nestje. Heel gaaf. Je zou kunnen zeggen: het symbool van de lente, maar dat is een natuurlijk een nest met kievitseieren ook. Elke dag komt er een eitje bij. Als het vijfde eitje is gelegd begint het vrouwtje te broeden. Terwijl het mannetje zit te zingen broedt het vrouwtje de eieren uit.
Deze uitgevlogen jonge zanglijster is erg kwetsbaar. Het wordt nog gevoerd door de ouders, maar het vogeltje is nogal eens voor de poes… – Foto: ©Gerrit de Graaff
Gevarieerd voedsel
Na ongeveer veertien dagen is het zover: piepkleine jonge zanglijstertjes. De ouders vliegen dan af en aan met kleine insecten en wormpjes. Opvallend is dat het vrouwtje veel vaker komt voeren dan het mannetje. Het mannetje is iets donkerder van kleur. Bovendien voert het mannetje van dit nest alleen groene rupsen en geen regenwormen. De jonge lijstertjes krijgen dus gevarieerd voedsel. Na het voeren pakt één van de ouders het pakketje ontlasting van de jongen aan. Het nest blijft schoon tot de laatste dag, als de jonge zanglijstertjes uitvliegen. Het gaat allemaal heel snel. Voor je er erg in hebt is de broedtijd van de zanglijsters alweer voorbij. Geniet er nog maar even van…
Ook gepubliceerd in: Barneveldse Krant 16-06-2018 – Aflevering 618
______________________________________________________________________________________________________________________
Bekijk ook het filmpje:
