Leffert Oldenkamp
Extreem weer hoort er gewoon bij in de natuur natuur van nabij
Het is droog en daarbij (on)behoorlijk warm. In de natuur beschermen sommige planten zich dan door blad vroegtijdig te laten verdorren. Er is dan minder verdamping, zodat de wortel, stengel of stam vitaal blijft. Berken beginnen nu, midden in de zomer, hun blad te verliezen. Om volgend voorjaar weer volop in blad te komen. Er bestaan in de natuur meer strategieën om aan droogte of andere stressfactoren weerstand te bieden, zoals inkapselen, wegkruipen of eerder of meer zaad produceren.
Natuurlijke fluctuaties
Echter, in de natuur zullen bij deze droogte ook veel planten en dieren het loodje leggen. Zodra het dan om zeldzame of aaibare soorten gaat, worden goedbedoelde hulpacties op touw gezet. Diverse media berichten daarover, zoals over water geven. Dat past vooral bij een natuurbenadering die voor tuinen en parken te verdedigen valt. Maar dergelijke postzegelnatuur gaat voorbij aan de essentie van natuurlijke fluctuaties in soortensamenstelling.
Een berkenboom ondervindt de droogte – Foto: ©Leffert Oldenkamp
Postzegelnatuur
Voor natuur en landschap zouden we ons er meer van bewust mogen zijn, dat natuurwaarden onderhevig moeten blijven aan wisselende invloeden van extremen in het weer, zoals droogte, wateroverlast, hitte en koude. Met de bijbehorende ziekten en plagen.
Hoe natuurlijker onze omgeving, hoe meer fluctuaties in bijvoorbeeld planten, vogels en reptielen we zouden moeten accepteren. De basis voor biodiversiteit. Helaas blijkt dat in de praktijk moeilijk te aanvaarden. Vooral Natura 2000-richtlijnen bevorderen postzegelnatuur.
Oude schoolplaat met de titel: In het bos – Illustratie: ©M.A. Koekkoek (1873 – 1944)
Voortbestaan
In de droge zomer van 1976 waren natuurorganisaties bezorgd over het droogvallen van plassen en vennen. Het voortbestaan van allerlei plantjes en diertjes werd gevreesd. Tijdelijk werden inderdaad sommige planten, amfibieën, reptielen, vissen en insecten sterk gereduceerd. Maar na enkele jaren bleken de meeste planten en dieren van de schoolplaten van Marinus Adrianus Koekkoek (1873-1944) weer voor te komen.
Tekst: ©Leffert Oldenkamp, bosbouwkundige
