Ondanks de enorme droogte gaan de eiken dit jaar gebukt onder de vele eikels
Het is iedere keer weer een verrassing hoe de natuur zich ontwikkelt in de loop van het jaar. We beleefden een uitzonderlijk droge zomer. In sommige tuinen langs de weg zijn veel struiken en planten verdord. Van de rododendrons zijn de blaadjes opgekruld. Dat komt niet meer goed. Mensen die een tijdje op vakantie zijn geweest kennen hun tuin niet meer terug. De grond is erg droog ook op de Veluwe.
Alle bosbessenstruikjes, vooral in de bossen in de omgeving van Hoog-Soeren, zijn verdroogd. De struikjes verkruimelen als je er aan voelt. Hopelijk zijn de wortels van de bosbessen niet dood. Sommige struikjes langs weg zijn een beetje uitgelopen. Opvallend groen zijn de bomen in de bossen. Ze zitten met hun wortels diep in de grond. Zo te zien komen er veel beukennootjes, maar door de extreme droogte laten veel beuken de nootjes voortijdig vallen. De beuken wortelen namelijk niet diep.
Mooie groep zomereiken langs de Houtbeekweg bij Stroe. Aan de laaghangende takken van de eiken in die omgeving kun je de vele eikels van dichtbij bekijken. Op de voorgrond een stuk heide. Veel heide is over het algemeen verdroogd, maar hier en daar is toch nog wat bloeiende heide te vinden – Foto: ©Gerrit de Graaff
Veel eikels
Alle eiken zitten dit jaar stampvol eikels. Zelden heb ik het zo gezien. De eiken hebben ook last van de droogte. Veel oude eiken langs de Stationsweg in Barneveld laten de halfwas eikels vallen, maar over het algemeen gaat het goed met de eiken, want ze wortelen diep. Ik heb zelfs de indruk dat de eikels dit jaar groter zijn dan normaal. Let er ook maar eens op. Langs de Houtbeekweg bij Stroe, daar waar de Houtbeek is opgegraven, kun je mooi de eikels aan de laaghangende takken bewonderen. Hier zijn ook bijgaande foto’s een week geleden gemaakt. Een oude vriendin van ons informeert of we nu een strenge winter krijgen. Onze voorouders hielden namelijk veel meer rekening met de natuur dan wij. Ze keken naar de lucht en naar de gedragingen van vogels.
De zomereiken zijn te herkennen aan de steeltjes aan de eikels. Wintereiken hebben dat niet, maar die soort is zeldzaam – Foto: ©Gerrit de Graaff
Spreuken
Er zijn talloze spreuken die het weer en de seizoenen voorspellen. Tegenwoordig let niemand daar meer op: we hebben buienradar en internet voor de weerberichten. Ik heb de tijd nog meegemaakt dat wat oudere boeren op De Vaarst bij Barneveld de ontwikkeling van de natuur nauwlettend in de gaten hielden: ‘Veel harde noten op het hout, maakt de winter hard en koud’ ‘Veel beukennootjes en eikels, dan zal de winter er niet om liegen’. Veel noten, eikels en beukennootjes werden vroeger gezien als het vaste voorteken van een naderende strenge winter: ‘Haal maar hout en kolen in huis, leg de dikste kleding maar klaar, want het zal een winter worden die heugen zal’. In het verleden is het misschien een paar keer gebeurd dat na veel eikels een strenge winter volgde. Die keren hebben onze voorouders onthouden.
Van sommige eiken zijn de eikels groter dan normaal. Wonderlijk: na een zeer droge zomer een bijzonder goed eikeljaar – Foto: ©Gerrit de Graaff
Geen broedgeval van de bosuil
De hele natuur reageert meestal op de enorme voorraad eikels. Niet alleen vogels, zoals vinken, duiven en gaaien, maar ook muizen en zwijnen profiteren van de eikels, maar hoe is het gesteld met de zwijnen? Ik heb gehoord dat vanwege de extreme droogte geen jongen groot zijn gekomen. Hoe is het met de muizen in de droge boswachterij Kootwijk? In het voorjaar van 2017 en in het voorjaar van 2018 ontdekten we geen enkel broedgeval in de dertig bosuilennestkasten die verspreid hangen in de 3000 hectare grote boswachterij Kootwijk. Wel een nest van een boommarter met drie jongen.
Aan alle eiken zitten veel eikels. Veel takken hangen naar beneden onder het gewicht van de vele eikels. Let er maar eens op – Foto: ©Gerrit de Graaff
Eikels in overvloed
Uit een nestkast vlogen in het afgelopen voorjaar twee bosuilen en uit nog een nestkast: één bosuil. Opvallend was dat de vogels er niet sprankelend uitzagen, een beetje dof, ze hadden ook geen eieren. Normaal gesproken: door de vele eikels krijgen de muizen meestal een goede conditie. De hele winter door worden er jongen geboren. In het verleden vonden we, na zo’n muizenrijk jaar, in de nestkasten van de bosuilen bij elkaar opgeteld 15 jongen in 2007. Er waren zoveel muizen, dat er wel 22 dode muizen in een nestkast als prooi bij de jongen lagen.
De grote vraag is nu: zijn er nog wel veldmuizen en bosmuizen? Zijn er nog wel bosuilen in de boswachterij Kootwijk? Aan de eikels zal het niet liggen, want die zijn er dit jaar in overvloed. Het is verbazingwekkend dat alle eiken in ons land, maar ook in Duitsland en Frankrijk en in heel Europa stampvol eikels zitten.
Ook gepubliceerd in: Barneveldse Krant – 09-01-2018 – Aflevering 629
