De eiken zijn gehuld in een gouden gloed, maar de elzen doen echt niet mee
Het hoogtepunt van de herfstkleuren is nog niet voorbij. Het is nog steeds prachtig in de natuur die zich opmaakt voor de komende winter. De beuken waren dit jaar vroeg kaal. Ze hebben last gehad van de droogte. Het lijkt wel alsof ze een zucht slaken om eindelijk het blad te kunnen laten vallen. De eiken hebben minder last gehad van de droogte. Ze zijn nu gehuld in herfstkleuren. Sommige eiken zijn zelfs nog groen, maar ze zijn elk jaar langer groen (foto).
De weersomstandigheden spelen een belangrijke rol bij het mooi verkleuren van de bladeren. Vaak waait het blad er halfgroen af of maakt een vroege nachtvorst een spoedig einde aan de kleurenpracht. In het vorige weekend was de temperatuur zelfs 15 graden, maar het proces gaat door. Afgelopen dinsdag ben ik met de camera door de streek gereden en zijn bijgaande foto’s gemaakt. Vooral als de zon schijnt is het prachtig in de Gelderse Vallei.
Deze opname is afgelopen maandag gemaakt op de Beulenkampersteeg bij Nijkerk. De bossen langs de weg zijn gehuld in prachtige herfstkleuren. Nee, de elzen aan de linkerkant van de weg doen niet mee met de kleurenpracht. Het blad valt binnenkort groen van de bomen… – Foto: ©Gerrit de Graaff
De elzen doen niet mee
Vanaf het voorjaar hebben de bladeren van de bomen gewerkt aan het omzetten van mineralen en water uit de bodem en koolzuur uit de lucht in suiker en zuurstof, onder invloed van zonne-energie. Zo hebben bomen kunnen groeien en bloeien. In het najaar verandert er het een en ander. De dagen worden korter en dat heeft invloed op de bladeren. Minder zonlicht betekent minder voedsel. De temperatuur gaat geleidelijk omlaag, waardoor de productie van het bladgroen afneemt.
Door het teruglopen van de voedselproductie en het verdwijnen van het bladgroen, wordt een begin gemaakt met het aanmaken van een kurklaagje dat geleidelijk aan het bladsteeltje afsluit van de tak. Door chemische verbindingen begint het blad te verkleuren. Afhankelijk van de boomsoort verkleuren de bladeren van felgeel tot dieprood. De elzen zijn bekende bomen in het landschap van de Gelderse Vallei. Ze groeien graag langs beken en sloten. De elzen doen niet mee aan het verkleuringproces, want de bladeren vallen groen van de bomen.
In een houtwal langs de Kallenbroekerweg bij Barneveld staan eiken in herfstkleur. Sommigen van hen zijn nog gewoon groen… – Foto: ©Gerrit de Graaff
Het blad valt niet voor niets
Gewapend met bezem of bladblazer wordt het gevallen blad opgeruimd en in de groene container gestopt, maar het blad valt natuurlijk niet voor niets van de boom. Het afgevallen blad is een belangrijke voedselbron voor bomen, struiken en planten, vandaar een pleidooi om het blad in de borders eens te laten liggen.
Het afgevallen blad heeft namelijk een functie. Planten en dieren profiteren van een laag blad. Een strooisellaag is van levensbelang voor bomen en andere planten, want er zitten stoffen in die planten hard nodig hebben. Bacteriën, schimmels, wormen en insecten breken het blad af tot humus. Bovendien werken wormen de humus door de bovenste bodemlaag.
Mooie rij oude eikenbomen in herfstkleur langs een hoge akker in de gemeente Putten. De akker is al jaren in gebruik is als weide – Foto: ©Gerrit de Graaff
Blad laten liggen
De ervaring leert dat het beter is om het blad te laten liggen in de borders. Een bruin bladertapijt onder de bomen en struiken is toch veel mooier dan kale, aangeharkte grond. In de loop van tijd verteert het blad vanzelf. Kortom: alleen paden, dakgoten, gazon, vijver en rotstuin bladvrij maken en de rest laten liggen. Misschien is het wel verstandig het blad van notenbomen en kastanjebomen af te voeren, omdat er zoveel bruine kleurstof in zit.
Het mooiste is om afgevallen blad en ander tuinafval te composteren en het compost weer te gebruiken in eigen tuin. Er zijn nogal wat plaatsgenoten, die een vracht blad met de vuilniswagen meegeven en later zakken potgrond en compost aanschaffen om daarmee de bloembollen en de vaste planten te beschermen tegen vorst. Dat is natuurlijk geld weggooien, maar zover is het nog niet. Eerst nog even genieten van de herfstkleuren.
Hele fraaie herfstkleuren overal langs de weg. Ook hier op het landgoed Schovenhorst aan de Garderenseweg bij Putten – Foto: ©Gerrit de Graaff
Fraaie herfstkleuren
Omdat er nog geen nachtvorst van betekenis is geweest en veel blad nog aan de bomen zit, zijn de herfstkleuren nu op z’n mooist. De bossen en houtwallen zijn getooid in gele en oranje tinten. Vorige week dinsdag zijn we naar het Reichswald geweest. Het ligt ten zuiden van Kleve. We reden door het bosgebied, van Kranenburg naar Gennep. Hier en daar even stoppen en wat rondkijken. Heel fraai.
Ook gepubliceerd in Barneveldse Krant 17-11-2018 – Aflevering 641
