Grazende koeien, een zwerm spreeuwen en herinneringen aan vroeger…
Zit ik op een mooie dag in november ergens in het Binnenveld, rustig naar een koppel grazende koeien te kijken, ik kan daar zo intens van genieten. Dan gaan mijn gedachten weer even terug naar vroeger, naar mijn kindertijd en naar de rust en de ruimte van het platteland. Ik kan mij die tijd nog heel goed herinneren, het vee op de boerderij waar ik na schooltijd ging helpen, wat een wereld. Ik voelde mij daar nog dichter bij de natuur, vooral de koeien hadden een apart plekje in mijn hart, ik kende ze ook allen bij hun naam. En onder het melken praatte ik met ze over van alles en nog wat, zomaar wat voor de vuist weg, dat gaf een soort gevoel van verbondenheid met deze dieren, die mijn taal niet verstonden, maar wel begrijpen konden.
Een koppel grazende koeien in de wei, roepen herinneringen op… – Foto: ©Louis Fraanje
Spreeuwenzwerm
Terwijl ik zo rustig zit te filosoferen, komt er ineens een hele zwerm spreeuwen naar beneden en zet de landing in midden tussen de koeien. Alsof het afgesproken werk is, duiken ze tussen het gras op zoek naar insecten, het is een gewriemel van zwart/grijs gestippelde vogels in het groen van de wei.
Regelmatig vliegen ze ook zomaar ineens omhoog en als een harmonieus geheel zwermen ze boven het weiland, van hoog naar laag en van links naar rechts, een wonderlijk natuurverschijnsel. Een enorme wolk van vogels danst in de mooiste vormen boven het weiland met de grazende koeien. Fantastisch om naar te kijken en ook al vliegen ze samen zo op en neer, botsingen komen niet voor, er zit toch een soort van discipline in.
Het is een gewriemel van zwart/grijs gestippelde vogels in de wei.– Foto: ©Louis Fraanje
Fascinerend schouwspel
Dit wonderlijke fenomeen zie je ieder najaar terugkeren in de natuur, het is een fascinerend schouwspel. Die vogels zijn spreeuwen. Na het broeiseizoen verzamelen zij zich en maken ze zich klaar voor de winter. De spreeuwen uit Scandinavië en Oost-Europa komen naar Nederland om te overwinteren en een gedeelte van de ‘Hollandse’ spreeuwen trekt over een aantal weken met jongen en al richting Engeland of Frankrijk.
Regelmatig vliegen ze ook zomaar ineens omhoog – Foto: ©Louis Fraanje
Mysterie ontrafelen
Zoiets boeiends blijft je bezighouden en de grote hamvraag is, waarom doen de spreeuwen dit? Op het internet kwamen we al vrij snel op de site van Scientias , waarop het een en ander werd uitgelegd over dit fenomeen van vogelzwermen. In een artikel probeert Dr. Charlotte Hemelrijk dit mysterie te ontrafelen.
Uit een computermodel blijkt dat zelforganisatie ook bij vogelzwermen een rol speelt. “Vogels worden tot elkaar aangetrokken en bewegen dezelfde kant op om zo botsingen te vermijden. Ook vliegen ze allemaal met dezelfde snelheid,” vertelt Hemelrijk. “Zij vliegen met een snelheid van 36 kilometer per uur. Met deze snelheid maken ze scherpe bochten van 90 graden. Door de linkervleugel naar beneden te bewegen en de rechter naar boven kunnen ze een bocht maken.” De positie van vogels in een zwerm verandert ook constant, anders dan bij vissen.
Zij vliegen met een snelheid van 36 kilometer per uur – Foto: ©Louis Fraanje
Veiligheid en sociale bezigheid
Waarom vogels in zwermen rondvliegen heeft volgens Hemelrijk mogelijk te maken met veiligheid. “Een grote groep voelt veiliger. Maar toch is het vreemd, want u zou denken dat een grote zwerm opvalt voor roofvogels. Het kan ook zijn dat vogels het zien als een sociale bezigheid en op deze manier andere vogels aantrekken tot de groep”.
Met het computermodel is Hemelrijk er in geslaagd om vogelzwermen na te bootsen. Door het model heeft zij nu meer inzicht in vogelzwermen. Maar nog niet alles is in het model opgenomen zoals lucht met factoren als wind en turbulentie. “Ondanks deze beperkingen kunnen al een hoop hypothesen getest worden,” aldus Hemelrijk.
Zo’n grote zwerm spreeuwen is en blijft een wonderlijk fenomeen – Foto: ©Louis Fraanje
Tenslotte…
Zo… dat was weer een heel verhaal, dat begon met het filosoferen bij een koppel koeien in de wei en eindigde met een uitleg over het zwermen van de spreeuwen, die daar op dat moment een landing maakten. En zo blijft die natuur ons bezighouden, omdat we elke dag wel iets leren en daarmee proberen, het hoe en waarom te begrijpen. Toch zullen er steeds weer nieuwe vragen blijven komen en dat is ook goed, want je blijft leren tot aan je dood!
______________________________________________________________________________________________________________________
Bekijk ook het filmpje:
