Beter laat dan nooit, dachten de vossenbessen…
Over de blauwe bosbes konden we een tijdje geleden lezen, Gerrit de Graaf schreef daar heel enthousiast over in zijn verhaal “Toch nog bosbessen in oktober?” maar voor de rode bosbes oftewel vossenbes had hij niet veel hoop meer. Daarover schreef hij het volgende: “Opvallend was dat vossenbes-struikjes niet verdorren en mooi groen staan te pronken tussen de verdorde bosbessen. Nee, niet echt pronken, want de vossenbessen bloeien niet meer. Ze staan te kwijnen in de droge bosbodem, maar ze ‘laten het niet zo merken”.
Aan de voet van deze eiken stonden de groene struikjes met rode bessen – Foto: ©Louis Fraanje
Onberekenbaar
En… wat schetst onze verbazing, toen we afgelopen vrijdag op de Noorderheide tussen Elspeet en Vierhouten een wandeling maakten, ontdekten we onder een aantal eikenstammetjes, tussen de lage groene struikjes, allemaal rode bessen. Bij nader inzien waren het vossenbessen, misschien wat minder dan in voorgaande jaren, maar ze waren toch ruimschoots aanwezig.
Normaal is het zo, dat de vossenbessen eind augustus, begin september – in vijf tot zes weken rijpen – via wit naar helderrood. En nu is het eind november en de groenblijvende struikjes hangen er vol mee, het is onvoorstelbaar, wie had zoiets nog verwacht? Zelfs mijn grote natuurvriend Gerrit de Graaff had de hoop al opgegeven en dan zie je maar weer; de natuur blijft onberekenbaar, geweldig!
Wie had dit eind november nog verwacht? – Foto: ©Louis Fraanje
Vorstbestendig
Omdat de rode bosbes vorstbestendig is (temperaturen tot -22 °C worden verdragen), komt de soort overal op het noordelijk halfrond voor, van de noordelijke gematigde klimaatzone tot in het bereik van de Noordpoolcirkel (71 °N in Groenland). In Nederland is de soort onder meer te vinden op de Sallandse heuvelrug en op de Veluwe. Ze prefereert zonnige en droge standplaatsen op zure, schrale grond en verdraagt zelfs nog schaduwrijke bossen en voedingsarme zandgronden.
De rode bessen blinken in het zonlicht – Foto: ©Louis Fraanje
Wildgerechten
De rode bosbes of vossenbes is een gewaardeerde en geliefde vrucht, die vooral bij wildgerechten wordt geserveerd in de keukens van Noord- en Centraal-Europa, met name in de Scandinavische landen, Polen, Oostenrijk, Slowakije en Karelië (Rusland). De vruchten bevatten vele gezonde stoffen zoals vitamine C, vitamine B1, vitamine B2, vitamine B3 en β-caroteen. Ook bevatten de vruchten mineralen als kalium, calcium, magnesium en fosfaat.
Wegens zijn wrange, zure smaak, die door het hoge gehalte aan fruitzuren (onder meer ascorbinezuur, benzoëzuur en salicylzuur) wordt veroorzaakt, wordt de vrucht slechts zelden rauw gegeten en meestal tot compote, jam of marmelade verwerkt. Natuurliefhebber uit Vierhouten weet daar alles van, kijk maar eens op zijn website: http://www.natuurrondleidingen.nl/
Meer info: Beschrijving · Voorkomen · Gebruik
