Over ouderwetse wekkers, fop-telelenzen, goed gecamoufleerde schuilhutten
Omstreeks 1965 kwam ik als leerling in de groene sector – tijdens toezicht op de zuid/oost Veluwe – in contact met natuurfotografen in het veld. Wanneer men bij die natuurvorsers het oor ter luister legde, werd er gesproken over ouderwetse wekkers, fop-telelenzen, goed gecamoufleerde schuilhutten en etc. Daar wilde ik de clou van weten!!!
De clou van de ouderwetse wekker bestond uit het feit dat alvorens de natuurfotograaf in zijn schuilhut ging posten, een aantal dagen voordien, een volledig opgewonden ouderwetse tikkende wekker in de schuilhut werd geplaatst. Met het oogmerk: dat het te fotograferen object -(lees: roofvogelnest)- inclusief man en vrouw roofvogel vertrouwd raakten aan het tikken van de wekker. Gelijk als de klik van de fotocamera wanneer de ontspanknop wordt ingedrukt om een foto te schieten. Noot: met uitzondering van de toenmalige geluidloze, doch peperdure Leica camera’s. Tot zover handig en begrijpelijk.
Het vlijmscherpe oog van de havik ziet terstond iedere verandering bij de schuilhut – Foto: ©Ton Heekelaar
Fop-telelens
De clou van de fop-telelens was feitelijk ook eenvoudig en….. doeltreffend. Hierbij werd de buiten- en binnenzijde van een verfblik ter grote van de diameter eigen telelens, zwart geverfd. Vervolgens werd deze in het gat van de jute schuilhut geplaatst, daar waar normaal de echte telelens + zonnekap uitsteekt. Ook weer met het oogmerk om de roofvogels daar aan te laten wennen. Hierbij werd extra benadrukt dat iedere verandering -terstond- door het vlijmscherpe oog van de grijpvogels wordt opgemerkt. Op deze wijze had men positieve resultaten opdat anders de kans op verstoring niet ondenkbeeldig werd geacht!
Schuilhut van dennen- en bladertakken met uitsteek telelens – Foto:©Ton Heekelaar
Schuilhut
Bij de clou van de schuilhut komt nu de basis van het succes van de toenmalige natuurfotograaf aan de orde. Namelijk: “De schuilhut”. Men klom via de takken van de aangrenzende nestboom omhoog om goed in/op het desbetreffende roofvogelnest te kunnen kijken. Vervolgens werden een paar planken horizontaal op stevige takken bevestigd waar de natuurvorser, met zijn statief en fotoapparatuur, langdurig op kon zitten posten. Van opengesneden jutezakken werd met behulp van een paar stokken het frame voor een eenvoudige schuilhut gefabriceerd. Tot slot werd het geheel daar boven in de boom met dennen- of bladertakken extra gecamoufleerd.
Jac. Gazenbeek met zijn onafscheidelijke alpinopet – Foto: ©Archief Jac. Gazenbeekstichting
Jac. Gazenbeek(1894-1975)
In de boeken van Jac. Gazenbeek kan men lezen dat deze bekende schoolmeester/schrijver ook een verdienstelijk natuurschilder/houtsnijbewerker was. Tevens was Jac. Gazenbeek een gepassioneerd natuurfotograaf, die vele uren en dagen – in heel primitieve schuilhutjes – in weer en wind op de Veluwse dreven heeft doorgebracht. Hij had het hart op de juiste plaats en was een zorgvuldig natuurfotograaf.
Zo valt uit zijn boeken op te maken zorgde hij steevast voor toestemming/vergunning van de landgoedeigenaar of diens vertegenwoordiger. Dus de boswachter of jachtopzichter om zich op de desbetreffende gronden te mogen bevinden en… te fotograferen. Hierbij de goede bedoelingen tijdens de zangvogel-nestfotografie in het algemeen, doch roofvogel-nestfotografie in het bijzonder, niet uit het oog werd verloren. Dat betekende zorgvuldigheid en verantwoordelijkheid opdat verstoring te allen tijden diende te worden voorkomen…
Jaloezie en afgunst
Foute natuurfotografen zijn er van alle dag, dat zijn lieden die zich nergens iets van aantrekken. Zelfs het risico van een proces-verbaal wordt niet geschuwd en zelfs ingecalculeerd! Dergelijke zichzelf noemende “natuur-liefhebbers” hebben uitsluitend oog voor eigenbelang. Zij worden door hun hebzuchtige karaktereigenschap gedreven door een ziekelijke jaloezie en afgunst!
De mooie kop van de Oehoe – Foto:©Ton Heekelaar
Aanbeveling tot slot
Indien thans de trouwe lezers van deze weblog in een 2e-hands boekwinkel of via internet het relatief kleine boek (br.14cm x h19cm) van Jac.Gazenbeek en Jan Versteeg met de titel: “Snelle wieken boven wijde verten” uit 1937 kan bemachtigen, heeft dan feitelijk een historisch collector item gescoord. Bijzonder interessant om te lezen, inclusief begeleidende foto’s, op welke wijze een kleine eeuw geleden natuurfotografie en natuurbeheer op de Veluwse werd bedreven en… beleefd. Hierbij verwijs ik o.a. naar het hoofdstuk: “Met de Oehoe op stap”…
Het prachtige verhaal “Met de Oehoe op stap” is te lezen in het – bij de ouderen onder ons – zo bekende vogelboek “Snelle wieken boven wijde verten” van Jac. Gazenbeek en J. Versteeg
