Een kleurrijke rover, bosbouwer en een echte lawaaischopper…
De Vlaamse gaai is een opvallend gekleurde kraaiachtige vogel., en hij wordt bij ons op het platteland ook wel schreeuwekster, hannebroek, marrekol of meerkol genoemd, De wetenschappelijke naam ‘Garrulus glandarius’ is vrij te vertalen als ‘voortdurend krassende eikelzoeker’, in Duitsland noemen ze hem ‘Eichelhäher’ en dat typeert deze vogel uitstekend. In de winter althans, want in het broedseizoen zijn het opvallend stille vogels. Daaraan voorafgaand echter zijn het echte lawaaischoppers, die als een bezetene krijsend door de bomen achter elkaar aanzitten.
Een echte kwajongen met een mooi verenpak – Foto: ©Louis Fraanje
Alarm functie
Maar nu zien we hem in het gras bij een oude boerderij en zit hij stil voor zich uit te kijken op een heiningpaal, zo af en toe gaat zijn blik naar de groene brievenbus naast hem. Ze zijn al helemaal ingeburgerd in onze bewoonde wereld, terwijl het vroeger vrij schuwe bosvogels waren. In het bos hebben zij de functie van indringer-alarm; veel (zoog)dieren reageren op de alarm-roep van de Vlaamse gaaien en verbergen zich voor eventuele indringers. Daarnaast kunnen ze vooral in het voorjaar ook heel aardige deuntjes laten horen en zijn het echt hele goede imitators, die allerlei vogels na kunnen doen.
Zo af en toe gaat zijn blik naar de groene brievenbus – Foto: ©Louis Fraanje
Best wel interessant zo’n stukje plastic – Foto: ©Louis Fraanje
Bewondering
De Vlaamse gaai is bekend om de prachtige, opvallende blauw-zwart gestreepte vleugelbocht en dat konden we nu ook heel mooi zien, toen de vogel opvloog en even verderop – met wijd uitgespreide vleugels – weer een landing maakte op een andere heiningpaal. Ondanks dat het een echte kwajongen is, hebben we toch veel bewondering voor hem. En dat hij nu alleen maar Gaai genoemd wordt in plaats van Vlaamse gaai vindt ik al helemaal belachelijk en ik denk dat onze zuiderburen daar net zo over denken. Wat een kortzichtige mensen heb je toch, als het om zoiets onbenulligs gaat, daarom blijf ik gewoon Vlaamse gaai zeggen!
En… de naam ‘Vlaamse gaai’ blijkt uit een onderzoek door vogelkenners, uiteindelijk toch de ‘officiële’ Nederlandse naam te zijn voor deze ondersoort in ons land. (Lees tekst verder onder de foto…)
De Vlaamse Gaai heeft de landing ingezet – Foto: ©Louis Fraanje
Roots-redacteur en vogelkenner Paul Böhre zocht het uit:
In 1999 stelde de Commissie Systematiek Nederlandse Avifauna als officiële naam ‘gaai’ vast voor de soort Garrulus glandarius. “Maar veel mensen blijven hem toch Vlaamse gaai noemen, omdat gaai te kaal in de oren klinkt”, legt Roots-redacteur Paul Böhre uit.
“Maar het blijkt achteraf toch ook de ‘officiële’ Nederlandse naam te zijn voor de ondersoort die wij in onze bossen zien. Alle 35 ondersoorten van de gaai zijn goed op uiterlijk van elkaar te onderscheiden en voor veel van die ondersoorten zijn (dus) Nederlandse namen beschikbaar. De naam voor de in Noordwest-Europa voorkomende ondersoort Garrulus glandarius glandarius is: Vlaamse gaai.” (Bron: ROOTS)
Met wijd uitgespreide vleugels…
…een schitterend gezicht – Foto’s: ©Louis Fraanje
De vruchten worden ergens op de grond begraven – Foto: ©Louis Fraanje
Bosbouwer en rover
De Vlaamse gaai wordt beschouwd als de bosbouwer onder de vogels, die naam heeft hij te danken aan de volgende eigenschap, hij begraaft eikels, beukennootjes en dergelijke als voorraad voor later. Hij kan wel zes tot acht eikels tegelijk achter zijn wangen verbergen, om die dan daarna op een schikte plek te begraven. Doordat hij ze lang niet altijd terug kan vinden, krijgen ze voldoende gelegenheid om te ontkiemen en voor jonge boompjes te zorgen.
Het bovenstaande is dan enigszins een tegenwicht tegen de slechte naam die de Vlaamse Gaai heeft als rover van eieren en nestjongen van zangvogels. Het voedsel van de Vlaamse Gaai bestaat overigens – naar uit onderzoek is gebleken – voor ruim zeventig procent uit insecten. Maar… in het broedseizoen, wanneer hij zelf jongen heeft te verzorgen. rooft hij ook de nesten van zangvogels als bodembroeders.
Maar… ondanks al zijn kwajongensstreken, blijft het een echte vrijbuiter en genieten wij op onze boswandelingen telkens weer van zijn kleurrijke verschijning!
