Met de hakken in het zand – Deel 3

Overzichtelijk en controleerbaar

De wisenten op de Veluwe mogen – ik zeg liever: moeten – met Provinciale goedkeuring netjes binnen het hekwerk hun taak uitvoeren. Zo’n hekwerk maakt het niet alleen lekker overzichtelijk en controleerbaar, het bespaart ook nogal wat menselijk en dierlijk leed; je moet er immers niet aan denken, wat er zou kunnen gebeuren, wanneer bij vrij ruimtegebruik zo’n bijzondere kolos onverhoeds op de openbare weg zou belanden om ‘botsautootje’ te spelen. Onbereikbaar voor hun verre familie in het Noord-Hollandse duingebied Kraansvlak (ruim 300 ha) (www.wisenten.nl/nl/gebied) en het Noord-Brabantse natuurgebied Maashorst (180 ha) (www.allemaalmaashorst.nl/in-uitvoeringen/beheer/wengebied-wisenten/) brengen ze hun dagen door met gras maaien, kruiden knippen, struiken snoeien, boomblaadjes snoepen, boompjes schillen en vooruit, ook de eigen soort in stand houden. Zonder meer gewenst en dus acceptabel.

Close-up van een kolos, een wisent in Natuurpark Lelystad in oktober 1990 – Foto: ©Anja Arentzen

Onacceptabel

Wanneer De Hoge Veluwe wildpassages afsluit met hekken is volgens de Provincie Gelderland echter het hek van de dam: onacceptabel! Hoe haalt de baron die daar de baas is het in vredesnaam in zijn hoofd de wolf – die nota bene op eigen houtje helemaal vanuit Duitsland naar de Veluwe is komen boemelen – uit zijn terrein te weren om een zooitje malle moeflons in de benen te houden. Wat heb je aan die exotische blaatbeestjes? De wolf is toch veel spannender! En hij lokt ook nog eens toeristen naar de Veluwe, wat op zichzelf weer goed is voor de schatkist. (https://www.rtv-apeldoorn.nl/nieuws/boetes-voor-wolventoeristen-nog-te-laag-zegt-boswachter )

Niet gewenst

Zullen de Gelderse politici nog zo enthousiast zijn, wanneer de wolvenwelpjes van nu op zoek gaan naar een eigen territorium, een partner vinden, een gezinnetje stichten en tijdens een familiejachtpartij hun oog laten vallen op de tuinierende, exclusieve, rewilded Europese bizons? Dit jaar is het de wisenten gelukt één enkele wolvin duidelijk te maken, dat haar belangstelling voor het pasgeboren kalfje niet gewenst was (https://www.gelderlander.nl/ede/niet-iedereen-is-bang-voor-de-wolf-ouders-wisent-kalfje-jagen-roofdier-simpel-weg~a074742f/), maar zal hun optreden ook effect hebben, wanneer ze een roedel hongerige wolven tegenover zich vinden? En zullen de wisenten dan nog zo ruimhartig gesponsord worden? De tijd zal het leren.

Meest brede zin

Tenzij er “dwingende redenen” zijn, zijn de hekken die De Hoge Veluwe op eigen terrein geplaatst heeft bij de door de Provincie gefinancierde wildpassages onacceptabel, aldus de Gelderse Commissaris des Konings John Berends. Sinds wanneer is het verboden privéterrein door middel van een hekwerk onder meer te beschermen tegen indringers? De Hoge Veluwe is particulier eigendom van de Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe. Bij het beheer houdt de Stichting de visie van het echtpaar Kröller-Müller, dat begin 20e eeuw dit grootgrondbezit tot stand heeft gebracht, in ere. Bij dit beheer draait het om het drieluik natuur & landschap, kunst & architectuur en historische verhalen. Het beheer van natuur en landschap vindt plaats in de meest brede zin, dus zowel flora als fauna (www.hogeveluwe.nl/nl/over-het-park/organisatie).

Het beheer van de fauna is afgestemd op de natuurlijke draagkracht van het terrein. Deze is in het gedrang gekomen door de grote toestroom van dam- en edelherten vanuit Deelerwoud3, die tot voor kort via de insprong (rasterverlaging) langs de Deelenseweg plaatsvond. Ook Deelerwoud3 heeft een insprong, een veeraster van 1.20 m hoog om de Schotse Hooglanders binnen het gebied te houden. Voor de rest is het gebied omgeven door een wildraster met een hoogte van 2.20 m. (www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/deelerwoud/nieuws/verbetering-faunapassage-deelenseweg).
Het zou mij overigens niet verbazen, wanneer Natuurmonumenten voor de realisatie van deze faunapassage ook geld heeft ontvangen van de Provincie Gelderland. Hierover en over de aanwezigheid van wildtrekbelemmerende hekken om Deelerwoud3 zwijgt CdK Berends in alle talen. Ik heb er tenminste niets over gevonden in De Stentor (www.destentor.nl/veluwe/gelderse-commissaris-wil-hekken-om-hoge-veluwe-weg-niet-acceptabelã6e6c6eb/). De Hoge Veluwe is in zijn ogen duidelijk het stoutste jongetje van de klas.

Ook het Deelrwoudgedeelte van Natuurmonumenten heeft een hek en een insprong  – Foto: ©Yvonne Arentzen

Verdubbeling dieren 

De grote immigratie heeft er op De Hoge Veluwe toe geleid, dat het afschot van honderd herten is opgelopen tot een getal van tegen de tweehonderd, aldus hoofd bedrijfsvoering Jakob Leidekker (https://www.omroepgelderland.nl/nieuws/2414386/Verbazing-na-afsluiten-ecoducten-Hoge-Veluwe-Het-lijkt-ons-niet-terecht). Dat komt neer op bijna een verdubbeling van het aantal dieren, dat binnen een bepaalde periode weggenomen moet worden. Dat betekent behalve een forse verhoging van de werkdruk voor de faunabeheerders een forse vermindering van tijd die ze aan andere taken kunnen besteden. Daarnaast zal de sterk verhoogde jachtdruk zeker niet ongemerkt aan intelligente dieren als herten en zwijnen voorbijgaan; een welhaast onontkoombaar gevolg is, dat de schuwheid groter zal worden met alle gevolgen van dien voor de vegetatie.

De schuwere dieren zullen namelijk samenklonteren tot grotere groepen, die uit veiligheidsoverwegingen minder terreinbewegingen zullen maken, waardoor de graasdruk plaatselijk significant kan toenemen. Is er te weinig natuurlijk voedsel voorhanden, gaan de herten bomen schillen – wat leidt tot schade en nog weer later tot verminderde houtopbrengst, dus inkomstenderving voor het Park, dat voor zijn voortbestaan vrijwel geheel afhankelijk is van betalende bezoekers. Zowel het jachtpersoneel als het grofwild zal komende tijd een periode van verhoogde stress doormaken. Kennelijk is een en ander voor CdK Berends en zijn Provinciale politici met in hun gevolg droeftoeters die dolgraag via de (social) media anoniem hun mening ventileren een ver-van-mijn-bed-show. Je ziet het wel vaker, dat mensen zelfvoldaan in een lange sliert achter elkaar, de handen op de schouders van de voorganger de polonaise c’est le moindre de mes soucis uitvoeren.

De moeflons zouden geen bescherming tegen de wolf nodig hebben, omdat ze als exoten niet echt bestaansrecht zouden hebben. Voor hen is er dan ook geen reden om een polonaise te dansen – Foto: ©Yvonne Arentzen

Verhoogde graasdruk 

Meer grote grazers binnen de hekken betekent voor De Hoge Veluwe zonder meer een verhoogde graasdruk. De vegetatie moet maar bestand zijn tegen al die extra hongerig happende en knabbelende mondjes. Het normale faunabeheer is afgestemd op een bepaald aantal dieren. Komen er meer, dan heeft dit gevolgen voor de flora. De gevolgen kunnen zo ernstig zijn, dat de natuurlijke verjonging van de bossen stagneert. Om natuurgebieden in stand te kunnen houden, zijn er inkomsten nodig. Deze inkomsten worden deels gegenereerd door de opbrengst van houtverkoop.

Voor houtopbrengst moeten bomen kunnen groeien. Legt bos het loodje, levert dit geen geld op. Groeit het bos langzamer dan verwacht, kan het jaren later pas gekapt worden. In beide gevallen leidt dit voor de terreineigenaar tot inkomstenderving.

Het misgelopen kapitaal zal ergens vandaan gehaald moeten worden om het natuurgebied in stand te kunnen blijven houden. Dat betekent ergens op bezuinigen. Geld dat er niet is, kan niet geïnvesteerd worden in natuurbeheer en/of -behoud. Zo simpel werkt het.

Baron Van Voorst tot Voorst maakt zich dan ook terecht zorgen over de grote toeloop van gebiedsvreemde herten die bij hem aan tafel aanschuiven.

Foto recht: Stress, weinig kans op onbekommerd terreingebruik en voedselconcurrentie leiden bij grote grazers tot schillen. Uiteindelijk zit de terreinbeheerder met de gebakken peren – Foto: ©Anja Arentzen  >>>

Lees ook: Met de hakken in het zand – Deel 4