Hekken op de ene plaats wel, maar op de andere plaats niet acceptabel…
Of de hekken die de faunapassages afsluiten de wolf gaan buitensluiten is nog maar de vraag. Wolven kunnen graven en over barrières heen springen. Een slim aangebrachte strook zwijnenkerend gaas schuin de grond in onder de voorzijde van een hek zal het gegraaf van wolven bemoeilijken. Over een hek van 2.20 m hoog zal een wolf niet heen springen. De Achilleshiel zit bij de drie ingangen van De Hoge Veluwe. Aldaar zijn slechts een slagboom en een wildrooster aanwezig. De slagboom vormt voor de wolf geen enkele belemmering. Een wildrooster zou dat wel kunnen zijn, maar… ik heb al eens gezien, dat iemand zijn hond geleerd had strak langs de rand deze hindernis te nemen zonder dat de viervoeter met zijn poten klem kwam te zitten in het rooster. Wanneer een hond zoiets kan leren, lijkt het me niet vergezocht te veronderstellen, dat wolven dit ‘trucje‘ ook kunnen leren.
Wolf niet welkom
Dat de wolf niet welkom is in het Park heeft een reden. De wolf is een predator en hij lust moeflons. ‘Wij kiezen voor moeflons om de heide open te houden omdat de moeflon de enige soort is die ook grove den eet. Door de open gebieden te laten begrazen hoeven wij daar geen machines in te zetten. Daar past de wolf niet bij,’ aldus baron Van Voorst tot Voorst. Uiteraard is het vele malen verkieslijker natuurtechnische begrazing – begrazing als middel om een bepaald natuurdoeltype te bereiken en/of te behouden – te verkiezen boven het inzetten van machines, die vervuilen (brandstofverbruik, eventueel zelfs lichte olielekkage) en door de bandendruk de bodem in meer of mindere mate kunnen verdichten (piepkleine plantjes en diertjes worden botweg doodgedrukt waardoor een onderdeeltje van het ecosysteem ter plaatse verdwijnt; bovendien blijven sporen nog in lengte der jaren zichtbaar en merkbaar in het terrein).
De moeflons daarentegen houden zonder bodemverstoring grasjes en grove dennen op de open (heide)terreinen keurig in toom, wanneer de graasdruk hoog genoeg is en de dieren de gelegenheid krijgen in alle rust – dus zonder verstoring door wandelaars, fietsers en ruiters, die ondanks het struinverbod nog altijd in het Park gesignaleerd kunnen worden op plaatsen waar ze niet mogen komen – te foerageren.
Moeflons zijn gewaardeerde grazers; zij houden heideterreinen open, maar niet iedereen wil dat inzien – Foto: ©Yvonne Arentzen
Dichtgroei voorkomen
Op De Hoge Veluwe komen de moeflons niet in alle terreindelen of niet vaak in bepaalde terreingedeelten. Het Otterlose Zand is daar een voorbeeld van. Ik heb er door de jaren heen weliswaar geregeld moeflons gespot, maar dat waren zulke kleine groepjes, dat het voor hen tegen de klippen op vreten was om de uitbundige opkomst van vliegdennetjes grondig genoeg te kunnen behappen. Om te voorkomen, dat dit grotendeels open gebied dichtgroeit met bos, maakt het Park dankbaar gebruik van de diensten van vrijwilligersgroep De Dennenscheerders en het enthousiasme van het publiek, dat tegen half december graag gratis kerstbomen komt zagen.
Belemmerende hekken
Met het openhouden van de heide doen de moeflons dus nuttig werk. Op het door hekken omgeven natuurgebied Wekeromse Zand van Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) leven deze dieren ook. Waarom mekkert niemand over deze wilde schapen, die èn opgesloten zitten binnen een raster (ze kunnen niet vrij gaan en staan waar ze willen) èn exoot zijn (bot gezegd: ze horen hier niet thuis)? Zijn belemmerende hekken en het laten grazen van exoten nou net niet de twee zaken, waar de vijanden van De Hoge Veluwe steeds over blablaten?
En om nog even door te gaan: zijn de al dan niet door (hobby)boeren – vaak tegen een vergoeding in de vorm van subsidie (van wie z’n centen?!) – in natuurterreinen losgelaten grote grazers als Konikpaarden, Exmoor pony’s, Soayschapen, Herefordrunderen, Galloways, Schotse Hooglanders, Sayaguesa’s en nog meer vreedzaam vretende vegetariërs van het allooi tam huisdierras geen exoten? Ach, wat maakt het uit. Bij ‘natuurbegrazing’ zijn grazers geen middel, maar een doel op zich. En dat blijkt dus volop acceptabel.
Echt (st)oer, zo’n exemplaar van een tamme rundersoort, waaruit het nieuwe ‘oerrund’ Tauros wordt gefokt. Een Sayaguesastier in het bos aan de rand van het Mosselse Zand – Foto: ©Anja Arentzen
Weinig eisen
‘Een kudde wilde moeflons (haarschapen) houdt de vegetatie kort en het stuifzand open. Moeflons houden van open vlaktes en stellen weinig eisen aan hun biotoop. Op de Veluwe eten ze voornamelijk grassen, twijgen, knoppen, jonge bladeren en ‘s winters boomschors. Moeflons zijn in de jaren twintig van de vorige eeuw voor de jacht uitgezet op de Veluwe,’ aldus de toelichting van GLK (www.glk.nl/landschappen-kastelen/locatie/wekeromse-zand).
De moeflons zelf houden zich op de vlakte. Bepaalde mensen geven geen snars om de aanwezigheid van deze vreemde gasten; verblind als ze zijn door de ‘oer’-hype zien ze het nut van de wilde schapen niet in – Foto: ©Yvonne Arentzen
Lees ook: Met de hakken in het zand – Deel 5
