Leffert Oldenkamp
Met de bosomvorming op de Veluwe en elders is veel verloren gegaan
Van 1973 tot 1996 was ik – met onderbrekingen voor onderzoek en buitenland – actief als beheerder van bossen en natuurterreinen van Staatsbosbeheer op de Veluwe. Bossen werden in die periode vooral beheerd om van pionierstadium naar volwaardige systemen te groeien, met veelzijdige betekenis. Stormen en wild konden daarbij helpen, maar ze konden ook voor een terugslag zorgen. Geleidelijk kwamen er ook andere bedreigingen, onder meer van enkele ecologen die meenden dat bossen vooral niet te veel uit rechte bomen moesten bestaan.
In die periode waren Kritisch bosbeheer en Kritisch faunabeheer actief. Gesteund door de inbreng van Harm van de Veen, die de introductie van begrazers en wolven propageerde bij omvorming van bossen met rechte stammen. Harm kwam veel op de Veluwe en we betrokken hem bij onze discussies. Geleidelijk bleek dat we elkaar aardig vonden in aanpassingen van het beheer in plaats van omvorming van bossen. Helaas overleed Harm in 1991.
Niettemin bleven ecologische inzichten er – na de beëindiging van mijn loopbaan bij Staatsbosbeheer – voor zorgen dat een deel van de naaldhoutbossen konden worden omgevormd tot meer struikvormige vegetaties, voorlopers van wat nu in habitatrichtlijnen wordt omschreven. Gebrek aan inzicht bij ecologen, wat goed beheer bij de oudere naaldhoutbossen kunnen betekenen, speelde mee.
70-jarige douglas en lariks, met eiken ertussen en een spontane verjonging van vele boomsoorten – Foto: ©Leffert Oldenkamp
Weerzien
Onlangs heb ik een tochtje gemaakt langs ondertussen verdwenen bossen. Allereerst het bosbeeld zoals ik dat in 1995 heb, 70-jarige douglas en lariks, met eiken ertussen en een spontane verjonging van vele boomsoorten. In potentie zijn dit elementen voor een rijk bosecosysteem. (Zie foto hierboven).
Allereerst viel op dat de kostbare, intensieve zorg – om dergelijke vegetaties in stand te houden – niet was uitgevoerd. Er is soms weer spontaan, jong bos ontstaan, zoals op onderstaande foto te zien is.
Het jonge bos ontstaat op de plek waar het oude bos stond – Foto,: ©Leffert Oldenkamp
Tenslotte
De bosontwikkeling is terug in een pionier-stadium. Hopelijk krijgen deze jonge bomen de kans met extensief en zorgvuldig beheer tot waardevolle bosecosystemen uit te groeien. Dan kan er ook een bijdrage worden geleverd aan de CO2 vastlegging. En er niet zo maar een vegetatie uit de habitat-richtlijn ontstaat, want dit was niet de bedoeling.
Tekst: ©Leffert Oldenkamp,bosbouwkundige, Wageningen
