Van bovenaf word je geregeerd en van onderaf komen de wensen en/of eisen…
In Nederland is natuur geen echte natuur, maar zoiets als een wat rommelig aangeharkt (stads)park. Wie het zo ziet geeft zichzelf een excuus om natuurgebieden te gebruiken als decor voor allerlei hobby’s: van een weekendje survivallen bij een sprokkelhoutvuurtje, wildplukken voor het verzamelen van een paar gezonde en vooral gratis vitamientjes, joggen in gezellig tetterend groepsverband, fanatiek trail runnen tot wildwissels omtoveren tot routes voor stoere ATB-ers.
Je kunt nergens in de buitenlucht komen of je ziet hetzelfde toneelstukje van rennen, racen, vliegen… of wandelen met de hond die ook even lekker los mag gaan. ‘t Is overal van hetzelfde laken een pak. Dat natuur geen inwisselbaar decor is beseffen veel mensen niet… of willen ze niet beseffen. Net zo min als ze snappen dat er achter de coulissen heel wat werk verzet is en wordt om al dat gerecreëer (een beetje) in goede banen te leiden en (eventuele) schade zoveel mogelijk te voorkomen.
Op een stoer ATB’tje kun je lekker dwars door de natuur raggen… – Foto: ©Anja Arentzen
Zoveel hoofden zoveel zinnen
Daar zit je dan als natuurbeheerder. Je hebt je terrein(en) opengesteld voor publiek en dat wil van alles en nog wat. Dat kost je handenvol geld. Je moet het terrein in stand houden, daar wat geld aan verdienen om dat terrein in stand te kunnen blijven houden, je moet onderhoud plegen, je hebt een wettelijke zorgplicht, je krijgt af en toe als dank voor het aangenaam verpozen het afval van een drugslab cadeau, je hebt bordjes met toegangsbepalingen nodig (ook al leest niemand ze) en je moet het vooral niet wagen een betuttelend toontje aan te slaan tegen bezoekers met huftergedrag, want… je moet je eerst en vooral als gastheer gedragen en blij zijn, dat die gasten bereid zijn jou met een bezoek te vereren.
Zijn er toegangsregels? Waar dan? – Foto: ©Anja Arentzen
Gasten die onder het mom van lekker gezond in de buitenlucht bezig zijn van alles en nog wat in je terrein uitvreten: struinen, kwetsbare vegetatie onder de voet lopen, zeldzame planten plukken, achter de herten aan zitten, wildwissels aanplempen tot goed beloopbare paadjes of uitdagende ATB-routes, hoogzitten omzagen, observatiehutten als toilet gebruiken, Fikkie die naar niemand luistert lekker met een reekalf laten dollen… Om moedeloos van te worden.
Kritische geluiden
In een kikkerlandje met dik zeventien miljoen inwoners is natuurbeheer een heikele onderneming. Het gros van die inwoners kijkt kritisch over je schouder mee, want worden hun belangen niet geschaad? Kunnen ze wel lekker los in het bos? Nee? Facebook en andere (a-)sociale media zijn een prima spreekbuis om – liefst anoniem of met een schuilnaam – boosheid en onderbuikgevoelens te ventileren.
Nou ja zeg, gooien ze een heel bosje tegen de vlakte en laten ze uitgerekend die paar dikke bomen staan, zodat ik er met mijn quad omheen moet! Na die boete moet de boswachter voor eens en altijd weten, dat ik hem een waardeloze gastheer vind!
En waarom snoeit-ie niet op tijd de takken over onze ATB-route terug? Moet er eerst een ongeluk gebeuren? Draait hij mooi op voor de schade, hoor. Kijk eens, hoeveel mensen mij gelijk geven en hoeveel likes ik krijg. Ik ben klant en de klant is koning, dus ik bepaal…
Uitgerekend die ene boom hebben ze laten staan…’ – Foto: ©Yvonne Arentzen
Tussen twee vuren
Ja, daar zit je dan als natuurbeheerder. Van bovenaf word je geregeerd door de landelijke, regionale en lokale overheden die je met handen en voeten binden aan wetten, regelgeving en de stoutste plannen om natuur zo spannend mogelijk te maken en tegelijkertijd stevig in de markt te zetten. De natuur als melkkoe – natuurlijk eerst en vooral ten behoeve van de algemene middelen. ‘De’ overheid incasseert graag en liefst veel!
Van onderaf heb je te maken met de wensen – of liever gezegd eisen – van de recreanten, de consumenten die je vooral te vriend moet houden, want zij zijn het die het geld in het laatje moeten brengen! De bodem van de schatkist mag vooral niet in zicht komen. De kip met de gouden eieren moet geplukt. Dus moet je die kip in de watten leggen, het naar de zin maken, zodat ze wat langer blijft dan gepland en dan rollen de eieren er vanzelf uit.
Bezoekerscentrum en horeca als publiekstrekkers – Foto: ©Yvonne Arentzen
Handenbindertje
Voortdurend schreeuwt dat fraaie natuurterrein dat van hogerhand vermarkt moet worden om jouw aandacht. Wat een handenbindertje. Weliswaar krijg je in ruil voor openstelling subsidie, maar alleen al het terrein in stand houden kost jou als beheerder geld – veel geld zelfs, want er is bijvoorbeeld wel minstens één iemand nodig om toezicht te houden, en de man die met zijn zware materieel hout komt oogsten doet ook al een beroep op je bankrekening. En wie draait er op voor het onderhoud van de wandel-, ruiter- en ATB-routes? Is er misschien een wildobservatiepost nodig om de bezoekersstromen in banen te leiden en buiten verstoringsgevoelige terreingedeelten te houden? Moet zo’n observatiepost gratis toegankelijk zijn of alleen onder leiding van een betaalde natuurgids? Is er behoefte aan excursies? Verzorg je die zelf of roep je de hulp in van vrijwilligers?
Is er misschien een wildobservatieplaats nodig? – Foto: ©Anja Arentzen
