Henny Stel (1914-2012)
1954 -1955 De “Natuurbeschermingswacht”
Nadat mijn vader (met mijn moeder en mij) in de jaren 1952 en 1953 de natuur rondom Ede had verkend, was hij er – en dat zal niemand verbazen – goed van doordrongen geraakt, dat hij in een prachtig stukje Nederland woonde, maar ook dat de uitgestrekte bossen en heidevelden rondom Ede kwetsbaar waren. Mij was al snel ingedroogd, dat ik – als ik ergens in de natuur een snoepje kreeg – het papiertje, dat eromheen zat, netjes moest wegwerken door met mijn hak een gaatje in de grond te hakken, het wikkeltje daarin te stoppen en er weer grond overheen te schuiven.
Aankondiging
Toen er in het voorjaar van 1954 in de pers berichten verschenen, dat er in Ede in toenemende mate melding werd gemaakt van vernieling van de natuur, werd hij geraakt door de aankondiging van een bijeenkomst op maandag 10 mei 1954 om 20.00 uur in hotel “Het Hof van Gelderland” in het centrum van Ede. “Het Hof van Gelderland”. Daar wilde hij bij zijn.
Hieronder een prachtige aquarel dat gemaakt is door Thijs Mauve(1915-1996) – De schilder, tekenaar, aquarellist en grafisch ontwerper was een kleinzoon van Anton Mauve (1838 – 1888) . Het schildersbloed zit kennelijk in de genen van deze familie. Thijs wilde geen volgeling zijn van zijn bekende grootvader, maar had zijn eigen rustige stijl van werken. Hij woonde en werkte lange tijd in Lunteren op de Veluwe en was ook bevriend met Jac. Gazenbeek.
Hotel “Hof van Gelderland” in Ede – Schilderij van de toen in Lunteren wonende Thijs Mauve(1915-1996) -Gemeente Ede
Bijeenkomst
De druk bezochte bijeenkomst, die werd voorgezeten door de wethouder van openbare werken Marten Wiegeraadt, werd verder bijgewoond door
▪ alle overige leden van het dagelijkse bestuur van de gemeente (onder wie burgemeester H.M. Oldenhof),
▪ de waarnemend commissaris van politie H.M. van Kooten,
▪ de beheerder van het gemeentelijk bosbezit Jan Versteeg,
▪ de rentmeester van graaf Bentinck van Middachten (waar ook het Edese Bos, Kernhem en de Sijsselt bij hoorden) ir. J.F. van Oosten Slingeland,
▪ een bestuurslid van de plaatselijke V.V.V.,
▪ de voorzitter van de Vogelbeschermingswacht “Zuidwest-Veluwe”, dhr. Jan Albers,
▪ een bestuurslid van de K.N.N.V. (de “Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging”),
▪ onderwijzend personeel van Edese scholen
(onder wie rector dr. C.A. de Leeuw van het Marnix College, bovenmeester H. Schraa van de Geref. School B aan de Telefoonweg en meester H. Stel van de Groen van Prinstererschool),
▪ vertegenwoordigers van jeugdorganisaties (zoals de Nederlandse Padvinders Vereniging) en speeltuinverenigingen,
▪ boswachters, etc. In totaal bezochten ca. 80 mensen deze vergadering.
Enkele dagen later verscheen in de “Edesche Courant” een artikel met een verslag van de bijeenkomst onder de titel ▼:
De bijeenkomst van 10 mei 1954 is in meerdere opzichten in dit verhaal het vermelden waard.
1e. Het hiervoor besproken krantenartikel was het eerste artikel, dat Henny Stel had geplakt in zijn eerste van drie plakboeken vol artikelen, over de natuur rondom Ede en zijn betrokkenheid daarbij ▼.
2e. Op deze bijeenkomst heeft Henny Stel de eerste contacten gelegd met gelijkgezinden, met mensen, die net als hij gedreven werden door liefde voor de planten- en dierenwereld op de Veluwe. Hij ontmoette er o.a. leden van de “Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging”en de “Vogelbeschermingswacht Zuidwest- Veluwe”.
3e. Maar vooraleerst ging zijn aandacht uit naar de natuur in het algemeen. Hij meldde zich niet alleen aan, maar voerde direct na die bijeenkomst van 10 mei overleg met wethouder M. Wiegeraadt en afdelingschef J.A. Mannessen om te komen tot de oprichting van een “Natuurbeschermingswacht” in Ede. Ze gingen voortvarend te werk.
Oprichting
En zo geschiedde het, dat pa (natuurlijk netjes geknipt) een dag na mijn achtste verjaardag aanwezig was bij de oprichtingsvergadering op 2 juni 1954 in het gemeentehuis aan de Bergstraat.
◄ Twee dagen uit de agenda
van Henny Stel (juni 1954).
Er traden 18 vrijwilligers toe, die zich bereid verklaarden een oogje in het zeil te houden in de natuur rondom Ede, vooral op de vrije woensdagmiddag en in het weekend.
Wiegeraadt en Mannessen werden resp. voorzitter en secretaris. “Leider van de natuurbeschermingswacht” en lid van het bestuur werd Henny Stel.
In het bestuur zaten verder o.a. mijn latere lerares natuurkunde op het Marnix College M.A. (Marie) Verlaan, boswachter G.A. Ossenkoppele (een bekende van pa uit Almelo) en bosbeheerder J. Versteeg.
Men kon lid worden voor ƒ 1,00 per jaar.
Rechtsonder een affiche uit die tijd van de overkoepelende “Bond van Natuurbeschermingswachten”.
4e. Kort na de oprichting van de “Natuurbeschermingswacht” zocht mijn vader contact met leden (ook aanwezig op de hiervoor genoemde bijeenkomst in Ede) van de “K.N.N.V.”, de “Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging”, de landelijke vereniging voor veldbiologie. Wellicht had hij op 10 mei een praatje gemaakt met een van de leden.
In elk geval ging hij een maand later op 10 juni 1954 met de bus naar Wageningen, waar (niet in de laatste plaats vanwege de daar gevestigde Landbouw Hogeschool) een afdeling was van deze vereniging.
Henny Stel werd lid van de “K.N.N.V.” en in het bijzonder van de “Vogelwerkgroep Wageningen”, een onderafdeling van deze club. Hij zou tot 1998 (toen pa en ma bij ons in Emmen gingen wonen), dus 44 jaar lang, met veel plezier lid blijven van deze vogelwerkgroep, een groep zeer deskundige vogelaars.
Het 5e punt komt in het volgende deel aan de orde.
Lees ook: Mijn vader en zijn Veluwe – Deel 6
