Reijer Brons(1909-1994) – Foto: ©Archief Gem. Barneveld
Reijer Brons wist waarover hij sprak en legde onomwonden de vinger op de zere plek!
TERSCHUUR – Reijer Brons. (1909-1994) was van beroep kuikenbroeder, later boomkweker. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij watergraaf van het waterschap van de Barneveldse Beek.
Verder was hij; bestuurslid van de CBTB, de districtscommissie van het Landbouwschap, de afdeling Kuikenbroeders van de Nederlandse Organisatie van Pluimveehouders, voorzitter van Plaatselijk Belang Zwartebroek/Terschuur.
In zijn woonplaats Terschuur is zelfs een straat naar hem vernoemd.
Gedreven betoog
Een boerenjongen die eigenlijk maar een paar jaar op de Lagere School heeft gezeten, maar wel een leven lang ervaringen heeft opgedaan in het boerenleven. Zo is de inmiddels overleden Reijer Brons destijds begonnen aan het schrijven van zijn boekje; “Het onrecht de EG*-boeren aangedaan in de periode 1945 tot 1983”. ( *Met EG wordt bedoelt EU, vroeger Europese Gemeenschap en nu Europese Unie.)
Een gedreven betoog over eierbergen en mestoverschotten, waarbij de eindconclusie is: de boeren zijn steeds afhankelijker geworden van banken, coöperaties en industrie, mede hierdoor zijn ze niet meer in staat om zelf een vuist te maken.
Reijer Brons(1909-1994) een boer in hart en nieren – Foto: ©Archief Familie Brons
Lijfeigenen nieuwe-stijl
Reijer Brons zei ooit in een interview uit 1985 het volgende: “Als ik terugblik naar het vroegere boerenleven, dan laat dat heel wat ellende zien en tekenen zij scherp het lot van boeren, die hun landheer moesten dienen en hoewel het lijfeigenschap is afgeschaft, is het in een moderne vorm weer teruggekeerd.”
Lijfeigenen nieuwe-stijl zijn de boeren die zich hebben uitgeleverd aan de contractteelt van de veevoederindustrie en de boeren die braaf betalen aan de landbouwcoöperaties. Die industriële verlengstukken van de boeren zijn uitgegroeid tot organisaties die in veel gevallen het boerenbelang al lang zijn vergeten.
Op menig boerenbijeenkomst of vergadering en ook in het bestuur van de Gelderse Christelijke Boeren- en Tuindersbond (CBTB) heeft Brons zijn collega’s gewaarschuwd voor dit soort ontwikkelingen.
Propaganda verhaal
Reijer Brons is in zijn boekje niet zachtzinnig in zijn oordeel over boeren, die volgens hem hun eigen hersens niet hebben gebruikt, maar als verzachtende omstandigheden voert hij aan dat de EG en opeenvolgende kabinetten, topfiguren uit de landbouworganisaties (die trouwens uitzwermden over de politiek), het groene Europa en het bankwezen steeds één groot propaganda-verhaal hebben gehouden: integreren, meer produceren en contractteelt.
Overschotten
Reijer Brons raadde destijds de boeren aan zich los te maken van hun contracten met de veevoederindustrie, minder te gaan produceren (twee percent minder dan wat de EG nodig zou hebben, want dan konden de boeren echt een vuist maken voor betere landbouwprijzen).
Met betere prijzen zouden de boeren zich wel redden en dan konden al die steunmaatregelen (rentesubsidie, borgstellingsfonds en investeringspremies), achterwege blijven, want mede daardoor zijn toen de overschotten ontstaan.
Contracten en voer leveren
Uitvoerig beschrijft Brons de contractteelt en dat is niet verwonderlijk, omdat Brons in zijn omgeving heel wat pluimveehouders hun ziel en zaligheid zag verkopen aan de veevoederindustrie.
De contractteelt (veehouders die in loondienst zijn van de veevoederindustrie, maar dan zonder sociale voorzieningen) heeft niet alleen bijgedragen aan bijvoorbeeld de eierberg, maar ook aan de mestoverschotten. Omdat de industrie maar één belang op het oog had, steeds meer voer leveren, wilde ze steeds meer contracten sluiten.
Boekje
Wie interesse heeft in de hele gang van zaken in de landbouw tijdens de periode vanaf 1945 tot 1983, raadt ik aan om dit boekje eens te lezen. Het zal veel dingen duidelijk maken en Reijer Brons weet waarover hij praat en legt onomwonden de vinger op de zere plek!
Helaas is het boekje niet meer in de handel verkrijgbaar, maar wie weet antiquarisch?
Lees ook: Het onrecht de EG-boeren aangedaan
