.
.
Stoomtram
De Geldersche Stoom-tram Maatschappij opende op 27 juni 1881 haar eerste lijn Doetinchem-Dieren. Voor die datum vervoerde een aantal diligenceondernemingen de reizigers, dus toen de stoomtram kwam, was dat een hele verbetering. Desondanks nam een ritje Doetinchem-Dieren toch altijd nog zo’n 2 uur in beslag. Oorzaak daarvan was, dat de tram met wagons niet in een keer de brug bij Doesburg over kon. De locomotief haalde wagon voor wagon op en eenmaal allen aan de overkant, kon de weg vervolgd worden. In 1887 werd de lijn van Dieren naar Velp doorgetrokken. Van Velp kon men dan met de paardentram verder naar Arnhem. Twaalf trams reden dagelijks in beide richtingen en bovendien een lokaaltram Dieren – De Steeg v.v.. Tijdens de winter werd het aantal ritten gehalveerd. De stoomtram reed in die dagen in dertig tot veertig minuten van Dieren naar Velp. Van Velp naar Arnhem met de paardentram duurde nog eens 30 minuten. En wat kostte een ritje Dieren-Velp? 15 cent………
De stoomtram reed van Dieren naar Velp
Voor zover wij weten is er geen foto van de tram op de Middachter Allee zelf.
Stenen voor de Middachter Allee
In 1927 werd de Allee opnieuw bestraat. Een behoorlijke klus van bijna anderhalve kilometer en dat niet alleen.
Van de IJssel naar de Allee is een kleine kilometer. De stenen werden van een schip in een kruiwagen geladen en dan door de mannen naar de Allee gebracht. Een behoorlijk zwaar karwei. Na de Tweede Wereldoorlog werd de Allee geasfalteerd en de stenen aan België verkocht.
Over deze stenenleggers is nog een leuke anekdote: Een stroper had in de moestuin van kasteel Middachten zijn strikken gezet en stond op het punt deze leeg te halen, toen hij door de jachtopziener in zijn kraag werd gevat. Hij wist zich los te rukken en liet zijn jas achter in de handen van de verbaasde jachtopziener. Van de moestuin rende hij in de richting van de Allee. Daar aangekomen verborg hij zich met zijn witte blouse tussen de stratenmakers, vrolijk stenen leggend, waar hij onopgemerkt bleef voor de zoekende jachtopziener.
Stenenleggers op de Middachter Allee
Middachter Allee vernield
Zo is er over deze prachtige laan veel te vertellen en het is daarom jammer, dat de Tweede Wereldoorlog een einde heeft gemaakt aan het bestaan van deze Allee. Tegen het einde van de oorlog, in de nacht van 5 op 6 april werden de bewoners in de omgeving van de Middachter Allee opgeschrikt door zware ontploffingen en door doffe slagen. De Duitse bezetters waren begonnen de beuken van de binnenste rij met trotyl te vellen. Op 10 april begon de vernieling opnieuw. Van het deel van de Allee tussen het dorp De Steeg en de oprijlaan van het kasteel werd de zuidoostelijke rij geveld. Van de ongeveer 1500 bomen die omstreeks 1770 waren geplant, hadden de Duitsers er 145 vernield.
Dit betekende het einde van de eens zo roemruchte Middachter Allee. In het winterseizoen 1945-1946 gaf Staatsbosbeheer last tot veiling van 160 beuken uit het beschadigde deel van de Allee. Een jaar later werden 131 beuken, de beide buitenrijen tussen de oprijlaan en zijweg naar de moestuin, geveld. Het waren zeer zware bomen die tezamen 720 kubieke meter werkhout opleverden.
De door de Duitsers vernielde Middachter Allee
In 1947-1948 werd het resterende gedeelte van de laan van slechte exemplaren gezuiverd. Op 9 september 1949 werd een akte getekend waardoor de Middachter Allee had opgehouden een laan van het landgoed Middachten te zijn. Kort daarna besloot men tot nieuwe aanplanting over te gaan. Een grondbedrijf uit Doesburg kweet zich uitstekend van zijn opdracht. De grond werd 3 voet (90 cm) omgespit en de wortels, die verkocht werden als brandhout, verwijderd. Vanwege het steeds toenemende verkeer (de A48 zou een van de drukste wegen van Gelderland worden) werd de weg met 2 meter verbreed. De eerste 600 meter werd aangeplant. De 20 jaar jonge boompjes kwamen uit een kwekerij van Rijkswater-staat in het Gooi.
De aanplant van nieuwe bomen op de Middachter Allee.
De mannen zijn: Willem Dibbets, Berend Smalbrugge en Chris Beumer.
Ook het andere deel van de laan werd aan Rijkswaterstaat verkocht. Eerst wilde men de bomen richting Ellecom niet kappen. Die konden wel blijven staan. Maar toen bij de laan naar het kerkhof een boom spontaan omviel (rotting), besloot men in 1954 de rest te kappen waar men in 1956 mee begon. De omgevallen boom werd overigens nog voor duizend gulden verkocht.
In 1959 is toen het laatse deel aangeplant en in 2008 raken de toppen van de bomen elkaar weer en is de Middachter Allee een prachtige tunnel geworden. Het is alleen jammer, dat van de jeugd van nu niemand iets van deze historie weet. Vandaar dit verhaal.
De Middachter Allee is een prachtige tunnel geworden, in de herfst is hij op z’n mooist
Foto: Louis Fraanje
Dit verhaal is eerder gepubliceerd in de Veluwenaar van januari. 2009 en op de website van de schrijver.
